Pytanie:
Pytanie dotyczy obowiązku powołania komitetu audytu przez jednostkę samorządu terytorialnego w przypadku emisji przez nią obligacji - zgodnie z art. 128 i następne ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym. Jaki organ w przypadku jednostki samorządu terytorialnego może pełnić funkcję komitetu audytu jako jej organ nadzorczy lub kontrolny?
Odpowiedź:
Funkcję komitetu audytu w przypadku jednostek samorządu terytorialnego może pełnić jej organ stanowiący i kontrolny.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1089) dalej ustawa, w jednostkach zainteresowania publicznego działa komitet audytu, który jest komitetem do spraw audytu, o którym mowa w rozporządzeniu nr 537/2014. Członkowie komitetu audytu są powoływani przez radę nadzorczą lub inny organ nadzorczy lub kontrolny spośród członków tego organu.
W art. 128 ust. 4 pkt 2 ustawy wskazano zaś, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego będących jednostkami zainteresowania publicznego (i innych, wymienionych w tym przepisie, podmiotów) pełnienie funkcji komitetu audytu w celu wykonywania obowiązków komitetu audytu określonych w niniejszej ustawie, ustawie z 29.09.1994 r. o rachunkowości i rozporządzeniu nr 537/2014 może zostać powierzone radzie nadzorczej lub innemu organowi nadzorczemu lub kontrolnemu jednostki zainteresowania publicznego.
Wobec takiego brzmienia przypisów ustalających zasady powołania członków komitetu audytu (lub powierzenia pełnienia funkcji komitetu audytu), należy uznać, że organem właściwym do wyboru członków komitetu albo powierzenia sobie funkcji komitetu audytu jest rada gminy (rada miejska, rada miasta), rada powiatu i sejmik województwa.
Potwierdzają to przede wszystkim regulacje ustrojowe, które posługując się pojęciem „organ kontrolny” pozwalają na zastosowanie wykładni językowej. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446), art. 9 ust. 1 ustawy z 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 814) i art. 16 ust. 1 ustawy z 5.06.1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 486), to rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa są organami kontrolnymi jednostki samorządu terytorialnego. Nie ma zatem podstaw, aby uznawać, że – w odniesieniu do jednostek samorządu terytorialnego – organem kontrolnym w rozumieniu ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, jest inny organ niż określany jako kontrolny w ww. ustawach ustrojowych.
Ponadto, stanowisko to zgodne jest z ustaleniami wykładni systemowej i celowościowej (odnoszącej się do art. 129 ust. 2 ustawy oraz wyrażonych w uzasadnieniu do projektu ustawy motywów wprowadzenia tej regulacji). Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy, w skład komitetu audytu wchodzi przynajmniej 3 członków. Przynajmniej jeden członek komitetu audytu posiada wiedzę i umiejętności w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych.
W art. 129 ust. 2 ustawy wskazano natomiast, że do członków komitetu audytu działającego w jednostkach zainteresowania publicznego będących jednostkami samorządu terytorialnego przepisu ust. 1 zdanie drugie nie stosuje się. W uzasadnieniu do projektu ustawy stwierdzono zaś, że „w przypadku jednostek zainteresowania publicznego będących jednostkami samorządu terytorialnego wprowadzono wyłączenie z wymogu posiadania przynajmniej przez jednego członka KA wiedzy i umiejętności w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych z uwagi na fakt, iż członkowie KA będą wybierani spośród członków organu pochodzącego w wyborów, a tym samym nie jest możliwe zapewnienie tego warunku”. Projektodawca omawianej regulacji wyraźnie zakładał zatem, że to organ kolegialny pochodzący z wyborów będzie wybierał ze swego grona członków komitetu audytu.
Konieczne jest zatem przyjęcie, że organem, o którym mowa w art. 128 ust. 1 ustawy jest organ stanowiący i kontrolny jednostki samorządu terytorialnego, a więc rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa. Ten sam organ może, na mocy art. 128 ust. 4 ustawy, pełnić funkcję komitetu audytu.
