Warszawska Strefa Czystego Transportu (SCT) ma obszar ok. 37 km kw. Jej obszar pokrywa się z głównymi drogami i liniami kolejowymi. Wyznaczą je: aleja Prymasa Tysiąclecia, Aleje Jerozolimskie, Trasa Łazienkowska, aleja Stanów Zjednoczonych, ul. Wiatraczna, a następnie tory kolejowe wzdłuż północnej obwodnicy kolejowej, aż do Alei Prymasa Tysiąclecia. Przy wjeździe do SCT mają pojawić się specjalne znaki informacyjne.
Od 1 lipca, aby wjechać do strefy, pojazdy muszą spełniać następujące warunki związane przepisami normy Euro, powiązane z datą produkcji pojazdu, niezależnie od rodzaju napędu (benzyna, diesel, hybryda, LPG) czyli:
- Pojazdy z silnikiem benzynowym (w tym LPG) – norma Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat).
- Pojazdy z silnikiem Diesla (w tym LPG) będą musiały spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 19 lat).
Przeczytaj także: WSA unieważnił uchwałę dotyczącą strefy czystego transportu w Krakowie
Co dwa lata surowsze wymogi
Wdrożenie SCT w Warszawie podzielone zostało na pięć etapów. Wymagania dotyczące standardów emisji spalin dla aut poruszających się po strefie będą się co dwa lata zwiększać następująco:
Od 2026 r.
- Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) – co najmniej norma Euro 3 lub wyprodukowany nie wcześniej niż w 2000 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 26 lat)
- Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) - przynajmniej Euro 5 lub wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat).
Od 2028 r.
- Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) - minimalna norma Euro 4 lub wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 23 lat).
- Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG)- przynajmniej Euro 6 lub wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalnie 14 lat).
Od 2030 r.
- Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) - norma Euro 5 lub maksymalny rok produkcji 2009 r. (tj. 21 lat).
- Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) - przynajmniej Euro 6dT lub wyprodukowany nie wcześniej niż w 2017 r. (tj. 13 lat).
Od 2032 r.
- Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) - normę Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 18 lat).
- Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) - normę przynajmniej Euro 6d lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2020 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 12 lat).
To czy pojazd spełnia określone warunki można sprawdzić online za pośrednictwem specjalnej strony uruchomionej przez ZTM: https://sprawdzsct.zdm.waw.pl/. Za jej pośrednictwem można zawnioskować też o zezwolenia od zakazu i uzyskać specjalną naklejkę na przednią szybę.
Prawo przewiduje wyjątki od zakazu wjazdu
W pierwszym etapie istnienia warszawskiego SCT, czyli do 2027 roku, zakaz wjazdu dotyczy samochodów benzynowych wyprodukowanych później niż w 1997 r., a z silnikiem Diesla - później niż w 2005 r. Warszawski Zarząd Dróg Miejskich szacuje, że w pierwszym etapie wdrażania Strefy Czystego Transportu w Warszawie zdecydowana większość pojazdów (ok. 97 proc.) spełnia wymogi i nie potrzebuje żadnej nalepki, wniosku czy zgłoszenia.
- Większość kierowców nie musi nic robić. Obowiązek dotyczy tych 3 procent kierowców, których pojazdy nie spełniają wymogów normy Euro lub rocznika produkcji. Muszą się do nas zwrócić z wnioskiem czy podlegają wyłączeniu spod zakazu. Jeśli tak, my to wyłączenie potwierdzamy. Nie muszą mieć nawet nalepki - mówi Jakub Dybalski, rzecznik prasowy Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie. Dodaje, że w piątek do ZDM wpłynęło około 4 tys. wniosków o wyłączenie spod zakazu.
Do przepisów o SCT wprowadzone zostały wyjątki dla określonych grup. Są to przede wszystkim:
- mieszkańcy Warszawy (zameldowani na pobyt stały lub czasowy i rozliczający w niej podatki (okoliczność trzeba udowodnić zeznaniem podatkowym PIT lub zaświadczeniem z US)
- osoby z niepełnosprawnością,
- seniorzy powyżej 70 lat życia (pod warunkiem, że pojazd jest własnością lub współwłasnością najpóźniej od 31 grudnia 2023 r.; senior kieruje pojazdem lub jest jego pasażerem; może wskazać do objęcia wyłączeniem jeden pojazd),
- właściciele pojazdów zabytkowych
Po strefie zgodnie z art. 39 ustawy elektromobilności i paliwach alternatywnych będą mogły się też poruszać m.in. pojazdy specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy), pojazdy służb i ratunkowe, pojazdy. Mimo niespełnienia warunków, będą mogły tam wjechać osoby w przypadkach losowych np. dojazd do szpitala, lekarza, miejsca zdawania matury (tylko przez 4 dni w roku).
Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność odszkodowawcza w związku z wprowadzeniem strefy czystego transportu >
Naklejka nie jest obowiązkowa
Choć przepisy ustawy przewidują, że pojazdy samochodowe (z wyjątkiem tych napędzanych elektrycznie lub wodorem), a także korzystające z wyłączeń uprawniających do wjazdu do SCT powinny być oznaczone nalepką, to Jakub Dybalski wskazuje, że za brak nalepki przepisy nie przewidują żadnej kary. Zgodnie z art. 96c Kodeksu wykroczeń karane jest nieprzestrzeganie zakazu wjazdu do SCT. Karą jest grzywna w wysokości do 500 zł.
- Wjazd pojazdu do SCT weryfikowany będzie przez strażników miejskich lub przez policjantów, także podczas rutynowych kontroli. Uprawnienie będzie weryfikowane za pomocą Centralnej Ewidencji Pojazdów oraz naszej bazy, gdzie znajdą się informacje o pojazdach wyłączonych z zakazu – mówi Jakub Dybalski.
Władze Warszawy nie wykluczają w przyszłości rozszerzenia strefy o dalsze rejony.
Czytaj też w LEX: Program elektromobilności w Polsce a potrzeba reakcji karnej >
