Zasady udzielania zamówień na usługi prawne uległy zdecydowanej zmianie po wejściu w życie nowelizacji z 22 czerwca 2016 r. Przede wszystkim usługi prawne zostały podzielone na dwie grupy – w ogóle wyłączone spod obowiązku stosowania ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) dalej p.z.p., oraz takie, na które zamówienia można udzielać zgodnie z postanowieniami Rozdziału 6 Działu III ustawy. 

W ogóle wyłączone zostały usługi prawne w zakresie – zastępstwa procesowego wykonywanego przez adwokata, radcę prawnego lub prawnika zagranicznego w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 134), w postępowaniu arbitrażowym lub pojednawczym, lub przed sądami, trybunałami lub innymi organami publicznymi państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państw trzecich lub przed międzynarodowymi sądami, trybunałami, instancjami arbitrażowymi lub pojednawczymi.

Usługi prawnicze wyłączone ze stosowania PZP >>>

Oznacza to, iż zamawiający będzie mógł bez stosowania trybów ustawowych dokonać wyboru pełnomocnika, który będzie go reprezentował podczas sprawy sądowej. Co więcej, wyłączone są także usługi w zakresie doradztwa prawnego wykonywanego przez adwokata, radcę prawnego lub prawnika zagranicznego w zakresie przygotowania postępowań, o których mowa była wcześniej, lub gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że sprawa, której dotyczy to doradztwo, stanie się przedmiotem tych postępowań.

Innymi słowy więc zamawiający, świadomy iż sytuacja konfliktowa stanie się z dużym prawdopodobieństwem przedmiotem sporu sądowego będzie mógł już przed jej wytoczeniem skorzystać z doradztwa prawnego. Pamiętać jednak należy, iż owo doradztwo może być związane jedynie z przygotowaniem takiej sprawy np. gdy z powództwem zamierza wystąpić zamawiający lub z przebiegu sprawy wynika, iż wniesienie powództwa przeciwko zamawiającemu jest niemal pewne.

Nie powinno jednak udzielać się z powołaniem na ten przepis zamówień na doradztwo w zakresie prowadzenia zwykłych spraw zamawiającego, mimo iż mogą one stać się przedmiotem sprawy przed sądem. Przykładem byłoby tutaj doradztwo w zakresie zamówień publicznych.

Z obowiązku stosowania przepisów o zamówieniach zwolniono także zamówienia na usługi notarialnego poświadczania i uwierzytelniania dokumentów. Warto jednak dodać, iż biorąc pod uwagę brzmienie dyrektywy 2014/24/UE wyłączone jest jedynie poświadczenie i uwierzytelnianie dokumentów jeżeli uzyskanie dokumentów takiej formie wynika z przepisów prawa.

Innymi słowy, dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy zamawiający musi przedłożyć dokumenty poświadczone notarialnie na potrzeby postępowania, w którym bierze udział i w którym to postępowaniu istnieje obowiązek przedstawienia dokumentów takiej formie. Tak więc nie będzie dopuszczalne zwolnienie takiej usługi wykonywanej dla innych celów np. ogólnego sporządzenia uwierzytelnionych kopii pełnomocnictw.

Środki ochrony prawnej w PZP po nowelizacji >>>

Wyłączeniu podlegają także usługi świadczone przez pełnomocników lub inne usługi prawne, których wykonawcy są wyznaczani przez sąd lub trybunał danego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub wyznaczani z mocy prawa w celu wykonania konkretnych zadań pod nadzorem takich trybunałów lub sądów.Jest to więc sytuacja, w której wykonawcę wyznacza inny podmiot a zamawiający musi zapłacić za jego usługi. Sytuacja wyjątkowa niemniej jednak możliwa do zaistnienia. Przykładem może być choćby wynagrodzenie syndyka. Ostatnie grupa wyłączony usług prawnych to usługi związane z wykonywaniem władzy publicznej. Jest to zupełnie nowa kategoria wprowadzona dyrektywą 2014/24/UE.

Niestety jest to także kategoria najmniej precyzyjnie zdefiniowana. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pojęcie to, a tym samym wyłączenie powinno być ograniczone wyłącznie do działalności, która rozpatrywana samodzielnie stanowi bezpośredni i szczególny udział w wykonywaniu władzy publicznej, co automatycznie oznacza, że wyłączenie nie może obejmować działań (usług) stanowiących zwykłe funkcje pomocnicze i przygotowawcze względem jednostki, która faktycznie sprawuje władzę publiczną.

Dowiedz się więcej z książki
Europejskie prawo zamówień publicznych. Komentarz
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

@page_break@

Zgodnie z niekwestionowanym orzecznictwem Trybunału pojęciem sprawowania władzy publicznej, a tym samym wyłączeniem nie można objąć działalności polegającej na tworzeniu i zarządzaniu systemami informatycznymi na potrzeby administracji publicznej, czy usług biegłych wykonujących swe zadania w toku procedur administracyjnych.

Podobnie wyłączenie nie może mieć zastosowania do wszelkich usług kontroli prawidłowości działania podmiotów rynkowych niezależnie czy będzie to kontrola przestrzegania norm żywności czy kontrola sprawności samochodów (przegląd rejestracyjny).

Zamówienia na usługi badawczo-rozwojowe po nowelizacji PZP >>>

Wszelkie inne usługi prawne niż podlegające wyłączeniu udzielane być muszą zgodnie z przepisami Rozdziału 6 Działu III ustawy, a więc zgodnie z nowymi zasadami udzielania zamówień niepriorytetowych. Wynika to z art. 138h p.z.p. i lektury załącznika nr XIV do dyrektywy 2014/24/UE. Rozdział ten zawiera komplesową regulację udzielania zamówień niepriorytetowych.

Pamiętać jednak należy, iż w pełnym zakresie będzie on miał zastosowanie jedynie, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 750.000 euro, co w większości przypadków świadczenia usług prawnych wydaje się mało możliwe. Jeżeli natomiast wartość zamówienia jest mniejsza można go udzielić stosując jedynie wybrane reguły.

Przede wszystkim zamawiający udziela takiego zamówienia w sposób przejrzysty, obiektywny i niedyskryminujący. Na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, a jeżeli nie ma strony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, na stronie internetowej, zamieszcza ogłoszenie o zamówieniu, które zawiera informacje niezbędne z uwagi na okoliczności jego udzielenia. Ogłoszenie musi zawierać co najmniej informacje o terminie składania ofert, który uwzględniać czas niezbędny do przygotowania i złożenia oferty, opis przedmiotu zamówienia oraz określenie wielkości lub zakresu zamówienia i kryteria oceny ofert

Dowiedz się więcej z książki
Zamówienia publiczne. Orzecznictwo sądów okręgowych w latach 2010-2015 z komentarzem
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

Z kolei niezwłocznie po udzieleniu zamówienia zamawiający zamieszcza na stronie podmiotowej BIP informację o udzieleniu zamówienia, podając nazwę albo imię i nazwisko podmiotu, z którym zawarł umowę w sprawie zamówienia publicznego a jeżeli do udzielenia zamówienia nie doszło, informację o jego nieudzieleniu. Warto jednak zaznaczyć, iż jest to jedyna dopuszczalna procedura udzielenia zamówień na usługi prawne niepodlegające wyłączeniu, jeżeli ich wartość przekracza 30 000 euro. Nie jest możliwe zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki. Nie jest możliwe także udzielenie zamówień uzupełniających.

Można zatem powiedzieć, że nowelizacja dość zasadniczo zmieniła realia udzielania zamówień na usługi prawne. Część z nich została w ogóle, z racji swego charakteru wyłączona spod obowiązku stosowania przepisów zamówieniowych, a część z nich z kolei dzięki zakwalifikowaniu ich do do usług niepriorytetowych, została poddana znacznie lżejszemu rygorowi udzielania zamówień. Bez wątpienia są to zmiany korzystne dla zamawiających. Powinny ułatwić i uelastycznić ich pracę. Nie można jednak zapominać, iż w przypadku usług prawnych objętych ustawą zasadniczo nigdy nie będzie możliwości ich zlecenia w trybie zamówienia z wolnej ręki.