Wojewoda wielkopolski domagał się przed wojewódzkim sądem administracyjnym stwierdzenia nieważności uchwały Rady Miasta i Gminy Margonin w sprawie powołania rady seniorów oraz nadania jej statutu. Zarzucił, że uchwała istotnie narusza przepisy art. 5c ust 5 i ust 4 ustawy o samorządzie gminnym. Oprócz nieprawidłowych unormowań dotyczących m.in. powtórzeń ustawowych zakwestionował regulacje dotyczące składu rady.
Kontrowersje, kto do rady
W uchwale zapisano, że kandydatów do rady seniorów mogą zgłaszać: 1) po jednym przedstawicielu organizacje i podmioty zrzeszające seniorów, działające na terenie miasta i gminy Margonin takie jak oddział Margonińskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Margoniński Uniwersytet Trzeciego Wieku, Stowarzyszenie Diabetyków "Słodzik" oraz organizacje działające na rzecz poprawy jakości życia osób starszych takie jak koła gospodyń wiejskich z terenu gminy Margonin, 2) jednego przedstawiciela Burmistrz Miasta i Gminy Margonin, 3) jednego przedstawiciela Rada Miasta i Gminy Margonin.
Wojewoda wskazał, że ustawa wskazuje na możliwość wyłonienia przedstawicieli do rady seniorów nie tylko spośród organizacji i podmiotów działających na rzecz osób starszych, ale też udział przedstawicieli osób starszych, którzy nie funkcjonują w sformalizowanych strukturach, a o tym w tym zapisie nie ma mowy.
Nadto zwrot "takie jak” budzi problemy interpretacyjne czy chodzi o katalog otwarty czy zamknięty uprawnionych do wyłonienia przedstawicieli.
Ponadto, skoro rada seniorów ma być ciałem konsultacyjnym i doradczym wobec organów gminy, to nieuzasadnione jest włączanie do niej przedstawicieli tych organów: burmistrza i rady.
Przedstawiciel burmistrza może usprawnić radę
W odpowiedzi na skargę rada miasta i gminy podnosiła m.in. że art. 5c ust. 1 u.s.g. nie zawiera zamkniętego katalogu członków rady seniorów, a określa rolę członków rady seniorów - mają oni reprezentować osoby starsze. Nie ma więc zakazu desygnowania do rady seniorów przedstawicieli burmistrza lub rady gminy. Osoby te będą bowiem wybierane przez wskazane w statucie organy spośród osób starszych oraz będą reprezentować interesy osób starszych. Ponadto taka rada jest ciałem doradczym przy burmistrzu, jej spotkania odbywają się w urzędzie gminy. Członkostwo przedstawicieli samorządu ma więc na celu usprawnienie jej funkcjonowania.
Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym>>
Statut nie zawiera ograniczenia
Rada gminy wskazała, że wbrew stanowisku wojewody statut nie zawiera ograniczenia związanego z obowiązkiem przynależności zgłaszanych osób do organizacji i podmiotów zrzeszających seniorów działające na terenie miasta i gminy. Skoro ustawa o samorządzie gminnym nie zawiera definicji "osoby starszej" lub "seniora", to na organie uchwałodawczym ciąży obowiązek zdefiniowania przedstawicieli tych osób oraz podmiotów działających na ich rzecz. Wymienienie w statucie organizacji działających na terenie gminy na rzecz osób starszych nie stanowi zatem ograniczenia ustawowych postulatów, ale zapewnia ich realizację.
Sąd: W radzie seniorów bez przedstawicieli gminy
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uwzględnił skargę i unieważnił uchwałę. Sąd zgodził się z organem nadzoru, że rada miejska ustalając główny cel, obszary działania oraz zadania rady seniorów wykroczyła poza delegację ustawową określoną w art. 5c ust 5 u.s.g. Regulacje te nie mieszczą się w pojęciach "powołania rady seniorów" i "trybu powoływania członków rady oraz zasad jej działania".
Za niezgodne z prawem sąd uznał możliwość zgłaszania przez burmistrza i radę miasta swoich przedstawicieli do rady seniorów. Nie są to bowiem przedstawiciele podmiotów działających na rzecz osób starszych w rozumieniu art. 5c ust. 4 u.s.g.
Sformułowanie „takie jak” może mylić
Zdaniem sądu, w zapisie dotyczącym zgłaszania przedstawicieli osób starszych do rady seniorów sformułowanie: "takie jak" może być mylące dla odbiorców uchwały i sugerować, że tylko wymienione organizacje mogę zgłaszać kandydatów do rady. Taka konstrukcja może teoretycznie doprowadzić do tego, że w sytuacji zaprzestania działalności przez wymienione organizacje nie będzie możliwe zgłaszanie kandydatów do rady seniorów.
W ocenie sądu, wystarczające byłoby wskazanie, że kandydatów do rady seniorów mogą zgłaszać organizacje i podmioty zrzeszające seniorów, działające na terenie miasta i gminy Margonin oraz organizacje działające na rzecz poprawy jakości życia osób starszych z terenu gminy.
Trzeba zapisać, kto jest seniorem
Sąd wytknął, że uchwała nie zawiera definicji pojęcia senior. Podniósł, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27.20.2017 r. (sygn. akt II OSK 349/16) wskazał, że umocowanie do określenia pojęcia seniora jest ściśle związane z uprawnieniem organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do powołania rady seniorów oraz określenia trybu wyboru jej członków i zasad działania. Na uszczegółowienie tej kwestii pozwala radzie miejskiej brak ustawowej definicji kto jest seniorem.
Określenie wieku uprawniającego do uczestnictwa w radzie seniorów jest niezwykle istotne, skoro zgodnie z art. 5c ust. 4 u.s.g. jej członkiem mają być przedstawiciele osób starszych. Rada musi więc nadać pojęciu seniora konkretne znaczenie. Brak tej regulacji w istocie uniemożliwiałby funkcjonowanie rady seniorów i naruszałby uprawnienie organu jednostki samorządu terytorialnego do powołania gminnej rady seniorów.
Wyrok WSA w Poznaniu z dn. 19 czerwca 2018 r. sygn. IV SA/Po 353/18