Górnośląski Związek Metropolitalny powstał w 2007 r. jako związek komunalny - forma dobrowolnej współpracy miast na prawach powiatu tworzących konurbację katowicką (pod późniejszym wspólnym szyldem Metropolia Silesia).

Powołanie związku przed dekadą miało służyć przede wszystkim wspólnej realizacji projektów o zasięgu metropolitalnym, wobec braku ustawy aglomeracyjnej. Organizacja ta zabiegała równocześnie o stworzenie prawnych podstaw dla utworzenia metropolii, która na gruncie przyjętej wiosną ustawy formalnie powstała (pod nazwą Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia) od 1 lipca br., a rozpocznie działalność od 1 stycznia 2018 r.

Jednocześnie 23 czerwca br. zgromadzenie dotychczasowego związku podjęło uchwałę o jego likwidacji z końcem 2017 r.

Jak poinformował PAP przewodniczący zarządu GZM Kazimierz Karolczak, trwają już prace związane z formalnościami, aby można było wykorzystać zasoby dotychczasowego Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. „To na pewno zasoby kadrowe, ale też kwestie związane z unijnymi projektami, których trwałość trzeba utrzymać” - wskazał.

„Związek metropolitalny wystąpił już do marszałka województwa, który jest stroną tego dofinansowania - instytucją zarządzającą - aby potwierdzić, że taka możliwość istnieje. To nie powinno być problemu – sprawy te są w toku” - ocenił. Jak przypomniał, dotychczasowy związek uczestniczy m.in. w przygotowywaniu studium transportowego dla metropolii.

Studium ma ujmować wszystkie aspekty związane z rozwojem centralnej części woj. śląskiego - w kontekście m.in. transportu, infrastruktury drogowej czy zrównoważonej mobilności miejskiej.

W jego przygotowanie zaangażowały się: Związek Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego, Górnośląski Związek Metropolitalny, poszczególne samorządy, organizatorzy publicznego transportu zbiorowego, urząd marszałkowski i jego spółka Koleje Śląskie, a także przedstawiciele PKP Polskich Linii Kolejowych. Prace nad opracowaniem, które ma być gotowe do końca 2019 r., wspierają środki Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.

W przypadku kadr obsługujących Górnośląski Związek Metropolitalny chodzi obecnie o dwanaście osób. Ponieważ ma on formułę związku komunalnego, nie są to w świetle przepisów pracownicy samorządowi, a ich przeniesienie do GZM mogłoby odbyć się tylko w takim wypadku. Metropolia ogłosi więc konkursy. „Będziemy starali się przejąć większość tych osób, ale na pewno nie wszystkie” - zasygnalizował Karolczak.

Wyjaśnił, że zgodnie z ustawą o związku metropolitalnym w woj. śląskim obecnie powstaje urząd metropolitalny i trwają związane z tym procedury - zgodnie z przepisami dotyczącymi m.in. zamówień publicznych, ochrony danych osobowych czy bezpieczeństwa i higieny pracy. Trwa także organizacja poszczególnych struktur urzędu.

„Jest to wszystko, co jest związane z urzędem: sekretarz, skarbnik, główny księgowy, dział finansowy – na początek tych osób będzie dwadzieścia kilka, natomiast docelowo to będzie rosnąć” - zaznaczył przewodniczący zarządu GZM.

Przewodnicząca dotychczasowego związku prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik powiedziała PAP, że jego majątek był niewielki. „Bo i składki były niewielkie i niewielkie były możliwości podejmowanych działań, tak jak i możliwości rozwoju. Ale nie o to chodziło, a chodziło o przekształcenie w metropolię” - zaznaczyła.

Prezydent Zabrza podkreśliła, że wielu z pracowników dotychczasowego związku oddało serce, aby doprowadzić do utworzenia metropolii. „Wierzę, że większość z nich znajdzie zatrudnienie w metropolii” - uznała. W jej ocenie także nie powinno być problemu z przekazywaniem zadań związku.

Pierwszą siedzibą organizującej się GZM stały się pomieszczenia należącego do katowickiego magistratu zabytkowego budynku przy ul. Pocztowej 7. Obecnie metropolia doraźnie przeprowadza się na ul. Barbary 21, czyli do budynku zajmowanego dziś m.in. przez KZK GOP oraz Górnośląski Związek Metropolitalny. Wynajęto tam część wolnych dotąd pomieszczeń.

Docelową siedzibą GZM ma być gmach przy ul. Korfantego, przy katowickim Rynku, który obecnie wykorzystuje jeszcze Muzeum Śląskie (od paru lat koncentrujące swoją działalność w nowej siedzibie na terenie dawnej kopalni Katowice). Muzeum ma wyprowadzić się stamtąd na początku przyszłego roku. Trwają rozmowy ws. przejęcia obiektu przez samorząd Katowic.

Do końca 2017 r. GZM dysponuje budżetem w wysokości ok. 12,3 mln zł. W przyszłym roku, czyli pierwszym jej faktycznej działalności, ma to być blisko 352 mln zł.(PAP)