Nowelizowana ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143) określa zasady reintegracji zawodowej i społecznej, wskazując w art. 1, że wsparciem takim mogą być objęte osoby podlegające wykluczeniu społecznemu, które ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym. Zatrudnieniem tym mogą być objęte w szczególności osoby:
– bezdomne realizujące indywidualny program wychodzenia z bezdomności,
– uzależnione od alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego,
– chore psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
– długotrwale bezrobotne w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia,
– zwalniane z zakładów karnych, mające trudności w integracji ze środowiskiem,
– niepełnosprawne, w ramach rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
– uchodźcy realizujący indywidualny program integracji.

Określone w ustawie zadania są realizowane poprzez zatrudnienie socjalne, przez co należy rozumieć zapewnianie ww. osobom możliwości uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centra integracji społecznej (CIS), kluby integracji społecznej oraz w ramach zatrudnienia wspieranego.

Omawiana nowelizacja dotyczy zmiany formy organizacyjno-prawnej CIS, które mogą być tworzone przez JST oraz przez organizacje pozarządowe. CIS tworzone przez JST dotychczas funkcjonują w formie gospodarstw pomocniczych, a takiej formy organizacyjno-prawnej nie przewiduje ustawa o finansach publicznych obowiązująca od 1 stycznia 2010 r.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 znowelizowanej ustawy o zatrudnieniu socjalnym CIS może być tworzone przez JST w formie jednostki budżetowej albo samorządowego zakładu budżetowego.

Wspomniane w ustawie nowelizującej inne ustawy to właśnie dwie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.:
– o finansach publicznych (u.f.p.), Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ,
– Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, Dz. U. Nr 157, poz. 1241.

W ustawie o finansach publicznych w art. 14 wprowadzono pkt 7a stanowiący, że zadania własne JST z zakresu pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe, których zasady tworzenia, likwidacji, przekształcania oraz finansowania określają art. 15 i art. 16 ustawy o finansach publicznych .

Zadania JST wynikające z nowelizacji Przepisów wprowadzających ustawę o finansach publicznych dotyczą kwestii organizacyjno-prawnych zakładów aktywności zawodowej utworzonych na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) oraz określonych wyżej CIS.

W zakresie porządkowania formy organizacyjno-prawnej zakładów aktywności zawodowej gmina lub powiat, które uzyskały dla wyodrębnionej jednostki organizacyjnej status zakładu aktywności zawodowej, mogą w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r.:
– przekształcić ten zakład w samorządowy zakład budżetowy,
– przekazać prowadzenie tego zakładu organizacji pozarządowej, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych.

W terminie 14 dni od dnia przekształcenia zakładu aktywności zawodowej w samorządowy zakład budżetowy lub przekazania jego prowadzenia organizacji pozarządowej gmina, powiat lub podmiot przejmujący ten zakład występuje do wojewody o wydanie decyzji o przyznaniu temu zakładowi statusu zakładu aktywności zawodowej z dniem przekształcenia lub przekazania prowadzenia tego zakładu.

W przypadku nieprzekształcenia zakładu aktywności zawodowej w samorządowy zakład budżetowy lub nieprzekazania prowadzenia tego zakładu w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r., lub nieuzyskania statusu zakładu aktywności zawodowej przez podmiot, który przekształcił lub przejął prowadzenie zakładu, kwota stanowiąca wartość mienia zakładu aktywności zawodowej sfinansowanego ze środków PFRON w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, oraz niewykorzystane środki Funduszu, środki przekazane na tworzenie lub działanie tego zakładu i środki znajdujące się na rachunku zakładowego funduszu aktywności podlegają przekazaniu na rachunek tego Funduszu w terminie do dnia 30 września 2011 r.

W przypadku skutecznego przekształcenia lub przekazania zakładu nowy jego organizator przejmuje prawa i obowiązki dotychczasowego organizatora wynikające z umowy dotyczącej dofinansowania ze środków PFRON kosztów utworzenia i działania przejmowanego zakładu aktywności zawodowej z dniem przejęcia.

W zakresie porządkowania formy organizacyjno-prawnej CIS gmina, która uzyskała dla wyodrębnionej jednostki organizacyjnej będącej gospodarstwem pomocniczym status centrum integracji społecznej, może, w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r.:
– przekształcić CIS w jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy,
– przekazać prowadzenie CIS organizacji pozarządowej.

Podmiot przekształcony lub przejmujący prowadzenie CIS przejmuje prawa i obowiązki dotychczasowego CIS, a instytucja tworząca uzyskuje status CIS na czas określony w poprzedniej decyzji właściwego wojewody, po przedstawieniu informacji temu wojewodzie o zmianach organizacyjnych w stosunku do danych zawartych we wniosku o przyznanie statusu CIS, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia tych zmian, czyli w tym przypadku po przekształceniu albo przekazaniu prowadzenia tego centrum.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)