Za przyjęciem ustawy było 258 posłów, 161 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. Poparcia posłów nie uzyskały wnioski mniejszości, dotyczące m.in. tego, by do katalogu mniejszości narodowych w Polsce dodać mniejszość grecką.
Najważniejszą zmianą wynikającą z noweli jest możliwość używania przed organami gminy i powiatu, obok języka urzędowego, język mniejszości - jako pomocniczego. Do tej pory można się było nimi posługiwać jedynie przed organami gminy. Zmiana umożliwi organom gminy i powiatu używanie dwujęzycznych dokumentów oraz zwracanie się do organizacji mniejszości narodowych i etnicznych z pismami dwujęzycznymi.
Polecamy: Konferencja Edukacja w Samorządach>>>
Język pomocniczy może być używany jedynie w gminach i powiatach, które zostały wpisane do Urzędowego Rejestru Gmin i Powiatów. W noweli zaznaczono, że minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych może odmówić wpisu do tego, jeżeli liczba mieszkańców gminy albo powiatu należących do mniejszości, której język ma być używany jako język pomocniczy, jest mniejsza niż 20 proc.
ogólnej liczby mieszkańców odpowiednio tej gminy albo tego powiatu.
Możliwość używania języka pomocniczego oznacza, że osoby należące do mniejszości, mają prawo do zwracania się do organów gminy i powiatu w języku pomocniczym w formie pisemnej lub ustnej; uzyskiwania odpowiedzi i zaświadczeń także w języku pomocniczym. Także, na wniosek mniejszości, rada gminy może podjąć - w formie uchwały - decyzję o ustaleniu dodatkowej nazwy miejscowości lub obiektu w języku mniejszości. Dzięki takiemu rozstrzygnięciu w przypadku odrzucenia wniosku o ustalenie dodatkowej nazwy od uchwały rady gminy można się będzie odwołać. Obecnie, w przypadku, kiedy wniosek jest odrzucany bez podjęcia uchwały, nie istnieje możliwość odwołania się od decyzji rady gminy.
Kolejne rozszerzenie polega na umożliwieniu posługiwania się językiem pomocniczym przez obywateli innych państw UE oraz państw członkowskich EFTA. Wprowadzenie tego przepisu wynika z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE. "Wskazują one, że krajowe regulacje prawne w zakresie praw językowych mniejszości nie mogą być wyłączone ze stosowania wobec innych obywateli Unii Europejskiej używających danego języka ze względu na zasadę niedyskryminacji z powodu obywatelstwa" - głosi uzasadnienie.
Nowela definiuje również czym jest stowarzyszenie działające na rzecz mniejszości - z jej statutu musi wynikać, że zrzesza osoby posługujące się językiem regionalnym; przeznacza nie mniej niż 50 proc. kosztów realizacji zadań statutowych nazadania służące zachowaniu i rozwojowi języka regionalnego.
Przewiduje też możliwość powołania pełnomocnika do spraw mniejszości narodowych i etnicznych przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę i marszałka województwa. I zastrzega, że nikt nie może być obowiązany, inaczej niż na podstawie ustawy, do ujawnienia informacji o własnej przynależności do mniejszości, ujawnienia swojego pochodzenia lub języka mniejszości.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.(PAP)