Sprawa dotyczyła rodzeństwa, które wystąpiło do gminy z wnioskiem o przyznanie lokalu socjalnego w związku z realizacją nakazu eksmisji. Zarząd gminy skierował rodzeństwo do zawarcia umowy najmu wyznaczonego lokalu socjalnego. Jako podstawę wydanej uchwały zarząd wskazał art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) oraz uchwałę rady gminy w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego.

Wnioskodawcy zaskarżyli uchwałę. W uzasadnieniu skargi wskazali, iż ze względu na odmienną płeć, wiek oraz specyficzne choroby realizacja skierowania narusza w sposób istotny godność ludzką. Zwrócili uwagę, że są rodzeństwem, posiadają odrębne źródła dochodów i prowadzą odrębne życie i gospodarstwa domowe. Wykonanie uchwały o skierowaniu do zawarcia umowy najmu lokalu, wymusza na nich obowiązek zamieszkiwania w jednym pokoju z osobą płci przeciwnej, która nie jest małżonkiem drugiej.

W odpowiedzi organ uznał, że lokal spełnia wymogi lokalu socjalnego i wyposażony jest we wszystkie urządzenia techniczne.

WSA rozpatrując skargę przypomniał, iż że zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy zostały uregulowane w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Ustawa ta nie przewiduje załatwiania spraw przyznania lokali socjalnych w formie jakiegokolwiek aktu administracyjnego, czyli nie daje podstaw do wydawania decyzji administracyjnych. Kwestia zapewnienia lokali socjalnych oraz lokali zamiennych należy do zadań własnych gminy, które jednak są załatwiane w formie cywilnoprawnej. Zarówno oferta zawarcia umowy, jak i sama czynność zawarcia umowy najmu stanowi czynność cywilnoprawną, a więc w przypadku kwestionowania przez stronę zainteresowaną jej warunków, jako sprawa cywilna podlega rozstrzygnięciu przed sądem powszechnym.

WSA podkreślił, iż postępowanie w zakresie udzielania pomocy mieszkaniowej przez gminę ma dwa etapy. W pierwszym, wnioskujący o najem lokalu składa wniosek, który podlega analizie i weryfikacji przez właściwy organ gminy bądź osobę upoważnioną oraz zaopiniowaniu przez komisję lokalową. Następnie wniosek ten jest rozpoznawany przez zarząd, który rozstrzyga o zakwalifikowaniu i umieszczeniu na liście oczekujących na najem lokalu, bądź o odmowie zakwalifikowania i umieszczenia na liście. W pierwszym etapie działanie organu ma charakter administracyjno-prawny, bowiem organ decyduje o tym, czy danej osobie może być udzielona pomoc w zakresie jej potrzeb mieszkaniowych, z wykorzystaniem lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie gminy. Etap ten jest wykonywaniem publicznoprawnych zadań gminy i poprzedza drugi etap postępowania, tj. udzielanie pomocy mieszkaniowej. Drugi etap związany z podjęciem czynności cywilnoprawnych, zmierzających do zawarcia umowy najmu. Czynności te mają zatem charakter cywilnoprawny.

Zdaniem WSA skoro przedmiotem sprawy nie jest uchwała rady gminy w sprawie zakwalifikowania skarżących na listę osób oczekujących na przydział lokalu socjalnego, lecz uchwała kierująca skarżących do zawarcia umowy najmu konkretnego lokalu socjalnego z mieszkaniowego zasobu miasta, to należy uznać, że czynności polegające na skierowaniu do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego nie są związane z wykonywaniem publicznoprawnych zadań gminy, nie mogą zatem stanowić rozstrzygnięcia o charakterze administracyjnoprawnym. Czynności te mają charakter cywilnoprawny, zmierzają bowiem do nawiązania stosunku cywilnoprawnego najmu lokalu – podkreślił WSA w Warszawie.


Na podstawie: Postanowienie WSA w Warszawie z 18 października 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 1657/12, nieprawomocne