Problemem dla jednostek samorządu terytorialnego jest niejasność, wręcz rozbieżność pomiędzy przepisami ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego a przepisem art. 111 pkt 9 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Tę rozbieżność widać w szczególności w przeznaczeniu dochodu z odsetek od środków zgromadzonych na wydzielonym rachunku bankowym danej gminy, powiatu, czy województwa, realizujących inwestycje w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład - Programu Inwestycji Strategicznych.
Ustawy wzajemnie do siebie odsyłają
Pieniądze kierowane z państwowego Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na inwestycje w ramach Polskiego Ładu lokowane są obowiązkowo, zgodnie z art. 65 ust. 11 i ust. 12 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie tzw. specustawy covidowej, na wydzielonym rachunku dochodów gminy, powiatu, czy województwa i przeznaczane są na wydatki związane z przeciwdziałaniem COVID-19 w ramach planu finansowego tego rachunku.
Oprocentowanie wydzielonego rachunku dochodów JST powoduje powstanie dochodu z oprocentowania. Ze względu na wysokość kwot przeznaczanych na inwestycje, a także obecnych wysokich stóp procentowych, kwoty oprocentowania potrafią być znaczne.
Zgodnie z regulacją art. 4 ust. 1 pkt 10, art. 5 ust. 1 pkt 9 i art. 6 ust. 1 pkt. 8 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, źródłami dochodów gminy, powiatu, czy województwa stanowią odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych odpowiednio gminy, powiatu i województwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Czytaj w LEX: Rola audytu wewnętrznego w rozliczaniu dotacji celowych w JST >>>
Jednocześnie zgodnie z art. 111 ustawy o finansach publicznych, dochodami podatkowymi i niepodatkowymi budżetu państwa są m.in. odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej.
- Powołane przepisy prawa zawierają wzajemne odesłania, nie pozwalające rozstrzygnąć za pomocą dostępnych dyrektyw wykładni prawa, czyim dochodem stanowić będą środki z odsetek bankowych ulokowanych na rachunkach bankowych gminy, powiatu i województwa w ramach wydatków inwestycyjnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 – wskazuje Czytelnik, który zgłosił problem w ramach prowadzonej przez redakcje Prawo.pl i LEX akcji „Poprawmy prawo” (przyjmowanie zgłoszeń zakończyliśmy 31 grudnia 2022 r.)
Cena promocyjna: 116.1 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 90.3 zł
Wiele odmiennych interpretacji
W doktrynie, funkcjonuje wiele odmiennych interpretacji, co do właściwości przeznaczenia dochodów odsetek z rachunku. Jedne poglądy kwalifikują dochody z odsetek, jako dochody właściwej JST argumentując, że art. 111 u.f.p. wskazuje na zamknięty katalog dochodów budżetu państwa, który co prawda wymienia m.in. zróżnicowane dochody pochodzące z odsetek, ale nie wymienia się w nim odsetek od rachunków bankowych gminy, powiatu i województwa funkcjonujących na podstawie art. 65 ust. 11 i ust. 12 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie tzw. specustawy covidowej.
Drugie poglądy wskazują, że w związku z faktem, że przekazywane środki są środkami znaczonymi i dedykowanymi na ściśle określony cel, chociaż stanowią dochód własny JST, winny pomniejszać przekazaną dotację i nie powinny być wykorzystane na realizację innych zadań i to nawet tych z zakresu administracji rządowej.
Jeszcze inne poglądy wychodzą z założenia, że dochód z odsetek od rachunków bankowych, stanowi dochód budżetu państwa i powinien być przekazany zwrotnie na rachunek, z którego nastąpiło dotowanie.
Czytaj w LEX: Nieprawidłowości w zakresie pozyskiwania dochodów podatkowych >>>
Czytaj w LEX: Niedzińska Izabela - Status ustrojowy funduszy celowych. Zarys systemu >>>
Pewnego rodzaju próba doregulowana kwestii przeznaczenia odsetek, nastąpiła w związku z dookreśleniem ich przeznaczenia we wniosku o uzyskanie środków z Funduszu przeciwdziałania COVID-19 dla j.s.t., stanowiącym załącznik nr 4 do uchwały nr 102 Rady Ministrów z 23 lipca 2020 r. w sprawie wsparcia na realizację zadań inwestycyjnych przez JST We wzorze wniosku o uzyskanie środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 dla j.s.t. zastosowano zapis zobowiązujący beneficjenta (gminę, powiat i województwo) do przeznaczenia całości odsetek od otrzymanych środków zgromadzonych na rachunku bankowym lub lokacie, na wydatki majątkowe (pkt 3 wzoru wniosku).
- Przepisy tego rozporządzenia, nie stanowią po pierwsze aktu wykonawczego odnoszącego się do Polskiego Ładu, po drugie uregulowanie przeznaczenia odsetek w rozporządzeniu, zdaje się wykraczać poza normę kompetencyjną zawartą w art. 65 ust. 28 ustawy, która uprawniła Radę Ministrów wyłącznie do określenia zasad rozdziału i przekazywania wsparcia na inwestycyjne zadania dla jednostek samorządu terytorialnego, zakresu, sposobu i terminu przedstawiania informacji o wykorzystaniu wsparcia oraz wskazania dysponenta części budżetowej lub ministra kierującego określonym działem administracji rządowej – wskazuje Czytelnik.
Ocenę kwestii przeznaczenia odsetek komplikują regulacje, które wprost kwalifikują odsetki do dochodów danego podmiotu tj.
- art. 46 pkt 8a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz
- art. 3 ust 1 pkt 3 ustawy o Funduszu Solidarnościowym.
Przepisy te w sposób bezdyskusyjny kwalifikują odsetki odpowiednio jako przychód PFRON i przychód Funduszu Solidarnościowego.
Sprawdź również książkę: Polski Ład 2.0. Skutki dla rozliczeń podatkowych ebook >>
Brakuje jednoznacznego przepisu
Aktualnie brak jest więc przepisu jednoznacznie wskazującego na to, czyim dochodem są pieniądze pochodzące z oprocentowania rachunku gminy, powiatu, czy województwa, które powstają wskutek lokowania środków pochodzących ze środków pochodzących z programu Polski Ład dla JST.
Ocenę tę potwierdza Małgorzata Kern, skarbnik miasta Chorzowa i przewodnicząca zarządu Krajowej Rady Forum Skarbników JST. - Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, będąca niestety tylko teoretycznie, jednym z fundamentów finansów publicznych stwierdza, że odsetki stanowią dochód JST. Niestety kolejne, wprowadzane nierzadko w błyskawicznym tempie przepisy szczególne, nie do końca precyzyjnie kwalifikują sposób dysponowania tymi odsetkami. Problem ten zintensyfikował się od momentu wzrostu inflacji a co za tym idzie oprocentowania na rachunkach. Problem nieprecyzyjnych przepisów odnośnie odsetek dotyczy również środków przekazywanych na pomoc uchodźcom – wskazuje Małgorzata Kern.
Uważa ona, że brak jasnych i czytelnych przepisów prawnych zaburza prawidłowość funkcjonowania JST i pomimo najlepszych intencji dotowanego może skutkować naruszeniem dyscypliny finansów publicznych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.