Czy przepis art. 93 pr. bud. należy uznać za "martwy" dla organów nadzoru budowlanego?

Jak organ nadzoru budowlanego może egzekwować przestrzeganie przepisów pr. bud. i nałożyć na inwestora, kierownika budowy czy też inne osoby sprawujące samodzielne funkcje w budownictwie, mandat za wykroczenia określone w art. 93 pr. bud. ?

Zgodnie z art. 45 k.w. wykroczenia ustają po roku od czasu popełnienia wykroczenia. Proces inwestycyjny budowy budynku nie trwa rok czy dwa, czasami budowa trwa kilkanaście lat. Nadzór budowlany dopiero od 11 lipca 2003 r. posiada ewidencje rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania budynków. Nawet jeśli ktoś zgłosi rozpoczęcie budowy, to fizycznie urząd nie ma możliwości skontrolować wszystkie zawiadomienia o rozpoczęciu budowy, np. czy rozpoczęcie budowy nie nastąpiło z uchybieniem terminu 7 dni, o którym mowa w art. 41 ust. 4 pr. bud.

Jeżeli budowa jest prowadzona od 2004 r., ale została zgłoszona w 2012 r., zgodnie z art. 45 k.w. organ nie może ukarać inwestora za brak zgłoszenia rozpoczęcia.

Jeżeli np. inwestor dokona istotnych odstępstw od zatwierdzonej dokumentacji na etapie fundamentów w roku 2005 r., a zgłosi istotne odstępstwa w 2012 r., ani inwestor ani kierownik budowy nie mogą być ukarani z tytułu dokonania istotnych odstępstw na podstawie art. 93 pkt 6 pr. bud. Fakt zaistnienia wykroczenia nastąpił bowiem w 2005 r., natomiast fakt ujawnienia dopiero w 2012 r.

Odpowiedź

Jeżeli organ nadzoru budowlanego powziął wiadomość w 2012 r., że budowa, która została rozpoczęta w 2004 r. bez dopełnienia przez inwestora zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które wymagane jest pozwolenie na budowę zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) - dalej pr. bud. , organ nie może ukarać sprawcy wykroczenia z powodu upływu terminu karalności wykroczenia.

Uzasadnienie

Czyny ujęte w art. 93 pr. bud. stanowią wykroczenia, w sprawach których orzekanie następuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 z późn. zm.) – dalej k.p.s.w.@page_break@

Uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 93 pr. bud. przyznaje pracownikom organów nadzoru budowlanego rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 października 2002 r. w sprawie nadania pracownikom organów nadzoru budowlanego uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 174, poz. 1423) - dalej r.n.u. Rozporządzenie zostało wydane w oparciu o przepis art. 95 § 5 k.p.s.w.

Do wymienionych w art. 93 pr. bud. wykroczeń będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) – dalej k.w. Przepisy dotyczące przedawnienia ścigania wykroczeń zawarte zostały w art. 45 § 1 k.w.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.w. karalność wykroczenia ustaje w okresie roku od jego popełnienia, a jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie z upływem 2 lat od popełnienia czynu, wskazany w przepisie termin należy liczyć od dnia popełnienia czynu. Wykroczenie polegające na niedopełnieniu przez inwestora obowiązku zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych należy kwalifikować jako wykroczenie formalne wynikające z zaniechania. W przypadku tego rodzaju wykroczeń, bieg przedawnienia karalności rozpoczyna się od ostatniego dnia, w którym sprawca obowiązany był dokonać działania, którego zaniechał.

Zwrot "karalność wykroczenia", który znajduje się w przepisie art. 45 § 1 k.w., obejmuje zarówno przedawnienie ścigania, jak i przedawnienie orzekania. Przedawnienie ścigania oznacza, że nie można już wszcząć postępowania w sprawie o wykroczenie, jeżeli od jego popełnienia upłynął okres roku (por. B. Kurzępa; Kodeks wykroczeń. Komentarz; Warszawa 2008, s. 568.).

W związku z powyższym w podanych w pytaniu przykładach organ nadzoru budowlanego nie będzie mógł ukarać sprawców wykroczeń z powodu ustania karalności ujawnionych wykroczeń.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)