Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie są jawne oświadczenia majątkowe składane m.in. przez osoby pełniące funkcje: prezesa, wiceprezesa i członka zarządu w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa oraz spółkach, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 proc. kapitału zakładowego lub 50 proc. liczby akcji.

⇒Przeczytaj także: Stan konta PPK trzeba wpisać do oświadczenia majątkowego

Jawne oświadczenia zarządów spółek Skarbu Państwa

Projekt przewiduje, że oświadczenia o stanie majątkowym prezesów, wiceprezesów i członków zarządu spółek z udziałem Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego będą jawne, z wyjątkiem danych adresowych, informacji o miejscu położenia nieruchomości, a także informacji umożliwiających identyfikację mienia. Projekt przewiduje, że jeśli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy taka osoba pełniła funkcję, prowadziła działalność gospodarczą albo posiadała akcje lub udziały, których prowadzenie lub posiadanie jest zabronione na podstawie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, będzie zobowiązany w ciągu trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy do zrzeczenia się funkcji, zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej albo do zbycia udziałów lub akcji.

Autorzy nowelizacji przekonują, że takie rozwiązanie utrudni budowanie nieformalnych układów zależności pomiędzy władzą publiczną a biznesem.

PIT do 10 lat wstecz

Projekt przewiduje też, że prezydent RP, marszałek Sejmu, marszałek Senatu, premier, wicemarszałek Sejmu, wicemarszałek Senatu, wiceprezes Rady Ministrów, ministrowie oraz sekretarze i podsekretarze stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz w ministerstwach w oświadczeniach majątkowych mają ujawniać dochody osiągane w okresie 10 lat poprzedzających rok złożenia oświadczenia z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć w Polsce, a także z tytułu z zatrudnienia za granicą lub innej zagranicznej działalności zarobkowej lub zajęć.

Jednocześnie projekt przewiduje obowiązek dołączenia do oświadczenia majątkowego takich osób kopii ich rocznych zeznań podatkowych (PIT) z okresu 10 lat poprzedzających rok złożenia oświadczenia, a w odniesieniu do dochodów,  które nie zostały rozliczone w Polsce konieczność dołączenia odpowiednich dokumentów potwierdzających dokonanie rozliczenia w państwie, w którym te dochody zostały uzyskane, także z okresu 10 lat.

Większa szczegółowość darowizn

W projekcie przewidziano konieczność ujawnienia przez najważniejszych funkcjonariuszy publicznych w tym posłów i senatorów, a także przez osoby pełniące w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa, spółkach z udziałem Skarbu Państwa oraz spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, funkcje prezesa, wiceprezesa i członka zarządu oraz pracowników agencji państwowych zajmujących stanowiska: prezesa, wiceprezesa, dyrektora zespołu, dyrektora oddziału terenowego i jego zastępcy – lub stanowiska równorzędne udzielonych darowizn lub innych form nieodpłatnego przysporzenia mienia w okresie, za który składają oświadczenie majątkowe. Posłowie PiS chcą aby w oświadczeniu wskazać na rzecz kogo dokonano przysporzenia, a także jakiej wartości i jakiego rodzaju mienie zostało przeniesione. A także precyzyjnego określenia od kogo otrzymały zobowiązanie pieniężne o wartości powyżej 10 tys. zł, na jakich warunkach zostało ono udzielone i na jaki okres.

 

Formularz komputerowy, podpis odręczny

Autorzy pomysłu wskazują, że jednym z problemów utrudniających prawidłową realizację prawa obywateli do informacji o działalności osób pełniących funkcje publiczne są nieczytelnie wypełniane oświadczenia majątkowe. Dlatego w projekcie proponują, aby formularz oświadczenia o stanie majątkowym obowiązkowo wypełniany był w formie komputerowej, a jedynie podpis pod oświadczeniem był złożony własnoręcznie.

Oświadczenia mają być publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej.

Koalicja Obywatelska chce lustrować małżonków

To już kolejny projekt poselski dotyczący jawności i transparentności w życiu publicznym. Pod koniec listopada swój projekt nowelizacji ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne złożyli posłowie Koalicji Obywatelskiej. Zakłada on jawność majątku odrębnego małżonka Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wicemarszałka Sejmu i Senatu, wiceprezesa Rady Ministrów, ministra,  wójta, burmistrza, prezydenta miasta, członka zarządu powiatu i województwa, jak również posła i senatora. Dziś zgodnie z ustawą, w sytuacji rozdzielności majątkowej, tego typu majątki odrębne nie podlegają zasadom jawnych oświadczeń majątkowych.

Autorzy projektu chcą też obowiązkiem składania jawnych oświadczeń majątkowych objąć wszystkich prezesów, wiceprezesów i członków zarządu spółek z udziałem Skarbu Państwa. Obecnie przepisy ustawy odnoszą się do zarządzających spółkami, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 proc. kapitału zakładowego lub 50 proc. liczby akcji. Kryterium to zostanie wyeliminowane.

Projekt KO przewiduje też, że w przypadku gdyby prezes, wiceprezes bądź członek zarządu spółki z udziałem Skarbu Państwa, przed dniem wejścia w życie ustawy pełnił funkcję, prowadził działalność gospodarczą albo posiadał akcje lub udziały, których prowadzenie lub posiadanie jest zabronione na podstawie ustawy, będzie obowiązany w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy do zrzeczenia się funkcji, zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej albo do zbycia udziałów lub akcji.

Zdaniem prawników projekt jest niekonstytucyjny i nie ma szans na powodzenie. Krytycznie wypowiedzieli się o nim samorządowcy: Przeczytaj więcej: "Lex Morawiecki" skończy w Trybunale Konstytucyjnym