Wprowadzona w 2014 r. Karta Dużej Rodziny miała stanowić element polityki rodzinnej państwa będący bezpośrednim wsparciem rodzin posiadających co najmniej trójkę dzieci. Karta gwarantuje między innymi szereg ulg, zniżek i zwolnień z opłat za korzystanie z wybranych usług i przy zakupach określonych towarów. Mimo, że program został przez beneficjentów generalnie oceniony pozytywnie, to jednak w opinii rodzin cele mu przyświecające realizowane są w niewielkim zakresie.
Program Karta Dużej Rodziny jest wykonywany na trzech poziomach: ogólnokrajowym, lokalnym i biznesowym. Na wykonanie programów lokalnych wykorzystywane są środki własne samorządu oraz jego jednostek organizacyjnych. Wszystkie skontrolowane przez NIK miastach lokalnie wprowadziły ulgi czy zniżki w miejskich instytucjach kultury, sportu i turystyki (np. zniżki na basen, lodowisko).Większość zbadanych gmin wprowadziła także ulgi na edukację (między innymi obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku lub przedszkolu). Zestawiając oferty przedstawione w ramach karty ogólnopolskiej i kart lokalnych z miast podlegających kontroli, z deklarowanym przez beneficjentów wykorzystaniem wynika jednak, że oferta jest w dużej mierze odległa od potrzeb rodzin wielodzietnych.
Mimo, że od wprowadzenia programu minęły już prawie 2 lata, wiele rodzin wielodzietnych w dalszym ciągu nie uczestniczy w programie. Kartę Dużej Rodziny założyło dotychczas zaledwie 41 proc. uprawnionych. Jak wynika z badań NIK przyczyną takiego stanu rzeczy jest między innymi to ,że w pobliżu ich miejsca zamieszkania niewiele jest miejsc czy usług, które umożliwiałyby skorzystanie z oferty zniżkowej. Wiele spytanych osób nie wiedziało również gdzie i w jaki sposób mogą skorzystać z Karty Dużej Rodziny.
Z otrzymanych w trakcie kontroli opinii wynika, że program wymaga
wprowadzenia zmian pozwalających zwiększyć dostępność ulg i zniżek dla rodzin w mniejszych miejscowościach. Rozszerzenia wymaga także katalog proponowanych ulg. Wspomniane działania pozwoliłyby bowiem na uzyskanie zniżek w koniecznych, najbardziej niezbędnych, bieżących wydatkach związanych z wychowaniem dzieci. Rodziny wielodzietne oczekują szerszej oferty i większych ulg przede wszystkim w obszarach związanych ze zdrowiem, odzieżą i obuwiem, edukacją czy żywnością.
Biorąc pod uwagę powyższe nieprawidłowości Najwyższa Izba Kontroli w sprawozdaniu z badania podkreśliła, że dla poprawy skuteczności ogólnopolskiej Karty Dużej Rodziny niezbędne są odpowiednie działania Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej obejmujące między innymi:
-przeprowadzenie kontroli efektywności udogodnień wynikających z Karty Dużej Rodziny;
-zastanowienie się nad dostosowaniem oferty do potrzeb rodzin wielodzietnych, ze szczególnym naciskiem na jej wzbogaceniem w segmencie produktów pochłaniających większość budżetu domowego;
-poprawa polityki informacyjnej odnoszącą się do sposobności i zasad korzystania z Karty Dużej Rodziny.
NIK zwraca również uwagę, że modyfikacji wymaga sposób zawiadamiania rodzin wielodzietnych o dostępnych ulgach i zniżkach. Warto również zastanowić się nad tym jaką metodą najlepiej docierać do rodzin wielodzietnych. Zdaniem NIK najlepszym rozwiązaniem byłoby podjęcie w tym zakresie współpracy z ośrodkami pomocy społecznej, placówkami edukacyjnymi takimi jak przedszkola czy szkoły.
Więcej informacji dotyczących wyników przeprowadzonej przez NIK kontroli pod adresem: www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-karcie-duzej-rodziny.html
NIK: Karta Dużej Rodziny wymaga ulepszenia
Efektywność Karty Dużej Rodziny jest ograniczona, gdyż proponowane ulgi nie zawsze są dopasowane do oczekiwań czy potrzeb rodzin. Zmiany wymaga również dostępność oferty, zwłaszcza w niewielkich miejscowościach - tak wynika z badań Najwyższej Izby Kontroli.
