Zgodnie z projektem, którym zajmowała się komisja, w kilku przypadkach, wygaśnięcie mandatu radnego oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) stwierdzać ma komisarz wyborczy. Obecnie decyzję podejmuje, niezależnie od przyczyn, organ danej jednostki samorządu terytorialnego. Proponowane rozwiązanie ma skrócić procedurę wygaszania mandatów.


Komisja negatywnie zaopiniowała poprawki PO, które przewidywały m.in., że jeżeli wygaszenia mandatu radnego lub wójta nie stwierdzi komisarz wyborczy, zrobi to za niego Państwowa Komisja Wyborcza.


Sekretarz PKW Kazimierz Czaplicki mówił w trakcie posiedzenia komisji, że nie wyobraża sobie, żeby w obecnym stanie prawnym komisarz nie mógł podjąć postanowienia o wygaszeniu mandatu.


Zaznaczył, że takich - jak proponowane w poprawkach - rozwiązań nie ma na innych poziomach samorządu. Nie ma przepisu, że jeżeli wojewoda nie wyda zarządzenia, to za niego robi to minister. Po prostu to jest niewyobrażalne - stwierdził.


Według projektu, wygaśnięcie mandatu radnego z powodu śmierci, pisemnego zrzeczenia się mandatu, wyboru na wójta stwierdzałby komisarz wyborczy w drodze postanowienia, w ciągu 14 dni od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.


Natomiast wygaśnięcie mandatu radnego z powodu utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów, odmowy złożenia ślubowania, naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności oraz niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym - stwierdzałaby, tak jak obecnie, rada (gminy, powiatu, sejmik) w drodze uchwały w ciągu miesiąca od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.


Również - zgodnie z projektem - wygaśnięcie mandatu wójta z powodu pisemnego zrzeczenia się mandatu, orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do końca kadencji oraz z powodu śmierci, stwierdzałby komisarz wyborczy w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.


Wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z powodu: odmowy złożenia ślubowania, niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym, utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów, naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach - stwierdzałaby nadal rada gminy w drodze uchwały, w terminie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu.