Pytanie:
Czy gmina może sfinansować zadanie inwestycyjne polegające na regulacji koryta rzeki ze środków pochodzących z opłat i kar środowiskowych? Prace inwestycyjne polegałyby na przebudowie koryta i dna rzeki, a także na wykonaniu muru oporowego z kamienia na bokach koryta.
Odpowiedź:
W mojej ocenie gmina nie może ze środków pochodzących z opłat i kar środowiskowych sfinansować regulacji koryta rzeki. Regulacja koryta rzek nie jest zadaniem gminy. Gmina może jednak udzielić dotacji na ten cel samorządowi województwa.
Uzasadnienie:
Rzeka jest z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa wykonuje marszałek województwa. W jego imieniu i na jego rzecz mogą je użytkować wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych, zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne - dalej pr. wod. Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych wykonują prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa w imieniu marszałka województwa jako zadanie z zakresu administracji rządowej wykonywane przez samorząd województwa, w stosunku do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pr. wod., utrzymywanie wód stanowi obowiązek właściciela wody. Zgodnie zaś z art. 26 pkt 1 pr. wod., do obowiązków właściciela wód należy zapewnienie utrzymywania w należytym stanie technicznym koryt cieków naturalnych oraz kanałów, będących w jego władaniu.
Gmina może udzielić województwu dotacji celowej ze swojego budżetu na realizację zadania, o którym mowa w art. 400a ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska - dalej p.o.ś., przy czym mogą to być środki pochodzące z opłat i kar środowiskowych.
Możliwość udzielenia dotacji jest uzależniona od uchwały rady gminy w sprawie jej udzielenia.
Zasady udzielania dotacji muszą wynikać z uchwały rady gminy, zaś szczegółowe warunki związane z jej udzieleniem muszą być określone w regulaminie będącym załącznikiem do uchwały.
Podstawę prawną udzielenia dotacji stanowi – oprócz p.o.ś. (które są w tym przypadku decydującymi o możliwości udzielenia dotacji na realizację zadania ekologicznego) - art. 47 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – dalej u.d.j.s.t. w zw. z art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ust. 1-2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Z art. 47 u.d.j.s.t. wynika jednoznacznie, że gmina (jednostka samorządu terytorialnego) może udzielać dotacji innym jednostkom samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizowanych przez nie zadań. Wysokość tego dofinansowania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący tej jednostki samorządu terytorialnego, który udziela dotacji. W tym celu gmina musi zawrzeć porozumienie z województwem. Jednakże podstawą do udzielenia dotacji będzie ostateczna umowa zawarta z województwem przewidująca m.in. sposób kontroli pieniędzy pochodzących z dotacji.
