W dniu 26 sierpnia 2014 r. opublikowana została ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1133) . Celem nowelizacji jest dostosowanie reżimu regulacyjnego dla sektora naftowo-gazowego do wyzwań i możliwości, jakie niosą ze sobą rozwój technologii wydobywczych węglowodorów oraz sytuacja gospodarcza na świecie, przy zapewnieniu bezpieczeństwa wydobywania, przestrzegania wymagań ochrony środowiska i konkurencyjności inwestycji związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż węglowodorów oraz wydobywaniem węglowodorów ze złóż.

Ustawa wprowadza m.in. nowy podział wpływów z podwyższonej opłaty eksploatacyjnej za wydobywanie węglowodorów. Dotychczasowy katalog beneficjentów (obejmujący gminy oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) rozszerzony został o powiaty i województwa, na terenie których jest prowadzona działalność. Zgodnie z nowymi przepisami podział wpływów z tytułu opłat eksploatacyjnych za wydobywanie węglowodorów wygląda następująco: 60% na rzecz gminy, 15% dla powiatu, 15% na rzecz województwa, a 10% dla Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W przypadku pozostałych opłat 60% wpływów stanowi dochód gminy, na terenie której jest prowadzona działalność, a 40% dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W sytuacji, gdy działalność jest prowadzona na terenie więcej niż jednej jednostki samorządu terytorialnego, opłaty stanowią ich dochód proporcjonalnie odpowiednio do wielkości powierzchni terenu objętego działalnością albo ilości wydobytej kopaliny, ilości wprowadzonej do górotworu substancji, odpadów albo dwutlenku węgla.


W wyniku nowelizacji podniesione zostały stawki opłaty dla gazu ziemnego wysokometanowego, którego wydobycie w okresie rozliczeniowym przekracza 2500 tys. m3 - z 6,23 zł/tys. m3 do 24,00 zł/tys. m3 (jeżeli wydobycie gazu w okresie rozliczeniowym nie przekracza 2500 tys. m3 stawka opłaty wynosi 6,23 zł/tys. m3). Ponadto wzrosła stawka opłaty dla gazu ziemnego pozostałego, którego wydobycie w okresie rozliczeniowym przekracza 2500 tys. m3 - z 5,18 zł/tys. m3 do 20 zł/tys. m3 (jeżeli wydobycie gazu w okresie rozliczeniowym nie przekracza 2500 tys. m3 stawka opłaty wynosi 5,18 zł/tys. m3). Natomiast dla ropy naftowej, której wydobycie w okresie rozliczeniowym przekracza 1000 t, stawka opłaty wzrosła z 36,84 zł/tonę do 50 zł/tonę (dla ropy naftowej, której wydobycie w okresie rozliczeniowym nie przekracza 1000 t stawka opłaty wynosi 36,84 zł/tonę).


Ze względu na zmiany wprowadzone w alokacji opłaty eksploatacyjnej z tytułu wydobywania węglowodorów powiaty i województwa otrzymały nowe źródło przychodów. Natomiast w przypadku gmin nastąpić może, w sytuacji utrzymania lub wzrostu wielkości wydobycia gazu i ropy w Polsce, znaczny wzrost przychodów z tytułu opłaty eksploatacyjnej. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano również, że dodatkowe dochody jednostek samorządu terytorialnego pochodzić będą z podatku od nieruchomości, a w szczególności z podatku od budowli wynoszącego 2% wartości budowli (np. podatek od gazociągów). Ponadto stwierdzono, że dzięki rozwojowi wydobycia węglowodorów na terenie wielu jednostek samorządu terytorialnego możliwe będzie przeprowadzenie gazyfikacji terenów obecnie niezgazyfikowanych. Wzrośnie również liczba miejsc pracy na terenach, na których odbywać się będzie wydobycie gazu ziemnego.

Ustawa, z wyjątkiem części przepisów, wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. Przepisy dotyczące zmiany alokacji opłaty eksploatacyjnej z tytułu wydobywania węglowodorów oraz podwyższenia stawek opłat eksploatacyjnych zaczną obowiązywać od dnia 1 stycznia 2016 r.
Odnotować także należy, że z dniem 10 września 2014 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 sierpnia 2014 r. w sprawie wzorów druków informacji dotyczących opłat z zakresu przepisów Prawa geologicznego i górniczego (Dz.U. poz. 1132).


Potrzeba wydania nowego rozporządzenia wynikła z wprowadzenia do Prawa geologicznego i górniczego nowego rodzaju działalności - podziemnego składowania dwutlenku węgla. Do dotychczasowych wzorów dodany został "wzór druku informacji dotyczącej opłaty za podziemne składowanie dwutlenku węgla" (załącznik nr 4 do rozporządzenia). Obowiązujące do tej pory rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie wzorów druków informacji dotyczącej opłaty za wydobytą kopalinę, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz podziemne składowanie odpadów (Dz. U. Nr 282, poz. 1658) utraciło moc z dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia, na podstawie art. 15 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1238) .

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1133)