Samorządy czekają na ocieplenie

Na przełomie marca i kwietnia miał ruszyć kolejny nabór wniosków o dofinansowanie ocieplania budynków użytku publicznego. Zbliża się maj, a Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wciąż zwleka z ogłoszeniem oficjalnego terminu rozpoczęcia przyjmowania zgłoszeń. Samorządy się niecierpliwią wiedząc, że przejście przez wszystkie procedury i wykonanie całego procesu termomodernizacji zajmuje wiele miesięcy, a nawet lat. Gra toczy się o ok. 300 mln zł pozostałych z całej puli przeznaczonej na ten cel.

Samorządy w Polsce coraz chętniej inwestują w ekologiczne rozwiązania na terenie swoich gmin. Szczególnym zainteresowaniem ekoinwestycje cieszą się w rejonach o unikalnych walorach krajobrazowych, gdzie jednym z głównych źródeł dochodu jest turystyka. Liderami w pozyskiwaniu dofinansowania na prośrodowiskowe inwestycje są gminy uzdrowiskowe. W blisko 370 budynkach w Szczawnicy zainstalowano kolektory słoneczne o wartości ponad 8 mln złotych. Ochrona środowiska nie jest jedynym celem samorządowców, starających się o dofinansowanie proekologicznych przedsięwzięć. Takie działania przynoszą bowiem realne oszczędności. Dzięki przeprowadzeniu termoizolacji budynków pobór zużywanej w nich energii powinien ulec zmniejszeniu w stosunku do stanu pierwotnego o co najmniej 30%. Jest to jednym z wymogów stawianych beneficjentom realizującym przedsięwzięcie termomodernizacyjne w ramach tego programu.

Termointeres dla gmin

Do tej pory Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspomógł finansowo około 76 projektów termomodernizacji budynków użyteczności publicznej. W wyniku dwóch przeprowadzonych dotychczas naborów wykorzystano już ponad połowę z przeznaczonych na ten cel 550 mln zł środków w postaci dotacji i tyle samo z 1 mld zł w formie preferencyjnych pożyczek. Obecnie samorządy mogą liczyć na dofinansowanie i pożyczkę w wysokości do 2 mln zł dla pojedynczych projektów i do 5 mln zł dla grupowych. Chociaż wiceminister resortu środowiska – Janusz Zalewski zapewnia, że nadchodzący nabór nie będzie ostatnim, to zasoby pieniężne NFOŚiGW związane z realizacją tego priorytetu topnieją w ekspresowym tempie. Skąd takie zainteresowanie?

- W ramach Systemu Zielonych Inwestycji wystarczy posiadać ok. 10% środków własnych, aby otrzymać pomoc finansową na przeprowadzenie nowoczesnego procesu ocieplania budynków. Należy przy tym pamiętać, że dotacja na ten cel może wynieść maksymalnie do 30 procent kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, a pozostałe 60 procent to pożyczka – tłumaczy Szymon Pankowski, Konsultant w Departamencie Doradztwa Finansowego firmy F5 Konsulting. - Ponadto dla samorządów atrakcyjna jest różnorodność dopuszczalnych celów, na jakie mogą przeznaczyć pozyskane środki. Kluczowe jest uzyskanie spadku zużycia energii, a na to sposobów jest kilka – od wymiany okien, przez zakup nowych pieców i kotłów, aż po ocieplenie ścian.

Modernizacje izolacji termicznej budynków gminnych są niezwykle kosztowne, zrozumiałym jest zatem, że jednostki samorządu terytorialnego intensywnie poszukują różnego rodzaju możliwości związanych z pozyskaniem dofinansowania na tego rodzaju inwestycje. Dzięki pomocy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej samorządy mogą sporo zaoszczędzić na ogrzewaniu urzędów, domów kultury, szpitali, szkół i uczelni wyższych, placówek opieki społecznej oraz socjalnej. To właśnie na ogrzanie budynków zużywa się bowiem najwięcej energii, a nie - jak się często uważa - na ich oświetlenie. Dlatego też inwestycje w termoizolację są strategiczne również dla rządów państw Unii Europejskiej, która zobowiązuje kraje członkowskie do redukcji emisji CO2.

Ekowsparcie Narodowego Funduszu

Oprócz finansowej pomocy na realizację termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, gminy starają się także pozyskiwać środki z innych programów priorytetowych realizowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W latach 1989 - 2008 Narodowy Fundusz zawarł ponad 14 tysięcy umów (głównie na dotacje, pożyczki i kredyty udzielane za pośrednictwem Banku Ochrony Środowiska), przeznaczając na finansowanie przedsięwzięć proekologicznych prawie 21,4 mld zł. Wartość dofinansowanych środkami Narodowego Funduszu inwestycji w tym czasie przekroczyła 76,5 mld zł. Aktualnie, realizowane przez NFOŚiGW programy priorytetowe dają jednostkom samorządów terytorialnych wiele możliwości uzyskania finansowego wsparcia przy realizacji inwestycji, zarówno ze środków krajowych, jak i zagranicznych. Samorządy mogą ubiegać się o dotacje i pożyczki preferencyjne, m. in. na ochronę wód i ziem oraz zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin. Dzięki takiej pomocy powstają w gminach nowe oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji, zdegradowane tereny przemysłowe zamieniają się w lasy, z odpadów odzyskuje się surowce do dalszego wykorzystywania, przy okazji pozyskując energię.

- Jest to bardzo korzystny sposób na finansowanie inwestycji, ponieważ dotacje i pożyczki preferencyjne mogą pokrywać - w zależności od danego programu - nawet 100% kosztów kwalifikowanych. Do tego do większości programów obowiązuje stały nabór wniosków, co oznacza, że samorządy mogą składać swoje zgłoszenia w trybie ciągłym, do momentu zakończenia programu, bądź wyczerpania środków - tłumaczy Szymon Pankowski z F5 Konsulting.

Kto ma szansę na ekowsparcie NFOŚiGW? Narodowy Fundusz w pierwszej kolejności wspiera przedsięwzięcia o znaczeniu ogólnopolskim i ponadregionalnym w zakresie likwidacji zanieczyszczeń wody, powietrza i ziemi. W ostatnim czasie szczególnym priorytetem objęte są również inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii.