Ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw wprowadza reformę systemu planowania przestrzennego w Polsce. Do najważniejszych zmian należy zaliczyć wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego – planu ogólnego, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Plan ogólny będzie miał charakter aktu prawa miejscowego. Oznacza to m.in., że będzie wiążący dla planów miejscowych, a także dla decyzji o warunkach zabudowy. Co więcej, czas na przygotowanie i uchwalenie planu ogólnego przez gminy wyznaczony został do 1 stycznia 2026 r. Przeczytaj także: Plan ogólny nadchodzi. Przedstawiamy najważniejsze zmiany w nowych przepisach.
Zmiany będą również dotyczyć innych dokumentów, takich jak strategia rozwoju gminy, która od 1 stycznia 2026 r. będzie miała charakter obligatoryjny. Dodatkowo zmianie ulegnie procedura przygotowania dokumentu oraz zakres treści – skonkretyzowane zostaną części związane z planowaniem przestrzennym w gminie, które będą podstawą do przygotowania założeń dla planu ogólnego (model struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w gminie).
Czytaj też w LEX: Nowe zasady przy uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego >
Do Wielkopolskiej Akademii Nauki i Rozwoju zgłasza się wiele gmin z zapytaniem, co ze strategiami, które już teraz obowiązują lub są w trakcie przygotowania. Czy dotychczasowa praca pójdzie na marne i trzeba będzie przygotować strategię na nowo? Odpowiadamy, że takie gminy nie muszą wykonywać żadnych dodatkowych prac związanych ze strategią do końca jej obowiązywania, z wyjątkiem konieczności jej aktualizacji w wyniku np. zmiany założeń lub kierunków rozwojowych. Mogą one już myśleć o opracowywaniu planów ogólnych, które i tak już będą dla nich dużym wyzwaniem czasowym i kosztowym.
Czytaj też w LEX: Plan ogólny >
Jak interpretować przepisy przejściowe ustawy?
W art. 51 ustawy wskazano, że do 31 grudnia 2025 r. ustalenia planu ogólnego określa się, uwzględniając politykę przestrzenną gminy ujętą w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem i zostało ono przygotowane zgodnie ze zmienionym brzmieniem przepisów opisujących zakres strategii rozwoju gminy. Jeżeli gmina nie posiada obowiązującej strategii lub obowiązująca strategia powstała w oparciu o dotychczasowe przepisy, do końca 2025 r. nie będzie obowiązku uwzględniania ustaleń strategii rozwoju gminy w planach ogólnych. Przepis ten uwzględnia zróżnicowaną sytuację gmin odnośnie posiadania strategii rozwoju gminy, która od 1 stycznia 2026 r. stanie się dokumentem obowiązkowym. Regulacja pozwala na prowadzenie prac nad pierwszym planem ogólnym bez względu na to, na jakim etapie jest sporządzanie strategii rozwoju gminy.
Czytaj też w LEX: Zintegrowany plan inwestycyjny - szczególny rodzaj planu miejscowego >
Innymi słowy, gmina, opracowując plan ogólny, ma obowiązek opierać się na długofalowej strategii rozwoju gminy, o ile ta została opracowana na podstawie nowej ustawy. W sytuacji, gdy gmina posiada strategię rozwoju (opracowaną na podstawie poprzednich przepisów), ustalając plan ogólny, nie musi uwzględniać postanowień tej strategii (jest ona wówczas całkowicie irrelewantna).
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
Gmina, która ma już strategię nie musie dokonywać zmiany
Sprawę „ważności” dotychczasowych strategii rozstrzyga przepis art. 69 ust. 1 ustawy tj. „dotychczasowe strategie rozwoju gminy oraz strategie rozwoju ponadlokalnego, o których mowa w przepisach ustawy zmienianej w art. 6, zachowują moc na danym obszarze do dnia wejścia w życie nowych strategii rozwoju gminy oraz strategii rozwoju ponadlokalnego na tym obszarze i mogą być zmieniane”.
Oznacza to, że gmina posiadająca już strategię nie musi (nie ma takiego obowiązku) dokonywać zmiany strategii lub prowadzić procesu ponownego uchwalania strategii według nowych przepisów.
Polecamy szkolenie w LEX: Planowanie przestrzenne po zmianach 2023 >
Nadto art. 69 ust. 2 ustawa stanowi, iż „do spraw opracowania i uchwalania strategii rozwoju gminy oraz strategii rozwoju ponadlokalnego, o których mowa w przepisach ustawy zmienianej w art. 6, albo ich zmian, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe”. A więc w sytuacji prawidłowego wszczęcia procesu opracowania strategii obowiązują dotychczasowe przepisy. Gmina tym samym powinna zakończyć procedurę według przepisów starych - oczywiście z konsekwencjami z art. 51. ustawy.
Iwona Nowacka jest z-cą dyrektora Działu Strategii i Rozwoju Lokalnego Wielkopolskiej Akademii Nauki i Rozwoju
Czytaj też w LEX:
Odszkodowania w związku z uchwaleniem planu miejscowego - nowe zasady >
Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.