Stan zagrożenia epidemicznego wprowadzono na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Obowiązuje od 16 marca 2022 r. do odwołania. Do 30 czerwca br. obowiązuje z kolei rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego, które nakazuje zakrywanie, przy pomocy maseczki, ust i nosa w budynkach, w których jest prowadzona działalność lecznicza (zniesiono obowiązek w aptekach). Rozporządzenie to było już przedłużane kilka razy.

 

MZ proponuje koniec kwietnia

Ministerstwo Zdrowia pierwotnie planowało, że stan zagrożenia epidemicznego zostanie zniesiony 31 marca. Ostatecznie nie zdecydowano się na to. 

W administracji rządowej i samorządach terytorialnych trwa przegląd regulacji prawnych, które trzeba będzie poprawić wraz ze zniesieniem stanu zagrożenia epidemicznego. Stan zagrożenia epidemicznego wpływa bowiem na obowiązywanie wielokrotnie nowelizowanej tzw. ustawy covidowej, która odnosi się do kilkudziesięciu innych ustaw.  

- Termin zniesienia stanu epidemicznego chcemy ustalić optymalnie z punktu widzenia adresatów tych norm, to znaczy nie chcemy wprowadzać nadmiernego zamieszania związanego z ewentualnym zakończeniem tego stanu zagrożenia – deklarował przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia.

Czytaj w LEX: Postępowanie administracyjne w okresie koronawirusa (COVID-19) z perspektywy obywatela - poradnik dla mieszkańca >

– W wielu przepisach wprowadzono przepisy przejściowe, na przykład trzech miesięcy czy sześciu miesięcy, które dają czas na przystosowanie się do zmian. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego nie będzie oznaczało automatycznego powrotu do stanu sprzed 14 marca 2020 r. – podkreśla Jakub Kowalski, wspólnik w Kancelarii Radców Prawnych Mierosławski, Galus, Możeś. Więcej w artykule: Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego będzie wymagało przeglądu prawa>>

 

Problem dla zespołów orzeczniczych

Ostatnio uchwalono przepisy dotyczące ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub jej stopniu. W związku z stanem zagrożenia epidemicznego, na podstawie art. 15h tzw. ustawy covidowej, zachowywały one ważność, jeśli termin ich ważności upłynął po 31 marca 2020 roku, czyli wejściu w życie nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Początkowo przepisy zakładały, że orzeczenia stracą ważność po 60 dniach od odwołania stanu zagrożenia. 

Czytaj na Prawo.pl: Prezydent podpisał ustawę. System orzeczniczy jest na progu wydolności

Samorządowcy obawiają się, że powrót do „zwykłego trybu” spowoduje lawinę wniosków od osób, którym skończyła się ważność orzeczenia i w efekcie zakorkowanie działalności komisji. Ważność orzeczenia wpływa na prawo do świadczeń opiekuńczych, kart parkingowych oraz świadczeń na podstawie przepisów o pomocy społecznej.

Czytaj w LEX: Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach >

Czytaj też: II SA/Po 461/21, Przedłużenie ważności terminowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w związku z pandemią - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu >

 

Termin nie może być wydłużany w nieskończoność

Bernadett Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich zwracała uwagę, że racjonalnym byłby termin 30 czerwca. Wskazuje choćby na przepisy dotyczące NGO, gdzie w stanie zagrożenia epidemicznego funkcjonują przepisy pozwalające na niewybieranie nowych zarządów (mimo upływu kadencji starych organów) oraz legalizujące możliwość podejmowania decyzji online (za pomocą środków komunikacji elektronicznej).

-  Między marcem a czerwcem będą obywać się walne zgromadzenia dotyczące zatwierdzania sprawozdań finansowych. Przedłużenie terminu do kwietnia może rodzić niepewność, co do tego czy organ, które zwołuje walne może skorzystać z trybu zdalnego – mówi Bernadeta Skóbel. Wskazuje, że przepisów które wstrzymały niektóre zadania publiczne lub zmieniły sposób funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego jest wiele.

- Tych przepisów jest całe mnóstwo i dopiero je analizujemy aby przekazać je do ministra zdrowia. Nie jesteśmy za tym aby przedłużać stan zagrożenia w nieskończoność, ale chodzi o ustalenie rozsądnej  daty od której te przepisy przestaną ostatecznie obowiązywać   - mówi Bernadeta Skóbel.

Czytaj w LEX: Wpływ zakończenia stanu epidemii na realizację inwestycji i bieg terminów w postępowaniach administracyjno-budowlanej >

Adam Ostrowski, prawnik Związku Miast Polskich wskazuje, że takich regulacji do poprawy jest wiele. Od wciąż obowiązujących przepisów dotyczących procedowania zdalnego rad, po  termin określający wydawanie decyzji o zezwoleniu na pobyt uchodźców z Ukrainy, czy wspomniane kwestie przedłużeń orzeczeń o niepełnosprawności. To także pakiet przepisów dotyczący zagadnień związanych z finansami jednostek samorządu terytorialnego.

- Kiedy wprowadzono przepisy "covidowe" i ogłoszono stan epidemii, wzięto wówczas pod uwagę przyszłe pogorszenie dochodów JST wprowadzając, ustawą z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jst oraz niektórych innych ustaw, poluzowanie zasad gospodarowania finansami.  Zgodnie z art. 243 ustawy o finansach publicznych oraz stanowiskiem, RIO, rzeczone poluzowanie dotyczy zakresu lat 2022-2025, zatem w tym zakresie nawet w przypadku odwołania stanu zagrożenia epidemicznego na terenie RP, nie będzie potrzeby zmian o charakterze ustawowym. Oczywiście, chodzi wyłącznie o zagadnienie realizacji przez jst obowiązkowych zadań publicznych w ocenie RIO – mówi Adam Ostrowski.