Odpowiedź

Dopuszczalne jest zatrudnienie radcy prawnego na zlecenie w jednostce samorządowej, ale wątpliwości budzi sztywno określony wymiar czasu wykonywania usług.

Uzasadnienie

Przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 z późn. zm.) ani też przepisy ustrojowe dotyczące jednostek samorządowych, podobnie jak ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. nie zawierają ograniczenia odnośnie sposobu zatrudniania profesjonalnych prawników, audytorów, czy księgowych. Należy więc uznać, że jednostka samorządowa ma tu prawo wyboru podstawy prawnej zatrudnienia radcy prawnego. Istotną kwestią jest jednak to, aby wskazany prawnik dysponował odpowiednimi uprawnieniami. Nie będąc pracownikiem, prawnik bez uprawnień zawodowych nie ma kompetencji do należytego reprezentowania strony będącej jednostką organizacyjną przed sądem. Zgodnie bowiem z art. 87 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) - dalej k.p.c., pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Pamiętać także należy, iż w postępowaniu przed Sądem Najwyższym zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji (art. 871 § 1 k.p.c.).

Co zaś do samej podstawy zatrudnienia, to należy pamiętać, że zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Zasadniczym elementem jest więc podporządkowanie pracownika pracodawcy, co jest wykluczone w przypadku umów cywilnoprawnych. Zatem umowa powinna być tak sformułowana, aby pozostawiała odpowiednio duży zakres swobody radcy prawnemu w jego działaniach. Kwestia liczby godzin, jakie powinien poświęcić na pracę dla jednostki jest sprawą drugorzędną, jednakże należy też pamiętać, że radca prawny musi mieć również czas na uczestnictwo w postępowaniach sądowych i administracyjnych jako pełnomocnik procesowy strony. Stąd wskazane w pytaniu 20 godzin nie może obejmować wyłącznie "pracy biurowej".

Stanowiłoby to zbyt poważne ograniczenie możliwości działań prawnika i nasuwałoby podejrzenie o możliwości zawarcia umowy zlecenia która jest w istocie umową o pracę. Zgodnie zaś z art. 22 § 11 k.p. zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r. Nr 21, poz. 94)