W świetle powyższej treści można przyjąć następującą metodę szacowania ryzyka polegającą na określeniu:
- prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka (P) – ocena punktowa w skali: 1-3;
- skutków, jakie będzie miało ewentualne jego wystąpienie (S) – ocena w skali: 1-3.
Sposób oceny prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka:
Sposób oceny skutku ryzyka:
Przy ocenie skutków należy wziąć pod uwagę zarówno skutki finansowe, jak i niefinansowe, np.: utratę reputacji, konsekwencje prawne, utratę szansy zrealizowania ważnego dla jednostki przedsięwzięcia, opóźnienie w realizacji, obniżenie jakości pracy i inne.
Punktową istotność ryzyka (Istotność) występującego przy realizacji danego celu lub zadania określa się według wzoru:
Istotność = Prawdopodobieństwo x Skutek
Mapa istotności ryzyka może być przedstawiona w poniższy sposób:
Poziomy Istotności ryzyka można zatem określić jako:
- ryzyko poważne – 6-9 punktów;
- ryzyko umiarkowane – 3-4 punkty;
- ryzyko nieznaczne – 1-2 punkty.@page_break@
Akceptowalny poziom istotności ryzyka ustala się indywidualnie w odniesieniu do każdego celu (zadania). Przyjmuje się następujące sposoby postępowania z ryzykiem:
- tolerowanie – w przypadku gdy nie istnieją obiektywne możliwości przeciwdziałania ryzyku, a także, gdy koszty podjętych działań mogą przekroczyć przewidywane korzyści;
- transfer – przeniesienie ryzyka na ubezpieczyciela poprzez system ubezpieczeń;
- przeciwdziałanie – podjęcie działania, które pozwoli na ograniczenie ryzyka do poziomu akceptowalnego (np. poprzez wzmocnienie mechanizmów kontrolnych);
- przesunięcie w czasie – zaniechanie w danym momencie działań rodzących zbyt duże ryzyko.
Monitorowanie ryzyka jest procesem ciągłym i polega na okresowym przeglądzie wszystkich rodzajów ryzyka, w celu określenia czy w trakcie realizacji celów i zadań ich punktowe oceny w zakresie istotności uległy zmianie. Odstępstwa od norm oraz procedur ujawnione w trakcie realizacji celów i zadań poddawane są identyfikacji oraz analizie celem podjęcia odpowiednich działań zaradczych. Przed przystąpieniem do działań mających na celu ograniczenie ryzyka należy rozważyć:
1) Jakie działania są konieczne do podjęcia?
2) Jaki poziom ryzyka należy osiągnąć po podjęciu działań zaradczych?
3) Jakie mechanizmy należy wdrożyć?
4) Jakie są koszty wprowadzenia mechanizmów kontrolnych?
5) Czy wdrożenie mechanizmów kontrolnych jest możliwe?
Analiza i reakcja na ryzyko obejmuje wówczas następujące etapy:
- wyznaczenie osób odpowiedzialnych za realizację konkretnych celów i zadań;
- ustalenie zdarzeń niepewnych, uznawanych za ryzykowne, towarzyszących realizacji celów;
- określeniu prawdopodobieństwa wystąpienia i możliwych jego skutków negatywnych zdarzeń przy realizacji konkretnych celów i zadań;
- określenie akceptowalnego poziomu istotności ryzyka w odniesieniu do każdego z realizowanych celów i zadań;
- określenie działań, które należy podjąć w celu ograniczenia danego ryzyka do akceptowalnego poziomu;
- wprowadzenie rejestru ryzyka oraz rejestru odstępstw od norm oraz procedur w formie papierowej i (lub) elektronicznej.
Pisaliśmy o tym również:
Złamanie zasad kontroli zarządczej wpływa na odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (I): zasady kontroli
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (II): system wyznaczania celów i zadań
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (III): identyfikacja ryzyka
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (IV): analiza i reakcja na ryzyko
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (V): reakcja na patologie organizacyjne
Kontrola zarządcza w samorządzie terytorialnym (VI): odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego
Kontrola zarządcza w samorządach terytorialnych (VIII) - dokumentacja systemu