1. Czy wobec tego zgodne z prawem jest codzienne dowożenie np. uczniów liceum albo np. dzieci 4-letnich (zawsze są wolne miejsca w autobusie)?

2. Czy jeżeli miałby miejsce jakiś poważny, czy tragiczny wypadek drogowy z udziałem takiego "nieuprawnionego" ucznia czy 4-latka, którzy podróżowaliby takim autobusem to gminie groziłyby jakieś konsekwencje prawne (np. jakiś pozew rodziców czy innej instytucji)?

Odpowiedź

Gmina powinna działać w granicach określonych ustawą o systemie oświaty - dalej u.s.o.

Uzasadnienie

Odnosząc się do pytania 1 należy stwierdzić, że nie jest zgodne z prawem dowożenie dzieci 4-letnich i uczniów liceum ogólnokształcącego. Zapewnienie dowozu dzieci jest zadaniem własnym gminy, ale równocześnie określenie zakresu podmiotowego (uczniów uprawnionych do dowozu) jest ściśle określone w przepisach art. 14a i art. 17  u.s.o.


Dowożenie tych dzieci może być więc rozpatrywane przez właściwe organy kontroli w kontekście naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Stosownie do art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114 z późn. zm.), naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków.

Zgodnie z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Przepisy  u.s.o.  jasno określają zakres i warunki dowozu. Przekroczenie przez gminę zasad dowozu wskazanych w  u.s.o.  może stanowić podstawę do zastrzeżeń ze strony organów kontroli finansowej.

Zaistnienie faktu, o którym mowa w zapytaniu 2, może skutkować odpowiedzialnością gminy. Rodzice poszkodowanych dzieci mogą np. zakwestionować brak dostatecznej opieki. Jest to jednak pogląd indywidualny i uważam, że warto mieć w tej sprawie opinię MEN.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)