Pytanie:
Czy w związku z nowymi przepisami dotyczącymi usuwania drzew każdorazowo do wniosku należy załączać projekt planu nasadzeń zastępczych?

W art. 83b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) - dalej u.o.p. - wymieniono w punktach, co ma zawierać wniosek lub co należy do niego załączyć. W przypadku pkt 9 nie ma w nim zapisu, że plan nasadzeń załącza się tylko wtedy, kiedy takie nasadzenia planuje wykonać wnioskodawca, a to znaczy, że plan powinien być wymaganą częścią wniosku.

A co w przypadku, gdy nasadzenia nie są możliwe do wykonania w miejscu usuwanego drzewa, lub w przypadku, gdy usunięcie np. suchego drzewa nie będzie sytuacją skłaniającą organ do stosowania zasady kompensacji?

Odpowiedź:
W mojej ocenie plan nasadzeń zastępczych, o którym mowa w art. 83b ust. 1 pkt 9 u.o.p., nie jest obligatoryjnym elementem wniosku o wydanie zezwolenia. Brak planu nasadzeń nie jest zatem brakiem formalnym wniosku, jeżeli wnioskodawca we wniosku zaznaczy, że nie planuje dokonywania nasadzeń.

Za takim stanowiskiem przemawia użycie przez ustawodawcę wyrażenia „jeżeli są planowane”. Nie oznacza to jednak, że organ wydający decyzję podzieli stanowisko wnioskodawcy, który nie ma zamiaru dokonywania nasadzeń zastępczych, np. osoby fizyczna, która jest zwolniona z opłat na podstawie art. 86 ust. 1 pkt 2 u.o.p., albo przedsiębiorca, który woli uiścić opłatę i nasadzeń nie dokonywać. Wydając decyzję, organ może uwarunkować zezwolenie dokonaniem nasadzeń. Jeżeli na terenie nieruchomości, z której usuwane są drzewa, nie ma możliwości dokonania nasadzeń, to organ może wskazać inne miejsce, przy czym powinna to być nieruchomość gminna.

Uzasadnienie:
Uzasadniając przyczynę wprowadzenia obowiązku dołączenia planu nasadzeń - jako elementu wniosku - projektodawcy napisali: „Zaproponowano także, aby wnioskodawca wskazał we wniosku o wydanie zezwolenia projekt planu nasadzeń zastępczych albo przesadzenia drzew lub krzewów, o ile takie działania są planowane. W ten sposób organ administracji będzie dysponował wiedzą o postulatach strony co do zamiaru wykonania nasadzeń zastępczych, ich rodzaju, dostępności miejsca i ilości nasadzeń już na etapie składania wniosku. Jednocześnie dookreślono, że nasadzenia zastępcze stanowią kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.). Organ nie będzie jednak związany tymi informacjami, może np. zwiększyć liczbę lub zmienić gatunek nasadzeń, ponieważ ma on obowiązek określenia nasadzeń zastępczych tak, aby stanowiły kompensację przyrodniczą”.

Uwzględniając, użyte wyrażenie „o ile takie działania są planowane”, nie sposób wywieść, że każdy, kto chce usunąć drzewo, ma obowiązek sporządzania planu. Taki obowiązek ma ten, kto chciałby uzyskać decyzję uwarunkowaną dokonaniem nasadzeń. Jednocześnie organ wydający decyzję, uznając, że kompensacja przyrodnicza jest ważniejsza niż opłata za usunięte drzewa, może decyzję uwarunkowaną wydać. To samo dotyczy sytuacji, gdy wnioskodawca może skorzystać ze zwolnienia z opłaty na mocy art. 86 ust. 1 u.o.p. Zdaniem wielu przedstawicieli doktryny, w takim przypadku kompensacja przyrodnicza jest szczególnie uzasadniona, jeżeli usuwane są zdrowe drzewa o dużej wartości przyrodniczej. Dlatego, niezależnie od tego, czy wnioskodawca przedłoży plan nasadzeń, czy go nie przedłoży, organ i tak będzie decydował o celowości lub niecelowości nasadzeń nowych drzew w miejsce usuwanych.