Charakter decyzji kasatoryjnej. Postępowanie odwoławcze co do zasady powinno zakończyć się decyzją merytoryczną, tj. decyzją utrzymującą w mocy decyzję organu pierwszej instancji albo decyzją uchylającą w całości lub w części tą decyzję i orzekającą w tym zakresie co do istoty sprawy (por. wyrok WSA w Łodzi z 2 października 2013 r., sygn. III SA/Łd 537/13, LEX nr 1388070).

W drodze wyjątku może zostać wydana tzw. decyzja kasatoryjna, tj. decyzja uchylająca poprzednią decyzję i przekazująca sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Wydanie tego typu decyzji powoduje zawsze przesunięcie w czasie momentu merytorycznego rozpoznania sprawy, dlatego organ odwoławczy powinien przed zdecydowaniem się na wydanie decyzji kasatoryjnej ocenić sprawę z uwzględnieniem zasad ekonomiki procesowej oraz zasady szybkości postępowania (por. wyrok WSA w Poznaniu z 27 lutego 2014 r., sygn. IV SA/Po 717/13, LEX nr 1437715).


Skutkiem wydania decyzji kasatoryjnej jest powrót sprawy do organu pierwszej instancji, który zobowiązany jest do niezwłocznego jej rozpatrzenia (por. wyrok WSA w Gdańsku z 9 stycznia 2014 r., sygn. I SA/Gd 1490/13, LEX nr 1467369). Organ pierwszej instancji uzyskuje ponownie w takiej sytuacji kompetencję do merytorycznego rozpoznania sprawy. Technicznie powtórne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego możliwe jest dzięki zwrotnemu przekazaniu akt sprawy przez organ odwoławczy do organu pierwszej instancji.


Zaskarżalność decyzji. Na każdą ostateczną decyzję administracyjną, w tym na decyzję wydaną w oparciu o art. 138 § 2 KPA, stronie postępowania przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Skutkiem wniesienia skargi jest powstanie po stronie organu drugiej instancji obowiązku przekazania w oparciu o art. 54 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę. Akta te powinny obejmować oryginały wszystkich dokumentów ułożonych chronologicznie, złączonych i ponumerowanych. Składają się na nie zarówno akta organu odwoławczego, jak i poddane jego kontroli akta organu pierwszej instancji (por wyrok WSA w Lublinie z 15 maja 2009 r., sygn. I SA/Lu 111/09, LEX nr 557211). W praktyce wniesienie skargi skutkuje zatem powstaniem obowiązku przekazania akt sprawy przez organ odwoławczy nie organowi pierwszej instancji, lecz sądowi administracyjnemu. Jeżeli akta zostałyby zwrócone organowi pierwszej instancji przed terminem na wniesienie skargi, to organ w przypadku otrzymania skargi powinien zwrócić się do organu pierwszej instancji o zwrot akt celem dalszego ich przekazania do sądu administracyjnego.


Zawieszenie postępowania. Wniesienie skargi na decyzję kasatoryjną pozbawia organ pierwszej instancji dostępu do akt postępowania. Dopuszczalne jest jednak przeprowadzenie postępowania administracyjnego na podstawie potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii akt (por. wyrok NSA z 9 kwietnia 2015 r., sygn. I FSK 1827/13). Zatem sam fizyczny brak oryginałów akt postępowania nie może być traktowany jako okoliczność wyłączająca możliwość merytorycznego rozpoznania sprawy przez organ pierwszej instancji.

Kwestią wymagającą natomiast szczegółowej analizy jest możliwość bądź konieczność zawieszenia postępowania administracyjnego w związku z równoległych prowadzeniem postępowania sądowoadministracyjnego. Postępowanie administracyjne z pewnością może zostać w takim przypadku zawieszone w oparciu o art. 98 § 1 KPA w przypadku wystąpienia ze stosownym wnioskiem przez podmiot, na którego żądanie postępowanie zostało wszczęte. Podmiot taki w szczególności będzie zainteresowany zawieszeniem postępowania, jeżeli wcześniej sam wniósł skargę na decyzję kasatoryjną. Wątpliwości w praktyce oraz rozbieżne orzeczenia sądowe budzi natomiast dopuszczalność zawieszenia z urzędu postępowania administracyjnego do czasu rozpoznania sprawy przez sąd administracyjny. Podstawą do obligatoryjnego zawieszenia postępowania może być art. 97 § 1 pkt 4 KPA przewidujący zawieszenie postępowania ze względu na wystąpienie zagadnienia wstępnego, które definiowane jest jako takie zagadnienie o charakterze prawnym, które dotyczy rozstrzygnięcia istotnej dla sprawy materialnoprawnej przesłanki, bez której organ prowadzący postępowanie nie może rozpatrywać prowadzonej sprawy i wydać decyzji (por. wyrok WSA w Warszawie z 10 kwietnia 2014 r., sygn. I SA/Wa 2128/13, LEX nr 1467562). Wydaje się, że orzeczenie sądowe nie rozstrzyga przesłanki o charakterze materialnioprawnym, której nie mógłby rozstrzygnąć w ramach własnych kompetencji organ administracyjny prowadzący postępowanie. Nie można jednak pominąć faktu, że wyrok sądu administracyjnego decyduje o bycie prawnym decyzji organu odwoławczego, która stanowi podstawę do ponownego rozpoznania sprawy przez organ pierwszej instancji. Za zawieszeniem postępowania mogą również przemawiać względy ekonomiki procesowej, ponieważ w przypadku wcześniejszego wydania kolejnej decyzji w sprawie i późniejszego uchylenia decyzji kasatoryjnej przez sąd administracyjny konieczne byłoby podjęcie działań celem usunięcia z obrotu prawnego nowej decyzji. W orzecznictwie zwraca się przy tym uwagę, że przy rozstrzyganiu o możliwości zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 KPA należy brać również pod uwagę względy technicznoprawne i zasady ekonomiki procesowej (por. wyrok NSA z 9 grudnia 2014 r., sygn. II GSK 1642/13, LEX nr 1595976).

Dowiedz się więcej z książki
Postępowanie administracyjne
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 


@page_break@
Stanowisko judykatury nie jest tu jednolite. W dawniejszych orzeczeniach zwracano uwagę, że wniesienie skargi na decyzje organu administracji publicznej wyłącza z urzędy do czasu zakończenia postępowania sądowego możliwość prowadzenia postępowania administracyjnego z wniosku, na podstawie którego zostało wszczęte postępowanie zakończone zaskarżoną decyzją (por. wyrok WSA w Gdańsku z 7 stycznia 1999 r., sygn. II SA/Gd 1353/98; wyrok NSA z 5 maja 1989 r., sygn. I SA 1003/88). Nowsze orzeczenia akcentują, że nie jest możliwe przede wszystkim równoległe prowadzenie postępowania administracyjnego w wyniku wniesienia nadzwyczajnego środka odwoławczego oraz postępowania sądowoadministracyjnego w stosunku do tej samej decyzji administracyjnej. Wszczęte wcześniej postępowanie administracyjne powinno w takim przypadku zostać zawieszone na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 KPA do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd (por. wyrok WSA w Warszawie z 12 czerwca 2012 r., sygn. II SA/Wa 2430/11, LEX nr 1496236), co wynika z rozszerzonej skuteczności wyroku sądowego.

Natomiast w sytuacji wniesienia skargi na rozstrzygnięcie wydane w oparciu o art. 138 § 2 KPA, wskazuje się, że organ pierwszej instancji jest nim związany bez względu na to, czy rozstrzygnięcie jest prawomocne czy też nie. Nie ma przy tym podstawy prawnej do twierdzenia, że organ pierwszej instancji pozbawiony jest możliwości rozpatrzenia wniosku strony do czasu upływu terminu do zaskarżenia rozstrzygnięcia kasatoryjnego, a w razie wniesienia skargi – do momentu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd administracyjny (por. wyrok WSA w Gdańsku z 9 stycznia 2014 r., sygn. I SA/Gd 1490/13, LEX nr 1467369).


Skutki wyroku sądowego. Sutki wyroku sądu zapadłego w wyniku rozpoznania skargi na decyzję kasatoryjną zależą od kierunku rozstrzygnięcia oraz od tego, czy sprawa została wcześniej zakończona w postępowaniu administracyjnym. Jeżeli sąd utrzymałby w mocy decyzję kasatoryjną, to w praktyce nie powstają żadne konsekwencje w stosunku do postępowania administracyjnego. W przypadku prawomocnego uchylenia wyłącznie decyzji kasatoryjnej, organ pierwszej instancji, jeżeli jeszcze sam nie wydał rozstrzygnięcia, powinien przekazać akta sprawy do organu odwoławczego celem dalszego prowadzenia postępowania przez ten organ. W przypadku natomiast uchylenia decyzji organu odwoławczego już po wydaniu kolejnej decyzji przez organ pierwszej instancji powstanie konieczność uchylenia decyzji tego organu w zależności od etapu postępowania administracyjnego w ramach zwyczajnego bądź nadzwyczajnego środka odwoławczego.

Dowiedz się więcej z książki
Postępowanie administracyjne
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł