Jakie dokumenty i oświadczenia potwierdzające osiągany dochód należy dołączyć do wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego?



Osoba w dniu 4 marca 2015 r. złożyła wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy 2014/2015. Do wniosku dołączyła świadectwo pracy męża (zatrudnienie trwało od 1 kwietnia 2012 r. do 31 marca 2014 r.) na potwierdzenie dochodu utraconego przez męża za 2013 r. Na dzień składania wniosku w GOPS mąż wnioskodawczyni nigdzie nie pracuje jak też nie jest zarejestrowany w PUP (zdrowotnie podlega ubezpieczeniu przy żonie w jej zakładzie pracy).

Czy w takiej sytuacji organ powinien poprosić o złożenie oświadczenia o sytuacji zawodowej męża na dzień złożenia wniosku czy nie jest wymagane takie oświadczenie?

Odpowiedź

Zasadniczo, w opisanej sytuacji nie ma konieczności składania oświadczenia o sytuacji zawodowej męża na dzień złożenia wniosku.

Uzasadnienie

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - dalej u.ś.r. zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2 u.ś.r., jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 574 zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 664 zł.


Ze stanu faktycznego opisanego w pytaniu wynika, że w dniu 4 marca 2015 r. osoba złożyła wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy 2014/2015. Zatem rokiem bazowym będącym miarodajnym dla ustalenia dochodu rodziny będzie rok 2013.

Definicja dochodu została zawarta w art. 3 pkt 1 u.ś.r., gdzie wskazano, że ilekroć w ustawie mowa jest o dochodzie oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób:
a) przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c i 30e ustawy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f., pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne,
b) deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, pomniejszony o należny zryczałtowany podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
c) inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów u.p.d.o.f.
Dochód rodziny oznacza sumę dochodów członków rodziny, natomiast dochód członka rodziny to przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4-4b u.ś.r.;
W przypadku gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia dochodu w kolejnym roku kalendarzowym zasiłek rodzinny nie przysługuje.

Jak wynika z przestawionego stanu faktycznego osoba do wniosku dołączyła świadectwo pracy męża (zatrudnienie trwało od 1 kwietnia 2012 r. do 31 marca 2014 r.) na potwierdzenie dochodu utraconego przez męża za 2013 r. Dochód ten, zgodnie z art. 5 ust. 4 u.ś.r., jest dochodem utraconym i nie uwzględnia się go w dochodzie rodziny. Na dzień składania wniosku w GOPS mąż wnioskodawczyni nigdzie nie pracuje jak też nie jest zarejestrowany w PUP (zdrowotnie podlega ubezpieczeniu przy żonie w jej zakładzie pracy).

Należy w tym przypadku przypomnieć, że zgodnie z art. 23 ust. 1 u.ś.r. ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka, osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej, a także osób, na których, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ciąży obowiązek alimentacyjny.


Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Powinien on zawierać dane dotyczące osoby występującej o przyznanie świadczeń rodzinnych (w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL - numer dokumentu potwierdzającego tożsamość) oraz dane dotyczące dzieci pozostających na utrzymaniu wnioskodawcy (w tym: imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, stan cywilny).

@page_break@


Do wniosku należy dołączyć odpowiednio:
1) zaświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c i 30eu.p.d.o.f., każdego członka rodziny, wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierające informacje o wysokości: dochodu, składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu, należnego podatku;
2) zaświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów;
3) oświadczenie o deklarowanych dochodach osiąganych przez osoby podlegające przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające w szczególności informacje o wysokości dochodu, wysokości należnych składek na ubezpieczenia społeczne, wysokości należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne, wysokości i formie opłacanego podatku dochodowego, wysokości dochodu po odliczeniu należnych składek i podatku;
4) inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, w tym:
a) dokument stwierdzający wiek dziecka,
b) orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
c) prawomocny wyrok sądu rodzinnego stwierdzający przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
d) prawomocny wyrok sądu rodzinnego orzekający rozwód lub separację,
e) orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
f) zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły lub szkoły wyższej,
g) zaświadczenie z urzędu pracy o braku propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej dla osoby ubiegającej się o dodatek, o którym mowa w art. 11 u.ś.r.,
h) zaświadczenie pracodawcy o terminie urlopu wychowawczego i okresie, na jaki został udzielony, oraz o okresach zatrudnienia,
i) zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu do wniosku o świadczenia rodzinne należy dołączyć dokumenty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość.


Ilekroć w postępowaniach w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych wymagane jest potwierdzenie następujących okoliczności:
1) uczęszczanie dziecka do szkoły lub szkoły wyższej,
2) wysokość dochodu rodziny lub członków rodziny uzyskanego przez rodzinę lub członków rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, w tym dochodów, o których mowa w art. 23 ust. 4 pkt 1 i 2 u.ś.r.,
3) wielkość gospodarstwa rolnego,
4) wysokość opłaty za pobyt członka rodziny w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
5) termin i okres, na jaki został udzielony przez pracodawcę urlop wychowawczy oraz okresy zatrudnienia,
6) zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych,
7) niekorzystanie z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym,
8) brak propozycji zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
- osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia rodzinnego może przedłożyć stosowne zaświadczenie albo oświadczenie.
Oświadczenia, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.


Powyższe uregulowania w sposób wyczerpujący wskazują jakie dokumenty i oświadczenia należy złożyć wraz z wnioskiem o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego. Zatem w przedstawionym przypadku nie ma potrzeby składania dodatkowych oświadczeń niewynikających z wyżej opisanych przepisów.

Niemniej jednak szczególnie w takiej sytuacji, gdy członek rodziny nie pracuje (w tym przypadku mąż wnioskodawczyni) a istnieje prawdopodobieństwo, że może podjąć zatrudnienie należy w wydanej decyzji pouczyć o konieczności niezwłocznego powiadomienia organu przyznającego zasiłek rodzinny o wystąpieniu zmian w liczbie członków rodziny, uzyskaniu dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych wnioskodawcy (art. 25 u.ś.r.). W przypadku gdy w okresie zasiłkowym dziecko osiągnęło wiek powodujący przejście do następnej grupy wiekowej, zasiłek rodzinny wypłaca się w wysokości odpowiadającej nowej grupie wiekowej dziecka, od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła ta zmiana.

Osoby otrzymujące świadczenia rodzinne, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych. Zasadnym również będzie pouczenie strony o konsekwencjach niezastosowania się do art. 25 u.ś.r, a mianowicie o art. 30 i 32 u.ś.r., czyli zwrocie nienależnie pobranych świadczeń.


Z uwagi na fakt, że wniosek został złożony w trakcie okresu zasiłkowego, o ile zostaną spełnione pozostałe kryteria przyznania wnioskowanego zasiłku rodzinnego, świadczenie należy przyznać od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami do końca okresu zasiłkowego.