- W samorządach ruch związany z projektami PPP stanowi już pewien trend – uważa Tomasz Korczyński, adwokat współkierujący praktyką partnerstwa publiczno-prywatnego w warszawskim biurze kancelarii Dentons. I dodaje, że podmioty publiczne wykonując swoje zadania mogą skorzystać z wiedzy, doświadczenia oraz finansowego wsparcia podmiotów prywatnych

Dzięki temu inwestycje mogą mieć lepszą jakość. Tak jest nie tylko w Polsce. Lilianna Bogusz, dyrektor Departamentu Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju podaje przykład Norwegii – kraju bogatego, posiadającego znaczne rezerwy finansowe. Jak się okazuje również i tam zainteresowanie inwestycjami drogowymi w PPP jest spore. Przyczyną jest m.in. właśnie odpowiednio wysoka klasa wykonania, którą gwarantuje partner prywatny.

Dobre intencje, gorzej z realizacją

Jednak, jak pokazują krajowe statystyki, projektów PPP w sektorze transportowym nie ma dużo. - Dotychczas podpisanych zostało 9 umów w sferze dróg samorządowych – informuje mec. Tomasz Korczyński. Zgodnie z bazą zamierzeń inwestycyjnych resortu inwestycji i rozwoju planowanych jest 6 kolejnych inwestycji. W ocenie Tomasza Korczyńskiego tego typu projektów będzie coraz więcej. Czy dojdą do skutku?

Wiceprezes Zarządu Fundacji Centrum PPP Alina Sarnacka zauważa, że na polskim rynku istnieje luka między liczbą wszczętych postępowań a zawartych umów PPP. - Wiele jest przyczyn tego stanu. Jedną z nich jest przygotowanie projektu – tłumaczy.

Czytaj w LEX: E-fakturowanie w zamówieniach publicznych >

Nowe prawo wymaga lepszych analiz

Jest jednak spora szansa, że projekty będą lepiej przygotowywane. Tomasz Korczyński przypomina, że we wrześniu 2018 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o PPP, która wprowadza obowiązek przeprowadzania analiz przedrealizacyjnych. Teraz każdy podmiot publiczny, zanim rozpocznie procedurę wyboru partnera prywatnego, ma przygotować tzw. ocenę efektywności realizacji przedsięwzięcia. Ponieważ takiego obowiązku wcześniej nie było, część podmiotów publicznych nie robiła analiz. I przez to było dużo nieudanych i nieprzygotowanych postępowań.

Przykładem samorządu, który dokonał rzetelnej analizy przedrealizacyjnej, jeszcze w okresie, gdy nie była ona obowiązkowa jest Podkowa Leśna. Miasto chce w formule PPP wybudować drogi. - Drogi stanowią problem numer jeden w naszym mieście i od wielu lat poprawa ich stanu jest najczęstszym postulatem mieszkańców – twierdzi Artur Tusiński, burmistrz Podkowy Leśnej.

Kolejną zmianą, którą przyniosła nowelizacja jest certyfikacja. Podmioty publiczne mogą analizę przedrealizacyjną przedstawić do Ministerstwu Inwestycji i Rozwoju. Resort wydaje opinię na temat tego, czy na bazie analizy PPP jest zasadne czy też nie. - Projekty lepiej przygotowane będą miały realną szansę na zaistnienie – ocenia Tomasz Korczyński.

Czytaj w LEX: Realizacja inwestycji w formule project finance >

Czynniki sukcesu - zrozumienie drugiej strony

Przepisy to nie wszystko. Zdaniem ekspertów na sukces realizacji inwestycji w formule PPP wpływ ma także determinacja partnera publicznego. Liczy się ponadto optymalny podział zadań, ryzyka oraz włączenie instytucji finansowych na jak najwcześniejszym etapie przygotowania projektu – tak, aby zapewnić "bankowalność" projektu.

Alina Sarnacka zwraca uwagę na to, że aby PPP się udało, podmiot publiczny powinien wykazać empatię. – Chodzi o zrozumienie celów i wymogów partnerów prywatnych – wyjaśnia. – Bardzo często zdarza się, że brak zrozumienia partnerów prywatnych powoduje niejako fiksację podmiotów publicznych na swoich założeniach i nieumiejętność osiągnięcia kompromisu – dodaje.

- W PPP kluczowe znaczenie ma słowo „partnerstwo” – podkreśla Grzegorz Buchcic, były, wieloletni dyrektor finansowy i członek zarządu spółki Gdańsk Transport Company S.A. zarządzającej koncesyjnym odcinkiem Autostrady A1 (realizowanym w formule PPP). Ono musi pojawić się na każdym etapie projektu. – Przy tak dużych projektach jak autostrady, strona publiczna musi być pewna, że chce wejść w projekt w formule PPP. Musi mieć do tego przekonanie. Musi też skorzystać z pomocy doradców. Nie mniej ważne jest zrozumienie oczekiwań partnera prywatnego. A ten chce przecież zarobić.

Dlaczego transport?

Zdaniem specjalistów od PPP, inwestowanie w szeroko rozumiane inwestycje transportowe ma sens. Zarówno Alina Sarnacka, jak i Lilianna Bogusz są tego pewne. Jak podkreślają, transport wywiera bezpośredni wpływ na codzienne życie wszystkich obywateli Unii Europejskiej. Jest także strategicznym sektorem unijnej gospodarki – usługi transportowe zapewniają w przybliżeniu 11 milionów miejsc pracy.

– Transport nie tylko zapewnia przepływ towarów i usług, ale poprawia dostęp mieszkańców na poziomie lokalnym do administracji, do edukacji. PPP może być realizowane we wszystkich inwestycjach dotyczących infrastruktury transportowej – podaje prezes Alina Sarnacka. – Warto robić PPP w transporcie, bo bez niego część z tych inwestycji w ogóle by nie powstała – wskazuje.

Dyrektor Lilianna Bogusz tłumaczy, że transport jest w Polsce trzecim – po przemyśle i handlu – sektorem wpływającym na PKB. Na czwartym miejscu znajduje się budownictwo. - Zatrudnienie w samym transporcie drogowym to 345 tys. osób – podaje przedstawicielka resortu inwestycji i rozwoju. – Jest to zatem bardzo dynamicznie rozwijająca się branża – ocenia. W kontekście perspektywy do roku 2030, potrzeby na inwestycje transportowe Unii Europejskiej, zgodnie z szacunkami ekspertów, sięgnąć mają 2,4 bln euro.

Przedsięwzięcia transportowe w formule PPP z powodzeniem realizują takie kraje, jak Hiszpania i Wielka Brytania. Wchodzą w nie także nasi sąsiedzi: Czesi czy Łotysze. Będą powstawały w Polsce, np. w ramach pakietowego PPP w Mławie, Nakle, Nysie, Rumii i Tomaszowie Mazowieckim.

Nie tylko drogi

Model partnerstwa publiczno-prywatnego może sprawdzić się nie tylko w inwestycjach drogowych. Wykorzystano go np. do rewitalizacji dworca PKP w Sopocie. Dzięki niemu Warszawa zyskała 1580 nowoczesnych wiat przystankowych. W Krakowie ma zostać wybudowana linia tramwajowa. Natomiast w powiecie bytowskim dzięki dobrze przygotowanym analizom przedrealizacyjnym w formule PPP odbywają się przewozy PKS.

Transportowe PPP było tematem rozmów, które 19 czerwca toczyły się w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów podczas III edycji Forum Liderów PPP.