Pytanie pochodzi z programu Prawo Oświatowe.


Treść art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o., mówi iż gmina ma zapewnić uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b u.s.o., bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia.

Naszych uczniów wozimy busem do najbliższej szkoły (ośrodka szkolno-wychowawczego), która mieści się w 20 km od naszej miejscowości.


Czy powinniśmy zwracać koszty przejazdu uczniowi, który uczęszcza do podobnej szkoły w innym mieście?
 

Czy powinniśmy zwracać koszty dowozu ucznia do szkoły ponadgimnazjalnej, jeśli ma orzeczenie o niedosłuchu lub orzeczenie o o upośledzeniu umysłowym w stopniu lekkim?

Odpowiedź

Gmina powinna zapewnić dowóz do najbliższej szkoły.

Uzasadnienie
Powołany w treści pytania zapis art. 17 ust. 3a u.s.o. stanowi, że obowiązkiem gminy jest:
1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b u.s.o., bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21. roku życia;
2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7 u.s.o., a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka umożliwiającego tym dzieciom i młodzieży realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia;
3) zwrot kosztów przejazdu ucznia, o którym mowa w pkt 1 i 2, oraz jego opiekuna do szkoły lub ośrodka, wymienionych w pkt 1 i 2, na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami, jeżeli dowożenie i opiekę zapewniają rodzice.


Z wykładni gramatycznej powołanego przepisu wynika, że na gminie spoczywa obowiązek zapewnienia dowozu do najbliższej szkoły.


Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o upośledzeniu umysłowym w stopniu głębokim oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi. W tym przypadku ustawodawca nie wymaga, aby ośrodek, do którego dziecko uczęszcza był ośrodkiem "najbliższym". Potwierdza to stanowisko sądów. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2011 r. (uchwała SN z dnia 17 lutego 2011 r. III CZP 133/10, Lex nr 700720), na podstawie art. 17 ust. 3a pkt 2 u.s.o. gmina jest obowiązana do zapewnienia dziecku upośledzonemu w stopniu głębokim, spełniającemu obowiązek szkolny przez udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do odpowiedniego, wybranego przez rodziców ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego.

Jeżeli dowożenie i opiekę organizują rodzice, obowiązek gminy obejmuje zwrot kosztów przejazdu ucznia oraz opiekuna do wybranego ośrodka. Obowiązków tych nie uchyla zapewnienie przez gminę transportu i opieki do innego ośrodka tego samego rodzaju.


Odpowiadając na drugie z zadanych pytań, należy stwierdzić, że dowóz do szkoły ponadgimnazjalnej, gmina ma obowiązek zapewnić w przypadku uczniów z niepełnosprawnością ruchową, a także uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o upośledzeniu umysłowym w stopniu lekkim oraz uczniów słabo słyszących, gmina ma obowiązek zapewnić bezpłatny dowóz do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Oświatowe.