Gmina posiada w swoich księgach rachunkowych nieruchomość, w której znajduje się kino. Nieruchomość jest na podstawie umowy użyczenia dzierżawiona miejskiemu ośrodkowi kultury (MOK), z przeznaczeniem na prowadzenie działalności statutowej - kino.

MOK jest jednostką posiadającą osobowość prawną. MOK prowadzi w ww. nieruchomości prace inwestycyjne, które spowodują po zakończeniu zwiększenie wartości budynku, jednocześnie jako jednostka będąca podatnikiem podatku VAT, odlicza ona podatek naliczony od należnego z tytułu prowadzenia prac inwestycyjnych, w związku z powyższym po zakończeniu inwestycji powinna przyjąć na stan środków trwałych zwiększenie wartości tej nieruchomości, która jest w księgach gminy.

W jaki sposób, gmina powinna przekazać miejskiemu domowi kultury nieruchomość?

Organizator (gmina) powinien przekazać obiekt aktem notarialnym (inwestycja własna) lub w oparciu o inną umowę cywilnoprawną (inwestycja w obcym środku trwałym), w przeciwnym przypadku istnieje obawa uznania wydatków jako nie statutowych z ryzykiem zapłaty podatku dochodowego co najmniej od całości nakładów remontowych.

Uzasadnienie

Zgodnie z treścią art. 12 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 z późn. zm.), organizator zapewnia instytucji kultury środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona. Instytucje kultury jako jednostki posiadające osobowość prawną pozyskują najczęściej w praktyce niezbędne do prowadzenia działalności nieruchomości w jeden z następujących sposobów:
• przekazanie w formie aktu notarialnego przez organizatora,
• najem lub dzierżawa nieruchomości od organizatora lub niezależnego dysponenta,
• użyczenie nieodpłatne od organizatora.

Moim zdaniem najwłaściwszą formą "wyposażenia instytucji w niezbędne do prowadzenia działalności środki" w tym zwłaszcza nieruchomości (lokale) jest przekazanie w formie notarialnej na własność instytucji kultury obiektów z zastrzeżeniem prowadzenia w nich wyłącznie działalności statutowej.

W przypadku umowy użyczenia lub przekazania protokólarnego bez zawarcia formalnie żadnej umowy mamy do czynienia z zagrożeniem, iż żaden wydatek związany z eksploatacją budynku, czy lokalu nie będzie mógł być zaliczany do kosztów uzyskania przychodów, a nawet w niektórych przypadkach nie będą to wydatki statutowe z konsekwencją ich opodatkowania podatkiem dochodowym. Ewentualne nakłady nie będą mogły być także aktywowane jako inwestycje w obcych środkach trwałych z uwagi na brak prawnych regulacji korzystania z nieruchomości czy lokalu.

Przekazanie notarialne nieruchomości przez organizatora nie będzie się wiązało z przychodem dla instytucji bowiem ona realizuje tzw. kapitałową formę ewidencjonowania przychodów nieodpłatnych (środków trwałych) - wzrost funduszu instytucji. Odnośnie możliwości odliczania VAT od realizowanych w obcym obiekcie prac remontowych należy wyrazić wątpliwość, co do prawidłowości takiej praktyki. Po pierwsze to budynek obcy ze wszystkimi tego konsekwencjami, a ponadto budynek - jak wynika z pytania - służy działalności mieszanej i VAT może być potencjalnie odliczany "proporcjonalnie".

Uwagi

W sytuacji relacji organizator - instytucja kultury, bardzo rzadko zawierane są umowy najmu czy dzierżawy, a niezrozumiale są powszechnie zawierane umowy nieodpłatnego użyczenia lub praktyczne przekazanie bez zawarcia jakiejkolwiek umowy.

Każde rozwiązanie inne niż przekazanie na własność instytucji w formie aktu notarialnego jest moim zdaniem nie tylko niewłaściwe formalnie, ale rodzi za sobą inne wysoce niekorzystne skutki podatkowe.