Wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa składa się w oddziale regionalnym albo placówce terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Zasada ta wynika z art. 5 ustawy z 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Więcej o procedurze pisaliśmy w tekście: Dodatek emerytalny dla sołtysów, jak go otrzymać?

W ustawie brak jest jednak przepisów kompetencyjnych, dających możliwość wydawania decyzji w tej sprawie przez np. pracowników KRUS upoważnionych w tym zakresie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Przepis art. 5 ust 2 ustawy mówi wprost, że świadczenie przyznaje w drodze decyzji i wypłaca Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Prezes KRUS jest centralnym organem administracji rządowej, podległym ministrowi właściwemu do spraw rozwoju wsi. Siedzibą tego organu jest miasto stołeczne Warszawa. W związku z tym kontrola wydanych przez Prezesa KRUS decyzji pozostaje we właściwości miejscowej Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie stosownie do par. 1 pkt 13 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 25 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia wojewódzkich sądów administracyjnych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości.

Czytaj w LEX: Świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa >

 

WSA przekazują sprawy do Warszawy

Na takie okoliczności powołują się też sądy administracyjne, gdzie trafiają skargi obywateli. W październiku osiem wojewódzkich sądów administracyjnych postanowiło przekazać skargi Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, wskazując w postanowieniach, że to właśnie on jest miejscowo właściwy, aby rozpoznawać skargi dotyczące wypłaty świadczenia sołeckiego. Postanowienia takie wydały już WSA w: Białymstoku, Łodzi, Gdańsku, Gliwicach, Gorzowie Wielkopolskim, Kielcach, Olsztynie i Rzeszowie.

WSA wskazują jednocześnie, że brak jest przepisu odrębnego, który regulowałby właściwość miejscową sądu w tym zakresie w sposób odmienny, tj. przez przekazanie kompetencji do rozpoznania takich spraw sądom, na obszarze właściwości których strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę, tak jak to się dzieje np. w sprawach z zakresu działania prezesa ZUS lub szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jest właściwy do orzekania w sprawach ze skarg na decyzje Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dotyczących świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa - potwierdza Dominik Niewirowski, zastępca kierownika sekretariatu Wydziału Informacji Sądowej WSA w Warszawie.

Zobacz wzór dokumentu: Wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa >

Osiem lat co do dnia

Dodatek dla sołtysów przysługuje osobie, która spełnia łącznie trzy warunki:

1) pełniła funkcję sołtysa przez okres co najmniej dwóch kadencji, nie mniej niż przez osiem lat;

2) osiągnęła wiek:

  • w przypadku kobiet – 60 lat,
  • w przypadku mężczyzn – 65 lat.

Przy czym przy ustalaniu okresu pełnienia funkcji sołtysa nie jest wymagane zachowanie ciągłości jej pełnienia. A do okresu pełnienia funkcji wlicza się również okres pełnienia funkcji sołtysa na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jeśli jednak osoba ta pełniła funkcję sołtysa po 1989 r. na podstawie przepisów ustawy o samorządzie gminnym.

3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.

Sprawdź w LEX: Czy dla przewodniczącego samorządu mieszkańców miasta przysługuje świadczenie z tytułu pełnienia funkcji sołtysa? >

Problemem jest udokumentowanie pełnienia funkcji - nie tyle przez co najmniej dwie kadencje, ale dokładnie przez osiem lat. KRUS interpretuje bowiem przepisy bardzo zawężająco.

- Ważne jest, aby w zaświadczeniu wskazany był konkretny okres pełnienia funkcji sołtysa, określony w latach, miesiącach i dniach np. od 1 października 2003 r. do 30 września 2011 r. oraz liczba kadencji pełnienia tej funkcji. Zaświadczenie powinno w sposób klarowny określać okres pełnienia funkcji sołtysa i liczbę kadencji tak, aby nie budziło wątpliwości, czy wymogi ustawy zostały spełnione. Powyższe informacje, konkretne daty pełnienia funkcji sołtysa i liczba pełnych kadencji powinny być także zawarte w oświadczeniu wnioskodawcy i pięciu świadków – wyjaśnia Teresa O’Neill, rzecznik prasowa KRUS. Przeczytaj więcej:  Wielu sołtysów nie otrzyma dodatku emerytalnego - brakuje papierów albo... dwóch dni

Sprawdź w LEX: Czy KRUS może odmówić przyznania świadczenia z tytułu pełnienia funkcji sołtysa jeżeli zaświadczenie wójta potwierdzające okres pełnienia tej funkcji nie zawiera nr PESEL? >

Jak wynika z informacji ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi, do końca września KRUS wydał 2 692 decyzje odmawiające prawa do świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Główną przyczyną wydanych decyzji odmownych było pełnienie funkcji sołtysa przez krótszy okres niż osiem lat.

Sprawdź w LEX: Jak powinno wyglądać zaświadczenie wydawane przez wójta gminy z ustawą o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa? >

 

Najwięcej wniosków z Mazowsza

Z informacji KRUS przekazanej przez PAP wynika, że do końca września w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego złożono 33 080 wniosków o przyznanie świadczenia z tytułu pełnienia funkcji sołtysa i wydano 29 909 decyzji przyznających to świadczenie. Łączna kwota środków wypłaconych wynosi 25 031 700 zł.

Najwięcej wniosków złożono na Mazowszu – 6036, z czego 5453 rozpatrzono pozytywnie. W pozostałych województwach wygląda to następująco:

  • Wielkopolskie- złożono 3250 wniosków i wydano 3024 pozytywnych decyzji.
  • Lubelskie – 3001 (2755)
  • Łódzkie- 2928 (2 715)
  • Podlaskie – 2 361 ( 2096)
  • Dolnośląskie – 2071 (1794)
  • Kujawsko-Pomorskie - 1856 (1720)
  • Świętokrzyskie – 1868 (1714)
  • Małopolskie – 1788 (1632)
  • Warmińsko-Mazurskie - 1668 (1474)
  • Podkarpackie – 1431 (1291)
  • Zachodniopomorskie - 1299 (1122)
  • Śląskie - 980 (898)
  • Pomorskie - 823 (749)
  • Opolskie - 867 (749)
  • Lubuskie -853 (723)

Sprawdź w LEX: Czy świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa wypłacane przez KRUS wlicza się do dochodu w pomocy społecznej? >