Obowiązki gminy wobec Ochotniczej Staży Pożarnej

Ochotnicza straż pożarna w myśl art. 19 ust. 1a ustawy o ochronie przeciwpożarowej, jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczeglności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami. Czy członkom ochotniczej straży pożarnej mogą zostać zakupione mundury wyjściowe (galowe) ze środkw funduszu sołeckiego?

Udzielając odpowiedzi pozytywnej należy wyjaśnić kilka kwestii. W myśl art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej jednostek ochrony przeciwpożarowej, w tym ochotniczych straży pożarnych, ponosi gmina. Zatem skoro do zakresu działania gminy, w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, w tym zadania z zakresu ochrony przeciwpożarowej (art. 7 ust. 1 pkt. 14 ustawy o samorządzie gminnym ), to koszty zakupu mundurów wyjściowych powinny być sfinansowane z budżetu gminy. Ochotnicze straże pożarnej są jednostkami ochrony przeciwpożarowej (por. art. 15 pkt. 6 p.poż.) i realizują przedsięwzięcia mające na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem. Głównym zadaniem gminy w tym zakresie jest zapewnienie gotowości bojowej OSP. Gmina ma również obowiązek bezpłatnego umundurowania członków OSP, ubezpieczenia w instytucji ubezpieczeniowej członków OSP i młodzieżowej drużyny pożarniczej oraz ponoszenia kosztów okresowych badań lekarskich (art. 32 ust. 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ). Wśród obowiązków fakultatywnych wymienia się możliwość zatrudnienia przez wójta komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej, na którym to stanowisku może być także zatrudniony komendant gminny związku ochotniczych straży pożarnych (art. 32 ust. 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ). Należy zwrócić uwagę, że ochotnicza straż pożarna będąc jednostką ochrony przeciwpożarowej jest także stowarzyszeniem, funkcjonującym w oparciu o przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach . Stowarzyszenie będąc dobrowolnym i samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.

Przyjęty przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP 27 października 2000 r. Regulamin umundurowania wyróżnia kilka rodzajów ubiorów: ubiór wyjściowy, galowy i paradny, ubrania ochronne i specjalne oraz koszarowe. Te pierwsze mają charakter typowo związkowy i związane są z przynależnością członków stowarzyszenia do określonej korporacji zawodowej, skupiającej ludzi – wolontariuszy o takich samych zainteresowaniach i celach działania. Drugi rodzaj ubiorów jest związany z działaniami podejmowanymi przez członków OSP, mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia i innych dóbr publicznych. Właśnie realizacja tego zadania publicznego odpowiada dyspozycji cytowanego wcześniej art. 7 ust. 1 pkt. 14 ustawy o samorządzie gminnym którego celem jest zaspakajanie potrzeb wspólnoty, poprzez realizację zadań własnych gminy, w tym między innym zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Koreluje to z art. 166 ust. 1 Konstytucji RP , z którego wynika, że przedmiotem zadań własnych jest zaspakajanie potrzeb wspólnoty.

Innymi słowy, sfinansowanie zakupu mundurów wyjściowych czy galowych dla OSP, jest realizacją zadań własnych gminy i jako takie mieści się w dyspozycji art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Z brzmienia art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej wynika obowiązek gminy pokrywania kosztów wyłącznie ochotniczych straży pożarnych. Zatem zakup mundurów wyjściowych, mimo że pozostaje zadaniem o charakterze typowo związkowym, to jednak powinno być sfinansowane z publicznych środków finansowych. Sfinansowanie tych mundurów z funduszu sołeckiego, o którym mówi ustawa. o funduszu sołeckim będzie się mieściło w treści art. 1 ust. 3 wspomnianej ustawy, ponieważ fundusz jest jednym z instrumentów realizacji zadań własnych gminy.

Wiesław Śniecikowski

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2009 r., Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz.U. Nr 52, poz. 420 z późn. zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r.,Nr 79, poz. 855, z późn. zm.)