Gospodarkę finansową komitetu prowadzi i ponosi za nią pełną odpowiedzialność pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego. W przypadku gdy komitet wyborczy wyborców został utworzony jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców, gospodarkę finansową prowadzi i jest za nią odpowiedzialny pełnomocnik wyborczy, albowiem jest on jednocześnie pełnomocnikiem finansowym tego komitetu
Zgodnie z art. 130 par. 2 kodeksu wyborczego bez pisemnej zgody pełnomocnika finansowego nie można zaciągać żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego. Pełnomocnik finansowy może upoważnić inne osoby do podejmowania określonych czynności związanych z dokonywaniem wydatków komitetu wyborczego, jednakże nie zwalnia go to jednak z odpowiedzialności za całokształt gospodarki finansowej komitetu. Utworzenie pomocniczych struktur terenowych komitetu wyborczego także nie ogranicza odpowiedzialności pełnomocnika finansowego za całokształt gospodarki finansowej komitetu.
Pełnomocnik finansowy komitetu ma prawo nie uznać zobowiązań finansowych, które zostały zaciągnięte w imieniu komitetu bez jego pisemnej zgody bądź z przekroczeniem udzielonego upoważnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu komitetu.
Pełnomocnik finansowy ponosi odpowiedzialność karną za naruszenie zakazów i ograniczeń w pozyskiwaniu i wydatkowaniu środków, a także za niewypełnienie obowiązków wskazanych w kodeksie wyborczym.
Przeczytaj także: Komitet wyborczy, prowadząc kampanię, nie może przekroczyć limitu wydatków
Aktualność zachowuje stanowisko Trybunału Konstytucyjnego 13 lipca z 2004 r., zgodnie z którym przez określenie „odpowiedzialność za gospodarkę finansową” należy rozumieć przestrzeganie nie tylko zasad wynikających z kodeksu wyborczego, ale także ogólnych reguł księgowości oraz zasad prawidłowej gospodarki. Oznacza to, że czynności ewidencyjno-księgowe muszą odpowiadać ogólnie obowiązującym standardom prawidłowości i rzetelności ksiąg rachunkowym, o których mowa w ustawie o rachunkowości. Dowody księgowe muszą być wystawiane na komitet wyborczy, a nie na nazwisko pełnomocnika finansowego czy innej osoby. Dopuszczalne jest powierzenie prowadzenia rachunkowości osobie zewnętrznej (osobom, firmie) za wynagrodzeniem i zaliczenie tego wydatku do wydatków na cele wyborcze.
Kto nie może być pełnomocnikiem finansowym
Funkcji pełnomocnika finansowego, w myśl art. 127 ust. 2 kodeksu wyborczego nie może pełnić:
- kandydat na radnego lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
- pełnomocnik wyborczy (z wyjątkiem komitetów wyborczych wyborców, które zostały utworzone jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców – pełnomocnik wyborczy jest jednocześnie pełnomocnikiem finansowym takiego komitetu);
- funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115 par. 13 Kodeksu karnego tj.: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, poseł do Parlamentu Europejskiego, sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy, osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.
Przeczytaj także: Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego musi rozliczyć wydatki na kampanię
Pełnomocnik finansowym odpowiada majątkiem osobistym
Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego odpowiada za gospodarkę finansową komitetu z okresu, w którym pełnił tę funkcję. W razie złożenia rezygnacji z pełnionej funkcji i powołania nowego pełnomocnika, należy o tym fakcie powiadomić organ wyborczy, który przyjął zawiadomienie o utworzeniu komitetu, w trybie przepisów o utworzeniu komitetu wyborczego. O zmianie powiadamia nowy pełnomocnik.
Zgodnie z art. 130 par. 1 kodeksu wyborczego odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu wyborczego ponosi pełnomocnik finansowy tego komitetu. Odpowiedzialność ta ma charakter nieograniczony i dotyczy całego majątku osobistego pełnomocnika finansowego, a także majątku posiadanego w ramach wspólności majątkowej ze współmałżonkiem.
Przepisy kodeksu wyborczego normują, że w przypadku gdy z majątku pełnomocnika finansowego nie można pokryć roszczeń wobec komitetu wyborczego, odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe:
- komitetu wyborczego partii politycznej ponosi partia polityczna, która utworzyła komitet wyborczy;
- koalicyjnego komitetu wyborczego ponoszą solidarnie partie polityczne wchodzące w skład koalicji wyborczej;
- komitetu wyborczego organizacji ponosi organizacja, która utworzyła komitet wyborczy, a w przypadku komitetu utworzonego przez stowarzyszenie zwykłe – solidarnie członkowie stowarzyszenia;
- komitetu wyborczego wyborców ponoszą solidarnie osoby wchodzące w skład komitetu.
Odpowiedzialność solidarna polega na tym, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich zobowiązanych łącznie, od kilku z nich lub od każdego z nich, z osobna. Zasady odpowiedzialności solidarnej określają art. 366-378 kodeksu cywilnego.
Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu obejmuje także zobowiązania związane z rozliczeniem korzyści majątkowych przyjętych przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów kodeksu wyborczego. Nie dotyczy to korzyści majątkowych przekazanych dobrowolnie przez komitet wyborczy na rzecz Skarbu Państwa.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.