12 marca 2021 r. weszła w życie „Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030”, która ustanawia całościowe ramy polityki krajowej na rzecz osób z niepełnosprawnościami, w tym umieszczanych w policyjnych miejscach prawnej izolacji. W celu implementacji postanowień Strategii, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało projekt nowelizujący rozporządzenie w sprawie pomieszczeń przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia, pokoi przejściowych, tymczasowych pomieszczeń przejściowych i policyjnych izb dziecka, regulaminu pobytu w tych pomieszczeniach, pokojach i izbach oraz sposobu postępowania z zapisami obrazu z tych pomieszczeń, pokoi izb. Chodzi o dostosowanie warunków panujących w pomieszczeniach przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia (PdOZ) i policyjnych izbach dziecka (PID) do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w szczególności osób z niepełnosprawnością ruchową.

  

 

Rocznie około 100 osób z niepełnosprawnością ruchową trafia do PdOZ

Według danych z Komendy Głównej Policji, w całym kraju funkcjonuje 298 PdOZ. W ubiegłym roku trafiło do nich 234 437 osób, w tym:

  • 108 956 podejrzewanych o popełnienie przestępstwa,
  • 819 w związku z popełnieniem wykroczeń,
  • 40 342 na polecenie sądu lub prokuratora,
  • 11 969 zatrzymanych prewencyjnie,
  • 881 cudzoziemców w celu wydalenia,
  • 12 599 skazanych lub tymczasowo aresztowanych, umieszczonych w ramach przerwy w konwoju lub doprowadzeniu
  • 58 809 doprowadzonych w celu wytrzeźwienia osób dorosłych
  • 62 nieletnich.

Najwięcej osób trafiło do PdOZ w województwach

  • dolnośląskim – 27409,
  • śląskim – 21224
  • wielkopolskim – 20470 osób.

Natomiast najmniej w województwach: opolskim – 5378, podlaskim – 8289 i podkarpackim – 8755. Ile spośród tych osób to były osoby z niepełnosprawnością ruchową, dokładnie nie wiadomo.

 - Policja nie gromadzi danych w zakresie liczby osób z niepełnosprawnością ruchową umieszczanych w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia (PdOZ). Jednakże na podstawie ustaleń roboczych można stwierdzić, iż w skali roku to około 100 osób z niepełnosprawnością ruchową – informuje podkom. Michał Gaweł z Wydziału Prasowo-Informacyjnego Biura Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji.

W Polsce funkcjonuje 16 policyjnych izb dziecka zlokalizowanych w: Bydgoszczy, Lublinie (funkcjonuje od maja 2022 r.), Gorzowie Wlkp., Legnicy, Łodzi, Krakowie, Warszawie (remont od 24.08.2021r.), Opolu, Rzeszowie, Białymstoku, Olsztynie, Bielsku-Białej, Kielcach, Szczecinie i Poznaniu. W ubiegłym roku znalazło się tam 2796 nieletnich. Najwięcej w Katowicach - 396, Wrocławiu - 359 i Warszawie -  292. Ile wśród nich było osób nieletnich z niepełnością ruchową, nie wiadomo.

 

Pomieszczenia mają być sukcesywnie dostosowywane

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem MSWiA pomieszczenia przeznaczone dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia (PdOZ) i policyjne izby dziecka (PID) mają być sukcesywnie dostosowywane do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową, tak by na terenie każdego garnizonu policji funkcjonowało jedno pomieszczenie przeznaczone dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia oraz co najmniej 5 policyjnych izb dziecka na terenie całego kraju, które będą spełniały warunki techniczne pozwalające na umieszczenie w nich osób z niepełnosprawnościami.

Warunki te określają załączniki do projektu rozporządzenia. Dostosować do potrzeb osób z niepełnosprawnościami trzeba m.in. pokoje dla zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia, pokoje sanitarne, ciągi komunikacyjne, a w PID sypialnie, świetlice, jadalnie, pokoje sanitarne i pokoje do przeprowadzania i dokumentowania czynności służbowych z udziałem nieletniego, a także miejsce do rekreacji nieletnich na świeżym powietrzu.

- Koszt jednostkowy dostosowania pomieszczeń PdOZ oraz PID dla osób z niepełnosprawnościami oscyluje w granicach 182 tys. zł. W skali kraju to kwota około 4 mln zł– napisano w ocenie skutków tej regulacji.

Czytaj też: Współdziałanie policji z placówkami medycznymi >>>

RPO pozytywnie ocenia projekt, choć ma uwagi

Założenia projektu pozytywnie ocenił Rzecznik Praw Obywatelskich. Zaznaczył, że  w projekcie nie ma szczegółowych uregulowań co do innych rodzajów niepełnosprawności niż ruchowa, zwłaszcza sensorycznej – co wymaga uzupełnienia. I wylicza, że pominięto takie kwestie jak:

  • odpowiednie oznakowanie obiektu, ułatwiające poruszanie się i funkcjonowanie,
  • wyeksponowanie czytelnych z punktu widzenia osób z dysfunkcjami informacji, takich jak: regulamin pobytu, wykaz instytucji nadzoru i instytucji stojących na straży praw człowieka, lista adwokatów i radców prawnych świadczących pomoc prawną,
  • ułatwienia w odczytywaniu treści przedstawianych dokumentów, np. za pomocą alfabetu Braille'a lub w formie elektronicznej do odczytu za pośrednictwem komputera ze specjalistycznym oprogramowaniem i klawiaturą,
  • ułatwienia w odbiorze dźwięku przez osoby z dysfunkcją słuchu, np. poprzez system wspomagania słuchu z pętlą indukcyjną (induktofoniczną), który umożliwia osobie niedosłyszącej odbiór czystego i wyraźnego dźwięku poprzez cewkę telefoniczną, w którą wyposażone są aparaty słuchowe.

RPO wskazuje, że wdrożenie takich rozwiązań gwarantuje wyższy standard opieki nad osobami zatrzymanymi, ułatwia ich dostęp do minimalnych gwarancji prewencji tortur (takich jak prawo do informacji, dostęp do niezależnego systemu składania skarg i profesjonalnej pomocy prawnej). Tym samym minimalizuje ryzyko niewłaściwych zachowań funkcjonariuszy

Przeczytaj także:

 

Izby wytrzeźwień już dostosowane

Dostosowane już do potrzeb osób z niepełnosprawnościami są izby wytrzeźwień: podjazdy, wejścia, toalety i łazienki.

- Wszystko to mają te izby, z którymi mam do czynienia. My w Legnicy mamy nawet balkonik, jeśli byłby potrzebny – wylicza Marzena Danielewicz, dyrektor Miejskiej Izby Wytrzeźwień w Legnicy, prezes Stowarzyszenia Dyrektorów i Głównych Księgowych Izb Wytrzeźwień w Polsce. Organizacji, która skupia 9 izb wytrzeźwień i 23 ośrodki profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.  Dodaje, że miewają one kontrole prowadzone przez biuro rzecznika praw obywatelskich w ramach krajowego mechanizmu prewencji i wówczas sprawdzane jest także to czy budynki są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Od marca br. działalność Izby Wytrzeźwień w Legnicy została jednak zawieszona, bo pełni ona rolę punktu pomocy dla uchodźców Ukrainy. Zadania Izby przejęła policja i miejscowy szpital.

- Zanim zawieszono naszą działalność miesięcznie trafiało do nas 100-150 osób. Nie mam zbyt dużych doświadczeń z osobami niepełnosprawnymi, podobnie jak myślę moi koledzy z izb i ośrodków. Osoby niepełnosprawne ruchowo trafiające do takich miejsce to jednostkowe przypadki – mówi Marzena Danielewicz.