Pytanie:
Czy gmina może organizować lub finansować dowóz uczniom, mieszkającym na terenie innej gminy? Uczniowie chcą uczęszczać do gimnazjum w innej gminie, ponieważ w gimnazjum, którego obwodem są objęci nie ma klasy sportowej, której chcą być uczniami.
Odpowiedź:
Obowiązek zapewnienia dowozu związany jest z ustaleniem sieci szkół.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 17 ust. 1-2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o., sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
1) 3 km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych;
2) 4 km - w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.
Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 3 u.s.o. jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka:
1) przekracza wymienione odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat - także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej;
2) nie przekracza wymienionych odległości, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.
Jak wynika ze wskazanych przepisów, obowiązek zapewnienia dowozu jest ściśle związany rozplanowaniem sieci szkół. Rada gminy, uwzględniając powyższe zasady, ustala w oparciu o art. 17 ust. 4 u.s.o. plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, z wyjątkiem specjalnych, mających siedzibę na obszarze gminy – w taki sposób, aby zachować odległości wskazane w art. 17 ust. 2 u.s.o. W przypadku, gdy odległość z miejsca zamieszkania do szkoły przekracza wskazane odległości – gmina zobowiązana jest do zapewnienia dowozu.
Przepisy w sprawie zapewnienia dowozu powinny być interpretowane łącznie z obowiązkiem gminy w sprawie ustalenia sieci szkół. Obowiązek gminy zapewnienia dowozu materializuje się w przypadku, gdy odległości pomiędzy szkołą obwodową a miejscem zamieszkania dziecka przekraczają wyżej wskazane wartości.
Gmina może zorganizować bezpłatny transport i opiekę również w przypadku, gdy droga dziecka z domu do szkoły, w obwodzie której dziecko mieszka, nie przekracza wskazanych odległości. Należy jednak zwrócić uwagę, że możliwość ta – wynikająca z art. 17 ust. 3 pkt 2 u.s.o., dotyczy zapewnienia ewentualnego transportu do szkoły obwodowej – a nie znajdującej się poza obwodem, czy też na terenie innej gminy.
Warto podkreślić, że wydatkowanie środków publicznych bez podstawy prawnej może zostać uznane przez organy kontroli za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Obowiązek zapewnienia dowozu związany jest z ustaleniem sieci szkół
Obowiązek zapewnienia dowozu jest ściśle związany rozplanowaniem sieci szkół. Rada gminy ustala plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów publicznych szkół podstawowych i gimnazjów.
