Czy stosownie do art. 35 ust. 2a Karty Nauczyciela nauczyciele szkoły publicznej, prowadzonej przez samorząd terytorialny tj. pedagodzy, psycholodzy i i bibliotekarze mają prawo do wynagrodzenia za zastępstwa doraźne, które realizują w zastępstwie nieobecnego nauczyciela?

Nauczyciele twierdzą, że jak prowadzą lekcje za nieobecnych nauczycieli, to nie realizują swoich obowiązków wynikających z pracy pedagoga, psychologa czy bibliotekarza i muszą te obowiązki wykonać w dodatkowym czasie, w tym również poza szkołą. W takiej sytuacji wykonują pracę powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin. Czas ten jednak nie jest nigdzie ewidencjonowany. Dyrektorzy szkół natomiast twierdzą, że zastępstwa realizują w ramach swojego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin i dlatego nie chcą im płacić za te zastępstwa.

Czy obowiązujące przepisy lub orzecznictwo sądowe rozstrzygają tę kwestię?

Odpowiedź
Nauczycielowi – w tym pedagogowi, psychologowi i bibliotekarzowi - wypłaca się zarówno wynagrodzenie zgodne z pensum, jak i wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw.

Uzasadnienie
Na podstawie art. 35 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela - dalej KN, przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela. Takie zastępstwa są odrębnie wynagradzanie, nie podlegają natomiast wliczeniu do pensum. Na podstawie art. 35 ust. 3 KN wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy, na zasadach określonych w regulaminie wynagradzania nauczycieli, uchwalonym przez organ prowadzący (art. 30 ust. 6 pkt 2 KN). Wynagrodzenie takie jest wypłacane w formie dodatku (art. 30 ust. 1 pkt 3 KN).

Realizacja przez nauczyciela doraźnego zastępstwa nie może pozbawić go wynagrodzenia za wykonaną pracę z tego powodu, że nie zrealizował określonego planu czy też programu (Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 20 kwietnia 2009 r., NK.II.0911-9/255/09, niepubl.). Oznacza to, że nauczycielowi – w tym pedagogowi, psychologowi i bibliotekarzowi - wypłaca się zarówno wynagrodzenie zgodne z pensum, jak i wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw.

Nauczyciele mogą domagać się wypłaty wynagrodzenia za zrealizowane godziny ponadwymiarowe za nieprzedawniony okres 3 lat - art. 291 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 - dalej k.p. Brak wypłaty dodatku stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika, zagrożone grzywną (art. 282 § 1 pkt 1 k.p.).