Z jakiego przepisu można wywieść czy dla pracownika zatrudnionego w urzędzie gminy na podstawie umowy na zastępstwo, który podejmuje po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym organizuje się służbę przygotowawczą?

Z przepisu art. 19 ustawy o pracownikach samorządowych wynika, że dla pracownika podejmującego po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym organizuje się służbę przygotowawczą (z obowiązku tego kierownik urzędu może zwolnić pracowników, których wiedza czy umiejętności umożliwiają należyte wykonywanie obowiązków służbowych).

W kręgu osób podejmujących po raz pierwszy zatrudnienie na stanowisku urzędniczym mogą zdarzyć się osoby zatrudniane na podstawie umowy na zastępstwo. Ponieważ w ustawie nie ma wyłączenia wprost spod obowiązku odbycia służby przygotowawczej pracowników zatrudnionych na podstawie umowy na zastępstwo (jak to ma miejsce w przypadku procedury naboru) rodzi się wątpliwość odnośnie objęcia tych pracowników służbą przygotowawczą chociażby ze względów praktycznych (niekiedy umowa na zastępstwo jest krótsza niż czas odbywania służby przygotowawczej).

Wobec pracowników samorządowych zatrudnionych na zastępstwo nie stosuje się przepisów o służbie przygotowawczej.

Uzasadnienie

Unormowanie art. 16 ustawy o pracownikach samorządowych , zawiera dwa przepisy: ust. 1, zgodnie z którym stosunek pracy pracownika samorządowego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę nawiązuje się na czas nieokreślony lub na czas określony. Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.

Przepis ten określa więc dwie grupy pracowników samorządowych - zatrudnionych na stałe (na czas określony lub nieokreślony) oraz na zastępstwo.

W ust. 2 określa się zatrudnienie osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym, zgodnie z tym przepisem w przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, w jednostkach, o których mowa w art. 2, umowę o pracę zawiera się na czas określony, nie dłuższy niż 6 miesięcy, z możliwością wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Z kolei art. 19 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych stanowi, że dla pracownika, o którym mowa w art. 16 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych , w czasie trwania zawartej z nim umowy o pracę na czas określony organizuje się służbę przygotowawczą.

Biorąc to pod uwagę uznać należy, że przepis art. 16 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych dotyczący zatrudnionych po raz pierwszy nie odnosi się do osób zatrudnionych na zastępstwo. Inny jest bowiem cel tej umowy, na co wyraźnie wskazuje zresztą art. 16 ust. 1 zd. 2 ustawy o pracownikach samorządowych . Zatrudnienie na podstawie takiej umowy następuje na z góry określony czas i na konkretne stanowisko, które zresztą nie jest stanowiskiem wolnym, gdyż nie przeprowadza się na nie naboru konkursowego.

Wspomniany czas określony jest oderwany od okresów wskazanych w art. 16 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych i wyraźnie sprecyzowany w art. 16 ust. 1 zd. 2 ustawy o pracownikach samorządowych jako czas obejmujący czas nieobecności zastępowanego pracownika. Pamiętać też należy, że umowa o pracę na zastępstwo ma odrębny, znacznie krótszy okres wypowiedzenia (3 dni robocze zgodnie z art. 331 k.p. w zw. z art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych ). Umowa na czas określony dla zatrudnionego po raz pierwszy urzędnika samorządowego ma natomiast 2-tygodniowy okres wypowiedzenia i to bez względu na termin.

Biorąc więc pod uwagę cel umowy na zastępstwo oraz okresy, na jaki zostaje zawarta i okresy wypowiedzenia uznać należy, że przepisy o służbie przygotowawczej nie mają zastosowania wobec pracowników samorządowych zatrudnianych w ten sposób.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)