Sprawa dotyczyła uchwały rady miejskiej w sprawie podziału gminy na okręgi wyborcze. Uchwała podjęta została na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy o samorządzie gminnym , art. 419 § 2 i 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ze zm.) oraz art. 13 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks Wyborczy. Rada dokonała podziału gminy na okręgi wyborcze tworząc 23 jednomandatowe okręgi wyborcze. Jednocześnie w gminie utworzono 11 jednostek pomocniczych.


Wojewoda wszczął postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały jako niezgodnej z ustawą - Kodeks wyborczy, poprzez niezachowanie jednolitej normy przedstawicielstwa oraz nieuwzględnienie przy tworzeniu okręgów wyborczych utworzonych jednostek pomocniczych.


WSA rozpatrując sprawę przypomniał, iż gmina powinna zostać podzielona na 23 okręgi wyborcze i bez wątpienia w tym celu należało zastosować jednolitą normę przedstawicielstwa, w związku z koniecznością realizacji podstawowej zasady prawa wyborczego, jaką jest równość wyborów w znaczeniu materialnym, a więc odnoszącym się niejako do "siły głosu każdego mieszkańca gminy". Jednostki pomocnicze gminy łączy się w celu utworzenia okręgu lub dzieli się na dwa lub więcej okręgów wyborczych, jeżeli wynika to z konieczności zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa.

Skoro ustawodawca wprowadził jednomandatowe okręgi wyborcze zatem zobligowany był również zmodyfikować zasady dokonywania podziału gmin na okręgi wyborcze i tak też się stało. Zwrócić bowiem należy uwagę na treść wyżej przywołanego art. 417 § 2, § 3 i § 4 Kodeksu wyborczego. Przepis ten w § 2 odnoszącym się do gmin leżących na terenach wiejskich ustanawia zasadę, że jednostka pomocnicza gminy stanowi okręg wyborczy. I już w tej normie prawnej ustawodawca dopuścił wyraźnie możliwość łączenia, jak i dzielenia takich jednostek pomocniczych wówczas, gdy wynika to z konieczności zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa. Jednocześnie w treści § 3 art. 417 Kodeksu wyborczego zawarte zostały dodatkowe przesłanki, które uzasadniają dokonanie podziału jednostki pomocniczej gminy. Przy czym regulacja § 4 art. 417 Kodeksu wyborczego odnoszącego się do miast nakazuje uwzględnienie przy tworzeniu okręgów wyborczych utworzonych jednostek pomocniczych.

W ocenie WSA przepisy te należy interpretować w ten sposób, że w pierwszej kolejności ustalając okręgi wyborcze należy zbadać, która z jednostek pomocniczych może samodzielnie stanowić okręg wyborczy, mając oczywiście na uwadze jednolitą normę przedstawicielstwa. Jeżeli z ustaleń tak poczynionych wynika, że możliwy jest podział na okręgi wyborcze bez konieczności dzielenia jednostek pomocniczych przy oczywiście zachowaniu jednolitej normy przedstawicielstwa to właśnie w taki sposób należy dokonać podziału gminy. Zatem przyjąć należy, że zasadą powinno być tworzenie okręgów wyborczych przy uwzględnieniu istniejących jednostek pomocniczych gminy, jednakże dopuszczalne jest zarówno łączenie, jak i ich podział wówczas, gdy jest to uzasadnione koniecznością zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa – uznał WSA.
 

Na podstawie:
Wyrok WSA w Gliwicach z 18 marca 2013 r., sygn. akt IV SA/Gl 6/13, nieprawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)