Kiedy wnioskodawca ubiegający się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego powinien być wyrejestrowany z urzędu pracy jako osoba bezrobotna poszukująca pracy?

Osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego powinna w momencie składania wniosku o świadczenie pielęgnacyjne być osobą bezrobotną i nierejestrującą się w urzędzie pracy.

Czy można jej przyznać świadczenia i dopiero po ich nabyciu osoba powinna się wyrejestrować z urzędu pracy jako osoba poszukująca pracy?

Czy fakt zarejestrowania wnioskodawcy w powiatowym urzędzie pracy jest przeszkodą w uzyskaniu i nabyciu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego?

Odpowiedź

W przypadku nowych orzeczeń świadczenie pielęgnacyjne przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności, chyba że ustalony stopień datuje się na dzień późniejszy.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) - dalej u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,
3) opiekunowi faktycznemu dziecka
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.


Zgodnie z art. 24 u.ś.r. prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, z wyjątkiem świadczeń, o których mowa w art. 9 i art. 14-17, czyli z wyjątkiem między innymi świadczenia pielęgnacyjnego. Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Jeżeli jednak w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.@page_break@


W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, iż w każdym przypadku, gdy prawo do świadczenia rodzinnego jest uzależnione od niepełnosprawności, winno ono być przyznane od momentu wskazanego w decyzji ustalającej wystąpienie określonej niepełnosprawności. Dotyczy to również świadczenia pielęgnacyjnego (np. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 5 lutego 2009 r., IV SA/Gl 471/08, LEX nr 478694).


Jednocześnie rozważenia wymaga problem pozostawania osoby ubiegającej się w rejestrze osób bezrobotnych. Zgodnie z utrwalonymi poglądami sądowo-administracyjnymi status osoby bezrobotnej nie może eliminować osoby zainteresowanej z grona tych osób, którym przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. W przypadku osób bezrobotnych spełnione są bowiem obie omawiane przesłanki. Za taką wykładnią przemawia także art. 17 ust. 5 u.ś.r., który określa, w jakich sytuacjach świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Ustawodawca w jego treści nie wykluczył osób bezrobotnych, czy to z prawem do zasiłku czy bez, wskazując, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje m.in. osobie sprawującej opiekę nad dzieckiem, jeśli ma ona ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego. Gdyby prawodawcy zależało na pozbawieniu osób bezrobotnych możliwości ubiegania się o świadczenia pielęgnacyjne, z pewnością uczyniłby to w powyższym przepisie. Natomiast z samego faktu, że z grona osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego zostały wyeliminowane osoby z ustalonym prawem do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nie da się wyprowadzić wniosku, że również osobom bezrobotnym świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Wszak status bezrobotnego jest tylko jedną z przesłanek do ustalenia prawa do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, których to przyznanie dopiero pozbawia osobę prawa do świadczenia pielęgnacyjnego (np.: wyrok NSA z dnia 2 lipca 2008 r., I OSK 1364/07, LEX nr 535018).

Kwestia daty ustalenia prawa do świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności była wielokrotnie przedmiotem rozważań w orzecznictwie sądowym. W wyroku NSA z dnia 11 kwietnia 2006 r. (I OSK 743/05, ONSAiWSA 2006, nr 6, poz. 177) przyjęto, że wadliwe orzeczenia organów orzeczniczych, zmienione dopiero wyrokiem sądu rejonowego, nie mogą obciążać strony ujemnymi konsekwencjami w postaci pozbawienia jej świadczenia, do którego nabyła uprawnienia już w dniu złożenia pierwszego wniosku. W wyroku tym NSA, wskazując na orzecznictwo NSA, działającego jeszcze jako sąd jednoinstancyjny (m.in. wyroki z dnia 23 kwietnia 2001 r. I SA 2324/00; LEX nr 54541; z dnia 31 lipca 2003 r., I SA 432/03 i z dnia 25 kwietnia 2002 r. I SA 3431/01) podzielił pogląd, że opóźnienie w prawidłowym określeniu stopnia niepełnosprawności, spowodowane przez organy orzekające, nie może ujemnie wpływać na prawa strony, która w stosownym okresie poddała się badaniu kontrolnemu i w konsekwencji została uznana za spełniającą warunki ustawowe (wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2011 r., I OSK 101/11, LEX nr 1080845).

Mając na uwadze powyższe świadczenie pielęgnacyjne w przedstawionym przypadku przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności, chyba że ustalony stopień datuje się na dzień późniejszy.