Rada powiatu może powołać komisję rewizyjną w okrojonym składzie

Działanie klubu radnych, uniemożliwiające powołanie komisji rewizyjnej w ustawowo określonym składzie, musi być uznane za działanie naruszające prawo oraz, poprzez nieuzasadnioną rezygnację z przyznanego ustawą publicznego prawa podmiotowego, za nadużycie tego prawa i wykorzystywanie go do celów niezgodnych z intencjami ustawodawcy. W takich okolicznościach uchwała rady powiatu powołująca komisję rewizyjną w okrojonym składzie nie narusza prawa uznał NSA.

Rada powiatu powołała komisję rewizyjną. Wojewoda zakwestionował uchwałę, która w jego ocenie naruszyła art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1592 ze zm.). W uzasadnieniu skargi organ wskazał, że zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym w skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje o których mowa w art. 14 ust. 1 oraz będących członkami zarządu. Zdaniem organu uchwała nie czyni zadość tej regulacji, bowiem w składzie komisji nie ma przedstawicieli wszystkich klubów radnych.


Odpowiadając na skargę rada powiatu wskazała, iż nie było możliwe podjęcie uchwały w sprawie uzupełnienia składu osobowego komisji rewizyjnej.

Pomimo podjętych prób – zarówno poprzedzających wydanie uchwały, jak również prób podjęcia uchwały o uzupełnieniu składu komisji – nie udało się radzie osiągnąć porozumienia, z uwagi na odmowę zgłoszeń kandydatur.

Organ ponadto nie zgodził się z oceną, że rada zobligowana jest do podjęcia uchwały w przedmiocie powołania komisji rewizyjnej. Podkreślił, że w jego ocenie interpretacja przepisu art. 16 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym prowadzi do wniosku, że rada decyduje o składzie komisji, zaś kluby mają prawo, nie obowiązek, zgłoszenia swoich przedstawicieli. Skoro zaś klubom przysługuje jedynie prawo, a kluby rady powiatu zrezygnowały z tego prawa, to powołanie komisji rewizyjnej bez udziału przedstawicieli klubów nie może zostać uznane za działanie niezgodne z art. 16 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym.

NSA przypomniał, iż ustawowa zasada kształtowania składu komisji rewizyjnej jest tak skonstruowana, by w jej składzie znaleźli się przedstawiciele wszystkich klubów. Zasadę wprowadzono celem zapewnienia tym klubom udziału w funkcjach kontrolnych wobec zarządu i powiatowych jednostek organizacyjnych. Oczywiste jest zatem, że radnym wszystkich klubów i klubom powinno zależeć na zapewnionym ustawowo udziale przedstawiciela klubu w pracach komisji rewizyjnej. Prawo klubu radnych do posiadania przedstawiciela w komisji rewizyjnej ma charakter publicznego prawa podmiotowego. Jego podstawę stanowi prawo publiczne a pominięcie przedstawicieli określonego klubu lub klubów przez radę powiatu przy powoływaniu komisji rewizyjnej może być przedmiotem kontroli sądu administracyjnego. Publicznego prawa podmiotowego nie można się zrzec, ale można z niego nie korzystać. Niekorzystanie z tego prawa nie może jednak prowadzić do skutków sprzecznych z prawem. Prawo klubu do posiadania przedstawiciela w komisji rewizyjnej wprowadzono po to, by radni wszystkich opcji politycznych mogli, na podobnych zasadach, wykonywać mandat, dysponując taką samą wiedzą.

NSA podkreślił, iż w sytuacji, gdy klub rezygnuje ze zgłoszenia kandydata na członka komisji rewizyjnej i nie widzi możliwości zmiany stanowiska, jego działanie prowadzi do realnej niemożności ukształtowania zgodnego z prawem składu tej komisji. W konsekwencji takie działanie klubu prowadzić może do destabilizowania pracy organów powiatu a nawet, gdyby uznać, że podjęta we wskazanych okolicznościach faktycznych, uchwała o powołaniu komisji rewizyjnej w składzie której nie ma przedstawicieli wszystkich klubów, jest sprzeczna z prawem to tym samym rada działałaby bez wymaganej przepisami komisji. Gdyby taki stan się przedłużał to, z uwagi na doniosłe funkcje komisji rewizyjnej, mogłoby dojść do ustanowienia zarządu komisarycznego i zawieszenia organów powiatu. Zatem takie, świadome, działanie klubu radnych, uniemożliwiające powołanie komisji rewizyjnej w ustawowo określonym składzie, musi być uznane za działanie naruszające prawo oraz, poprzez nieuzasadnioną rezygnację z przyznanego ustawą publicznego prawa podmiotowego, za nadużycie tego prawa i wykorzystywanie go do celów niezgodnych z intencjami ustawodawcy. W takich okolicznościach uchwała rady powiatu powołująca komisję rewizyjną w okrojonym składzie nie narusza prawa – uznał NSA.

Przydatne materiały:
Wyrok NSA z 27 czerwca 2013 r., sygn. akt II OSK 325/13, prawomocny