Ankieta spisu NSP2021 pozostaje niedostępna dla osób niewidomych i słabowidzących. Program czytający nie może odczytać części pytań formularza. Nadal nie jest też możliwe obsłużenie formularza przy użyciu samej klawiatury. Uzupełnienie dalszej części ankiety jest możliwe dopiero do wypełnieniu pola „imię”, co utrudnia obsługę formularza.

To utrudnia korzystanie samospisującym się w internecie z ich praw i uniemożliwia udzielanie dokładnych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi. A za podanie nieprawdy w spisie grozi kara.

Ankieta powinna być dostępna i dostosowana do standardów

„Przy konstruowaniu ankiety niezbędne jest uwzględnienie potrzeb wszystkich ankietowanych, także osób z różnymi niepełnosprawnościami. Obowiązkiem Prezesa GUS  jest zapewnienie takich warunków oraz metod spisu, aby każdy mógł w nim uczestniczyć, niezależnie od stanu zdrowia, wieku czy zakresu pomocy – uważa Rzecznik Praw Obywatelskich.

Rzecznik zwracał już uwagę Dyrektora Centralnego Biura Spisowego na potrzebę zapewnienia dostępności formularza ankiety NSP2021, z odpowiedzi wynikało, że przygotowana interaktywna aplikacja formularzowa jest zgodna z ustawą o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych i jest dostosowana do standardu WCAG 2.1., by mogły z niej skorzystać osoby z niepełnosprawnościami.

Mniejszości narodowe i etniczne

Dla mniejszości etnicznych i narodowych spis to fundamentalne narzędzie pozwalające na oszacowanie ich liczebności. Od tego zależy w dużym stopniu rozdział środków z budżetu państwa oraz dotacji europejskich służących podtrzymaniu ich tożsamości.

Są osoby, które wskazują na brak możliwości wpisywania w formularzu spisu danych osobowych zgodnych z zapisanymi w dokumentach tożsamości. Tymczasem zgodnie z ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym jednym z podstawowych praw mniejszości narodowych i etnicznych jest prawo do używania pisowni swoich imion i nazwisk zgodnie z zasadami pisowni języka mniejszości, w szczególności do rejestracji w aktach stanu cywilnego i dokumentach tożsamości.

Członkowie mniejszości informują, po wpisaniu innego symbolu niż znaki przyjęte w polskim alfabecie formularz informuje, że dane pole zawiera „niedozwolone znaki”. Może to mieć znamiona dyskryminacji ze względu na narodowość lub pochodzenie etniczne i skutecznie zniechęcać członków mniejszości do spisu.

 

Inne problemy z ankietą spisową

RPO zwrócił się wcześniej do Prezesa GUS o przedstawienie alternatywnego sposobu udziału w Narodowym Spisie Powszechnym obywateli, którzy nie znają szczegółowych danych osób, z którymi mieszkają pod tym samym adresem.

Również organizacje działające na rzecz praw osób LGBT+ interweniują u Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie zmian w formularzu spisu powszechnego. Ich zdaniem zmusza on osoby LGBT do podawania nieprawdziwych danych dotyczących płci osób transpłciowych i niebinarnych oraz stanu cywilnego osób żyjących w związkach jednopłciowych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.