Sąd Okręgowy w Gliwicach, rozpoznając powództwo o szkody łowieckie powziął wątpliwość, którą przedstawił Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego. Pytanie brzmiało: Czy dopuszczalna jest droga sądowa na podstawie Prawa łowieckiego z 2018 r. w sytuacji braku skutecznego odwołania od szacowania ostatecznego, o którym mowa w art. 46c ust. 5 ustawy?
Czytaj też: Prezydent podpisał przepisy rozszerzające odpowiedzialność za szkody łowieckie>>
A w przypadku pozytywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie, pojawia się kolejne: Czy sąd cywilny związany jest treścią takiego dokumentu co do zakresu (rozmiaru) szkód i wysokości odszkodowania?
Szkody łowieckie - zakres odpowiedzialności >
Zmiana sposobu dochodzenia odszkodowania
Według zmienionego przepisu, nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkód ustala wysokość odszkodowania, w drodze decyzji. Musi brać w szczególności pod uwagę ustalenia zawarte w protokołach, dotyczące:
- gatunku zwierzyny, która wyrządziła szkodę;
- rodzaju uprawy lub płodu rolnego;
- stanu i jakości uprawy lub jakość płodu rolnego;
- obszaru całej uprawy lub szacunkową masę zgromadzonego płodu rolnego;
- obszaru uprawy, która została uszkodzona, lub szacunkową masę uszkodzonego płodu rolnego;
- procentu zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze;
- plonu z 1 ha;
Cena promocyjna: 11 zł
|Cena regularna: 55 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
W uzasadnieniu pytania prawnego sąd drugiej instancji omówił ostatnie zmiany dokonane w ustawie z 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie oraz zauważył, że w ich ramach zmianie uległ sposób dochodzenia odszkodowań za szkody wyrządzone przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny – z dotychczasowego tzw. „trybu polubownego” na „administracyjno-sądowy”.
Ćwiek Piotr: Szkody łowieckie – procedura ubiegania się o odszkodowanie >
Można stosować kpa
Ustawodawca uszczegółowił i sformalizował regulację o przebiegu postępowania w zakresie dokonywania oględzin i szacowania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez zwierzęta. A także - przeniósł na inny organ kompetencję do wydawania decyzji administracyjnych ustalających wysokość związanego z tym odszkodowania. Nadto ustawodawca przewidział, że do tego postępowania w zakresie nieuregulowanym w ustawie – Prawo łowieckie lub przepisach wydanych na podstawie art. 49 tej ustawy, stosuje się odpowiednio Kodeks postępowania administracyjnego.
Sąd Okręgowy wskazał, że regulacja ta wywoływała już w przeszłości wątpliwości, częściowo wyjaśnione przez Sąd Najwyższy w uchwale z 6 lipca 2021 r. (sygnatura III CZP 48/20). SN wówczas stwierdził, że niewykonanie przez dzierżawcę albo zarządcę obwodu łowieckiego obowiązków wynikających z przepisów art. 46–46c wskazanej ustawy i niesporządzenie protokołu oględzin, jak i protokołu ostatecznego szacowania szkody, nie zamyka stronie drogi sądowej w sprawie o naprawienie szkody łowieckiej, z tym że dopiero po wydaniu decyzji przewidzianej w art. 46e ust. 1 tej ustawy.
SN stwierdził wówczas w uchwale, że droga sądowa w sprawach cywilnych otwiera się zwykle już wtedy, gdy zaistnieje spór w sprawie, wymagający rozstrzygnięcia przez sąd. A ściślej - zgodnie z aktualnie powszechnie przyjętym sposobem pojmowania sprawy cywilnej - wtedy, gdy osoba inicjująca postępowanie stwierdzi, że taki spór powstał.
Skoro z Konstytucji wynika, że sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem ustawowo zastrzeżonych do właściwości innych sądów, to kompetencja sądu powszechnego do rozpoznania sprawy cywilnej nie musi wynikać z wyraźnej dyspozycji ustawowej. Wystarczające jest ustalenie, że ustawa nie przekazuje określonej kategorii spraw do rozpoznania innym sądom lub organom.
WZÓR DOKUMENTU: Protokół oględzin w przypadku szkody łowieckiej >
Charakter protokołu oględzin
Sąd przedstawiający pytanie prawne omówił charakter protokołu oględzin (art. 46a ust. 4 ustawy) i protokołu ostatecznego szacowania szkody (art. 46c ust. 5 ustawy). Sąd w Gliwicach stwierdził, że nie są to dokumenty będące decyzjami administracyjnymi przewidzianymi tą ustawą oraz nie stanowią również tytułów egzekucyjnych, które następnie po zaopatrzeniu ich w stosowne klauzule mogłyby być realizowane w procedurze egzekucji administracyjnej lub sądowej.
Ponadto sąd drugiej instancji zauważył, że ustawodawca w omawianej regulacji nie przewidział żadnych sankcji dla dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego związanych z niedopełnieniem obowiązków wynikających z tej procedury. A zwłaszcza, gdy właśnie dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego nie realizuje dobrowolnie obowiązku wypłaty odszkodowania nałożonego na niego protokołem szacowania ostatecznego.
Skarga do sądu - przysługuje
Mając na względzie uniknięcie zagrożenia dla praw podmiotowych poszkodowanego, zdaniem Sądu Okręgowego, należałoby przyjąć, że nawet w braku zainicjowania etapu postępowania przed organem posiadającym kompetencje do wydania decyzji w rozumieniu art. 46e ust. 1 ww. ustawy, poszkodowany może dochodzić odszkodowania na drodze sądowej na podstawie tego przepisu.
Za przyjęciem takiego rozwiązania, przemawia również to, że kompetencja sądu powszechnego do rozpoznania sprawy cywilnej nie musi wynikać z wyraźnej dyspozycji ustawowej.
Następnie Sąd Okręgowy przedstawił argumentację za przyjęciem stanowiska, zgodnie z którym, gdyby dopuścić możliwość dochodzenia przed sądem cywilnym omawianych roszczeń odszkodowawczych bez uprzedniego wydania decyzji administracyjnej, sąd powszechny byłby związany treścią protokołu szacowania ostatecznego co do zakresu (rozmiaru) szkód i wysokości odszkodowania.
Sygnatura akt III CZP 68/21
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
