W planie miejscowym część nieruchomości została przeznaczona pod zabudowę jednorodzinną, a część pod projektowaną drogę krajową.

Zgodnie z art. 98 u.g.n. właściciel nieruchomości zwrócił się do starosty o geodezyjne wydzielenie z jego działki nieruchomości drogowej. Starosta wydał decyzję w sprawie tego wydzielenia, następnie ustalił wartość odszkodowania.


Kto w imieniu Skarbu Państwa powinien wypłacić odszkodowanie za część nieruchomości przeznaczoną na drogę krajową?

Odpowiedź
Właściwym do wypłaty w imieniu Skarbu Państwa przedmiotowego odszkodowania jest starosta.

Uzasadnienie
Zgodnie z postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie I OW 122/11 "jeżeli wydzielenie nieruchomości pod drogę krajową nastąpiło na podstawie art. 98  u.g.n. , to również ustalenie i wypłata odszkodowania za nieruchomość, która przeszła na własność Skarbu Państwa, nastąpić powinny według zasad określonych w  u.g.n. ."

W uzasadnienie powołanego orzeczenia NSA stwierdził, iż "zgodnie z art. 98 ust. 3 tej ustawy za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Stosownie do art. 4 pkt 9 powołanej ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o właściwym organie należy przez to rozumieć starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz organ wykonawczy gminy, powiatu i województwa w odniesieniu do nieruchomości stanowiących odpowiednio własność gminy, powiatu i województwa.


W myśl zaś art. 129 ust. 5 pkt 1 tej ustawy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3, art. 106 ust. 1 i art. 124-126. W świetle treści wskazanych przepisów stwierdzić należy, że to Starosta jest w niniejszej sprawie właściwym organem, przed którym winno toczyć się zarówno postępowanie zmierzające do uzgodnienia wysokości odszkodowania, jak i w razie, gdy do takiego uzgodnienia nie dojdzie jest zobowiązany do ustalenia i wypłacenia odszkodowania według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Skoro wydzielenie nieruchomości pod drogę krajową nastąpiło na podstawie art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami, to również ustalenie i wypłata odszkodowania za nieruchomość, która przeszła na własność Skarbu Państwa nastąpić powinny według zasad określonych w tej ustawie.


Za chybione uznać więc należało stanowisko Starosty, który odwołując się do przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych i obowiązków zarządców dróg poszukiwał w niniejszej sprawie w przepisach tej ustawy właściwości Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad." Zaprezentowane stanowisko znalazło także potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2006 r. w sprawie I OSK 1342/05, w którym orzeczono, iż "Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad nie jest podmiotem zobowiązanym do wypłaty odszkodowania za nieruchomość przejętą na własność Skarbu Państwa w trybie określonym w art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami." Takie też stanowisko Naczelny Sąd Administracyjny zajął w postanowieniu z dnia 2 lutego 2007 r., I OW 71/06 o sentencji: "Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej z wniosku Starosty Zgierskiego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy tym organem a Wojewodą Łódzkim oraz Ministrem Transportu i Budownictwa - Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w przedmiocie wskazanie organu właściwego w sprawie wypłaty odszkodowania za nieruchomość położoną w L. Gmina Zgierz, nabytą na rzecz Skarbu Państwa z przeznaczeniem pod drogę krajową postanawia: wskazać Starostę Zgierskiego jako organ właściwy w sprawie wypłaty odszkodowania."

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)