Proponowana przez senatorów nowelizacja ustawy Prawo oświatowe (druk senacki 679) zakłada, że stawkę za 1 kilometr przebiegu pojazdu określi rada gminy w uchwale. Nie będzie ona mogła być niższa niż ustalona w przepisach stawka zwrotu kosztów używania do celów służbowych pojazdów prywatnych. Określa to rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271 ze zm.).
Przeczytaj także: Gminy zwrócą więcej za dowóz niepełnosprawnego dziecka - Senat chce zmian>>
Czytaj też: Dowóz dzieci do szkół i przedszkoli - obowiązek gminy >
Obowiązek gminy – dowóz dziecka z niepełnosprawnością do szkoły
Gminy mają obowiązek zapewnić dzieciom z niepełnosprawnością bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, do innej formy wychowania przedszkolnego lub do ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku przedszkolnego lub szkolnego. Jeśli rodzice chcą sami dowozić dziecko, gmina ma obowiązek na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami lub opiekunami zwrócić koszt dojazdu.
Czytaj też: Rodzice decydują o tym, kto organizuje dowóz ich dziecka do szkoły >
Obecnie kwota zwrotu przez gminę rodzicom, gdy odwożą dziecko sami do placówki, obliczana jest na podstawie algorytmu, który opiera się na pochodnej liczby kilometrów między domem a szkołą. Przepisy różnicują jednak sytuację, w której rodzice dowożą dziecko do placówki leżącej na drodze, którą jadą do pracy, którą jechaliby także wtedy, gdyby nie dowozili dziecka. Wtedy zwrot kosztów nie jest możliwy. Natomiast wtedy, gdy jest to inna droga, i rodzic przemierza większą liczbę kilometrów – jest ona mnożona przez cenę paliwa zużytego na kilometr z uwzględnieniem pojazdu, którym dowożone jest dziecko. Cenę paliwa ustala wójt na podstawie średniej ceny danego rodzaju paliwa w gminie.
Kryteria nie są jednolite w gminach
Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Marcin Wiącek w piśmie do ministra edukacji i nauki, zaznacza, że te kryteria obecnie nie są przez gminy stosowane jednolicie. Pisze, że wątpliwości wywołuje m.in. sposób ustalania „średniej ceny jednostki paliwa w danej gminie”. Rady gminy, podejmując uchwały ustalające na dany rok szkolny średnie ceny jednostki paliwa, uwzględniają bowiem ceny obowiązujące w różnych okresach. Część gmin podejmowała takie uchwały w okresie znacznie poprzedzającym rok szkolny, co skutkowało tym, że zastosowanie przyjętych wartości mogło uniemożliwić pokrycie rzeczywiście poniesionych przez rodziców kosztów.
- Brak uszczegółowienia okresu, jakiego ma dotyczyć średnia cena jednostki paliwa sprawia, że poszczególne gminy w odmienny sposób regulują wartość wskazanej stawki. W efekcie niezwykle często prawu dziecka do edukacji, a zwłaszcza dziecka z niepełnosprawnością, przeciwstawia się interes ekonomiczny gminy – pisze RPO.
Czytaj też: Niepełnosprawność jako źródło specyfiki regulacji oświatowej >
Zaproponowane przez senatorów zmiany w opinii RPO wpłyną pozytywnie na sytuację rodziców dowożących niepełnosprawne dzieci do szkół. Ujednolicą także zasady zwrotu tych kosztów przez gminy w całej Polsce. RPO zwraca jednak uwagę na to, że zaproponowana regulacja nie wskazuje, jak często rada gminy powinna podejmować, a następnie zmieniać uchwałę, która określa stawkę zwrotu. - Wskazane więc byłoby w ustawie zobowiązanie rady gminy do przeglądu i modyfikacji treści uchwały, która będzie uwzględniać ewentualne nowe wartości z rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości zwrotów za używanie prywatnych samochodów do celów służbowych - pisze.
Według Rzecznika rodzice powinni też otrzymać zwrot za m.in. amortyzację pojazdu, a nawet dostosowanie go do szczególnych potrzeb przy przewozie ich niepełnosprawnego dziecka. Sugeruje także wprowadzenie jednolitego sposobu ustalania pokonywanych przez rodziców i opiekunów odległości.
Marginalna zmiana dla samorządów
Celem senackiej nowelizacji jest urealnienie kwoty zwracanej rodzicom przez samorządy. W ocenie skutków regulacji (OCR) projektu podano, że może to dotyczyć ok. 10 tys. dzieci. W opinii senatorów zmiana zasad wyliczania kosztów zwrotu rodzicom niepełnosprawnych dzieci będzie miała marginalny wpływ na wzrost wydatków ponoszonych z tego tytułu przez samorządy. Przedstawiają, że relacja wydatków ponoszonych na ten cel do dochodów gminy generalnie kształtuje się na niskim poziomie, na przykład dla:
- Gdyni 0,04 proc.,
- Białegostoku 0,03 proc.,
- Zwierzyńca 0,01 proc.,
- Bogatyni 0 proc..
Z OCR autorzy nowelizacji wskazują, że dynamika zmiany wysokości kosztów zwracanych rodzicom, na skutek zmiany formuły ich obliczania, będzie miała nieduży wpływ na wysokość wydatków ogółem ponoszonych przez jednostkę samorządu terytorialnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.