Dyskusja na temat podziału wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych pomiędzy budżet państwa a budżety jednostek samorządu terytorialnego trwa od lat. Nabiera na sile, przy okazji kolejnych, w zdecydowanej większości niekorzystnych dla samorządowych budżetów, wprowadzanych przez rząd zmianach w podatku PIT.
Czytaj też: Obowiązki podatnika w zakresie CIT-ST >
Sprowadza się z jednej strony do dyskusji nad wysokością samorządowych udziałów w tym podatku – z jednej strony, a z drugiej, do postulatu, aby JST posiadały udziały we wszystkich dochodach PIT, a nie tylko w podatku płaconym według skali. Innymi słowy samorządy dopominają się „kawałka tortu” w postaci udziału w dochodach PIT płaconych w formie ryczałtu. Jak do tej pory dochody z tego źródła trafiają w całości do budżetu państwa, a samorządy (gminy, powiaty i województwa samorządowe) nie otrzymują z wpływów ze zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych ani złotówki.
PIT nie powinno mieć dla JST znaczenia
Postulat, aby samorządy otrzymały udział w zryczałtowanym PIT powrócił w trakcie dyskusji nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (ustawa uchwalona przez Sejm 12 maja 2022 r., obecnie trwają nad nią prace w Senacie), który dotyczy obniżenia z 17 proc. do 12 proc. stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej przy jednoczesnej rezygnacji z tzw. ulgi dla klasy średniej oraz przywrócenia opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci.
Czytaj: Sejm uchwalił zmiany podatkowe w Polskim Ładzie>>
Wprowadzenia podziału dochodów z podatku PIT płaconego w formie ryczałtu między budżet państwa i budżety JST, z zastosowaniem wskaźników udziału w PIT adekwatnych do szczebla samorządu terytorialnego, domagają się m.in. Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza oraz Związek Miast Polskich we wspólnym stanowisku z 11 kwietnia 2022 r.
- Nie znajdujemy racjonalnego uzasadnienia, aby decyzja podatnika o formie płacenia podatku (na zasadach ogólnych czy ryczałt) wyznaczała także to, czy stanie się on wyłącznym dochodem budżetu państwa, czy też stanowić będzie dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Podatki wypracowane przez mieszkańców powinny zasilać budżety JST i umożliwiać realizację zadań własnych i zleconych. – wskazywali w nim senator Zygmunt Frankiewicz, prezes Zarządu ZMP oraz prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski, prezes Zarządu UMP.
Czytaj też: Ewidencja dochodów i wydatków budżetowych >
Za takim rozwiązaniem opowiadają się także pozostałe ogólnopolskie organizacje samorządowe tworzące stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, np. Związek Gmin Wiejskich RP. - Do bazy dochodów udziału JST w podatkach dochodowych osób fizycznych należy dołączyć dochody z podatku ryczałtowego osób fizycznych – wskazuje wójt Gminy Cekcyn Jacek Brygman, wiceprzewodniczący Zarządu ZGW RP. - Część podatników PIT przeniosła się na podatek ryczałtowy, w którym ciągle nie mamy żadnego udziału, dlatego wnioskujemy o określenie udziału samorządowego w ryczałtowym podatku od osób fizycznych – wyjaśnia Jacek Brygman.
Jak podkreślają samorządowcy, JST powinny mieć udział w zryczałtowanym PIT na takich samych zasadach, na jakich mają prawo do części dochodów z PIT płaconego według skali podatkowej. Chociażby dlatego, że w sytuacji, w której podatnik zmieni formę opodatkowania, to (ze skali na ryczałt) to w gminie powiązany z nim (chociażby tylko potencjalny) dochód.
- Obecnie jeżeli podatnik zapłaci podatek PIT w danej gminie według skali podatkowej, to gmina uczestniczy w tym dochodzie, a jeżeli podatnik wybierze ryczałt, to gmina udziały w tym podatku już nie dostanie. Jeżeli podatnicy przechodzą z podatku PIT płaconego według skali na podatek PIT płacony w formie ryczałtu, do w dochodach danej JST pojawia się uszczerbek. Dla JST nie powinno mieć znaczenia, czy podatnik płaci podatek PIT według skali podatkowej, czy w formie ryczałtu - wyjaśniał na posiedzeniu Zespołu ds. systemu finansów publicznych KWRiST Grzegorz Kubalski, wicedyrektor Biura Związku Powiatów Polskich.
Szansa na spełnienie postulatu JST rośnie
W trakcie prowadzonych w kwietniu br. rozmów w ramach Zespołu ds. systemu finansów publicznych KWRiST resort finansów nie mówił stanowczego "nie" postulatowi, aby przyznać gminom, powiatom i województwom samorządowym udział w zryczałtowanym PIT. Przeciwnie wiceminister finansów Sebastian Skuza wielokrotnie podkreślał, że o przyznaniu JST udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych płaconym w formie ryczałtu, jest skłonny rozmawiać. – Muszę mieć jednak w tej kwestii zgodę właściwego pionu Ministerstwa Finansów – zaznaczał wiceminister Skuza.
Czytaj też: Wsparcie finansowe dla samorządów na pomoc obywatelom Ukrainy >
Zapowiedź wiceministra Artura Sobonia, że udział w zryczałtowanym PIT mógłby trafić do samorządowych budżetów już w 2024 r. to dobra wiadomość dla JST. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że w ramach Polskiego Ładu podniesiony został (do 2 mln euro) limit przychodów pozwalający na skorzystanie z tej formy opodatkowania. Spowodowało to, że znaczna część podatników zdecydowała się przejść na ryczałtową formę opodatkowania, co negatywnie wpłynęło na dochody JST z PIT. Jak zresztą pokazują dane Ministerstwa Finansów, liczba podatników PIT rozliczających się np. w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych systematycznie rośnie. O ile w 2006 r. z tej formy opodatkowania korzystało 700 tys. podatników PIT o tyle w 2020 r. było ich już dwukrotnie więcej (1,4 mln).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.