W niedzielę, 13 czerwca wyborcy zadecydują o odwołaniu wójta gminy Kluki oraz wójta gminy Będzino, a także Rady Miejskiej w Karczewie oraz Rady Gminy w Łopusznie.
Tydzień później, 20 czerwca, do urn pójdą wyborcy z gminy Lubań, którzy w referendum lokalnym zadecydują, czy należy odwołać radę gminy. Referenda odbędą się także w mieście Świebodzice (w sprawie odwołania burmistrza), w Werbkowicach (odwołania wójt), gminie Kramsk (wójt i radę gminy) oraz Tuliszkowie (burmistrza).
Na 27 czerwca wyznaczono referenda w sprawie odwołania Rady Gminy i wójta Sawina, burmistrza Bełżyc i Rady Miejskiej w Białej Piskiej. Z kolei 11 lipca wyborcy zadecydują czy na stanowisku zostanie obecny wójt gminy Mała Wieś, a tydzień później wójt gminy Siemyśl. W kilku przypadkach termin referendum był przekładany z powodu pandemii.
Czytaj w LEX: Referendum w sprawie odwołania organów samorządowych >
Kiedy referendum jest ważne
Państwowa komisja w uchwale przypomniała każdy element procedury referendum w sprawie odwołania organów jednostki samorządu terytorialnego, począwszy od zasad przyjmowania powiadomień o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum i zarządzania referendum, po zagadnienia związane z ważnością referendum, jego finansowaniem oraz postępowaniem z dokumentami z referendum.
W wytycznych PKW przypomina m.in., że referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich jest ważne w przypadku, gdy wzięło w nim udział nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu. Warunek ważności referendum należy odnosić do tych wyborów powszechnych, ponownych albo przedterminowych lub do wyboru nowej rady (np. rady gminy), w których odwoływany organ został wybrany.
PKW zwraca przy tym uwagę, że w odniesieniu do wójtów za podstawę do tej oceny należy przyjąć liczbę wyborców biorących udział w tym głosowaniu, które przesądziło o wyborze odwoływanego w referendum wójta, a więc liczbę głosujących w pierwszym głosowaniu, jeżeli ono zadecydowało o wyborze, albo liczbę głosujących w ponownym głosowaniu, w którym wójt został wybrany.
WSA: COVID-19 nie wstrzymuje terminów na zbieranie podpisów pod referendum>>
Wyjątek w sprawie wójta wybranego przez gminę
W wytycznych wskazano, że za liczbę biorących udział w wyborze odwoływanego organu należy uznać liczbę kart ważnych wyjętych z urny w tych wyborach. Nie ma znaczenia, czy liczba osób, które wzięły udział w referendum, wyniosła co najmniej 30 proc. uprawnionych do głosowania, bowiem wskazany w art. 55 ust. 1 ustawy warunek ważności referendum dotyczy wyłącznie referendów w sprawach innych niż odwołanie organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich.
PKW wskazuje, że jedynie w przypadku referendum w sprawie odwołania wójta wybranego przez radę gminy dla oceny jego ważności stosuje się art. 55 ust. 1 ustawy, który wymaga udziału w referendum 30 proc. uprawnionych do głosowania. Dotyczy to sytuacji, gdy wybór odwoływanego wójta dokonany przez radę gminy wynikał z braku zgłoszenia kandydatów na wójta w wyborach bezpośrednich albo gdy jedyny zgłoszony kandydat w wyborach bezpośrednich nie otrzymał więcej niż połowy głosów ważnych.
GIS rekomenduje kto może być w komisji wyborczej
Rekomendacje dla organizatorów i członków komisji wyborczych, w sprawie przygotowanie lokalu i jego otoczenia, procedury głosowania i liczenia głosów wydał także Główny Inspektor Sanitarny. Wskazuje, że w komisjach w wyborach i referendach lokalnych organizowanych od połowy czerwca powinni zasiadać ozdrowieńcy lub osoby zaszczepione, najlepiej obiema dawkami minimum 14 dni przed przystąpieniem do pracy. Członkowie komisji wyborczych i osoby wspierające prace komisji powinni być zdrowi w czasie pracy przy realizacji wyborów, bez objawów sugerujących chorobę zakaźną.
GIS rekomenduje, aby członkami komisji odrębnych były osoby pracujące w danym zakładzie. Sugeruje, aby na lokale wyborcze wyznaczać hale sportowe, sale gimnastyczne oraz miejsca łatwe do dezynfekcji.
GIS podkreśla, że pomimo spadku zakażeń wirusem Sar Cov-2 nadal powinny być przestrzegane zasady reżimu sanitarnego.