Służyć ma temu określenie w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g. - obowiązków gminy związanych tworzeniem warunków do zapewnienia czystości i porządku na jej terenie. Dotychczasowe regulacje związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi nie sprawdziły się, a przynajmniej nie doprowadziły do spełnienia wymagań UE w zakresie ograniczania składowania odpadów biodegradowalnych i odzysku odpadów, selektywnego ich gromadzenia oraz objęcia wszystkich mieszkańców systemem przewidzianym w dotychczasowych przepisach. Wynika to w dużej mierze ze zbyt dużej swobody, jaką pozostawiono przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w zakresie ostatecznego ich zagospodarowania, a także braku instrumentów kontrolujących sposób tego zagospodarowania, w szczególności w zakresie osiągania odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych. Przepisy nie gwarantowały również, że wszyscy mieszkańcy będą uczestniczyć w systemie, w tym w prawidłowym sposobie gromadzenia (selektywnego) odpadów i przekazywania ich uprawnionym podmiotom.

Tworzenie warunków związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi

Zastanówmy się co oznacza obowiązek wyrażony w art. 3 ust. 2 u.u.c.p.g. , stanowiący, że gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie oraz tworzą warunki niezbędne do realizacji tego obowiązku, i jak ten obowiązek należy rozumieć w kontekście innych ustaw, określających zadania poszczególnych podmiotów.

Po pierwsze: ustawodawca zalicza utrzymanie czystości i porządku w gminach do zadań gminy, uznając je, jako jedno z zadań własnych i jako zadanie obowiązkowe. W ten sposób ustawodawca odnosi się do zakresu działań i zadań gminy, określonych w ustawie o samorządzie gminnym . Zgodnie z art. 6 ustawy o samorządzie gminnym , do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W art. 7 ustawy o samorządzie gminnym wyliczony jest katalog zadań własnych gminy, których celem jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania własne obejmują m.in. sprawy:
• ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (pkt 1),
• gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego (pkt 2),
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (pkt 3),
• zieleni gminnej i zadrzewień (pkt 12),
• utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych (pkt 15).

@page_break@

Przepis art. 7 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że ustawy odrębne określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. Jedną z nich jest właśnie u.u.c.p.g. W konsekwencji, gmina musi wykonywać wszelkie obowiązki związane z utrzymaniem czystości i porządku. Gdyby z jakiś powodów zaniechała realizacji tego obowiązku, to każdy, kto poniósłby jakąkolwiek szkodę z tego tytułu, mógłby wnieść skargę do sądu administracyjnego, po bezskutecznym wezwaniu gminy do podjęcia określonych działań. Zważywszy na powyższe, tworzenie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi jest jednym z najważniejszych obowiązków gmin, przy czym system ten musi być tworzony w oparciu o regulacje ustaw odrębnych, tj. u.u.c.p.g. oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243) - dalej u.o. - oraz aktów wykonawczych do nich.

System gospodarowania rynkiem odpadowym w ustawie o odpadach

Przepisy art. 16a i art. 16b u.o. określają, co należy do zadań obowiązkowych gmin. Z przepisów tych jasno wynika, że aby zapewnić realizację zobowiązań unijnych w zakresie ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych, wydzielić ze strumienia odpadów komunalnych odpady niebezpieczne oraz osiągnąć wyznaczony poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych gmina musi objąć systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców gminy, a także zorganizować system selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych. Ponadto, gmina ma zapewnić budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami lub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo zapewnić warunki do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców oraz zapewnić warunki do ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania. W zasadzie, art. 3 ust. 2 u.u.c.p.g. odpowiada w swojej treści art. 16a u.o. w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, a katalog wyliczony w 16 punktach uszczegóławia te obowiązki.
Analizując obie ustawy, należy wywieźć z nich następujące wnioski:
• system, jakim mają być objęci mieszkańcy gmin ma być systemem powszechnym, co oznacza, że nie tylko gmina ma ten system zorganizować, ale również mieszkańcy mają w nim uczestniczyć;
• system gospodarowania odpadami komunalnymi ma zagwarantować osiągnięcie wyznaczonych celów, jakim jest selektywne gromadzenie odpadów i ich zbiórka, ograniczenie składowania odpadów biodegradawoalnych oraz zapewnienie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu tych odpadów.

 

W przygotowaniu: Katalog obowiązkowych zadań gminy związanych z tworzeniem warunków do wykonania u.u.c.p.g.

Artykuł pochodzi z publikacji "Nowe zasady gospodarki odpadami komunalnymi" wydanej przez Wolters Kluwer Polska. W publikacji przedstawiono założenia systemu gospodarki odpadami komunalnymi wynikające ze zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz konsekwencje wprowadzenia zmian w związku z przejęciem władztwa nad odpadami komunalnymi przez gminy i objęciem systemem wszystkich ich mieszkańców.

Produkt zawiera omówienie nowych, nieopisanych i często kontrowersyjnych - jak np. naliczanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi - przepisów prawa w jednych miejscu, zilustrowane pierwszymi pytaniami uczestników nowego systemu.

Więcej o produkcie w Księgarni profinfo.pl

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
Gminne instalacje nie będą stały bezczynnie
Katalog obowiązkowych zadań gminy związanych z tworzeniem warunków do wykonania ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
"Ustawa śmieciowa": co grozi za niezorgranizowanie przez gminę przetargu?
Kiedy gmina nie musi organizować przetargu na budowę, utrzymanie lub eksploatację regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych?