Artykuł pochodzi z miesięcznika Finanse Komunalne>>>

 

Obniżenie lub wzrost wartości nieruchomości mogą wynikać z uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub jego zmiany. Na wartość nieruchomości wpływ ma bowiem – określone w planie miejscowym – przeznaczenie terenu, a także sposób jego zagospodarowania i warunki zabudowy. Jest to związane z tym, że – dokonując wyceny nieruchomości – uwzględnia się m.in. jej przeznaczenie określone w MPZP[1], przy czym inną wartość ma grunt, który zgodnie z ustaleniami planu miejscowego jest gruntem przeznaczonym pod zabudowę, niż ten, którego przeznaczenie zostało wskazane jako rolne.

Oznacza to, że zbycie praw do nieruchomości przez jej właściciela lub użytkownika wieczystego po uchwaleniu MPZP może wiązać się z większym przysporzeniem po stronie zbywającego w stosunku do tego, które powstałoby przy niewprowadzeniu zmiany w przeznaczeniu nieruchomości[2]. W związku z tym po stronie właściciela lub użytkownika wieczystego może powstać obowiązek uiszczenia daniny publicznoprawnej, jaką jest opłata planistyczna. Opłata ta – będąca dochodem własnym gminy[3] – stanowi gwarancję partycypacji gminy w zysku, jaki został osiągnięty przez zbywcę praw do nieruchomości, której wartość wzrosła na skutek uchwalenia planu miejscowego lub jego zmiany[4], a ustalana jest obligatoryjnie przez wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) w formie decyzji administracyjnej[5].

Stawka opłaty planistycznej określana jest – w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości – w MPZP, którego uchwalenie spowodowało wzrost wartości nieruchomości[6].


Ustawodawca uzależnił ustalenie opłaty planistycznej od łącznego zaistnienia trzech przesłanek określonych w przepisach art. 36 ust. 4 u.p.z.p. oraz art. 37 ust. 3 w zw. z ust. 4 u.p.z.p.

Są nimi:
1) wzrost wartości nieruchomości spowodowany uchwaleniem MPZP albo jego zmianą[7],
2) zbycie nieruchomości przez właściciela lub użytkownika wieczystego[8],
3) nie dłuższy niż 5 lat termin, który upłynął od dnia wejścia w życie planu miejscowego lub jego zmiany do dnia podjęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej[9].

Ustalenie opłaty planistycznej jest zatem możliwe wyłącznie wówczas, gdy postępowanie w sprawie zostało wszczęte w terminie zakreślonym przez ustawodawcę. Rozważenia wymaga jednak, czy w terminie tym powinno zostać podjęte również rozstrzygnięcie w sprawie, a także, czy termin ten pokrywa się z przedziałem czasowym, w którym zbycie nieruchomości może wiązać się z ustaleniem opłaty planistycznej. W niniejszym artykule przedstawiono zatem daty determinujące legalność ustalenia przedmiotowej opłaty.

1. Termin, w którym możliwe jest podjęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej

Zgodnie z art. 37 ust. 3 u.p.z.p. roszczenia o wypłatę przez gminę odszkodowania z tytułu obniżenia – spowodowanego uchwaleniem MPZP lub jego zmianą – wartości nieruchomości, która została zbyta, można zgłaszać w terminie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące. Przepis ten – jak wskazano w art. 37 ust. 4 u.p.z.p. – stosuje się odpowiednio do opłat planistycznych. Ustawodawca zatem precyzyjnie określił przedział czasowy, w którym możliwe jest skuteczne podjęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej. Może to bowiem nastąpić w 5-letnim terminie, którego pierwszym dniem jest dzień wejścia w życie – zmieniającego przeznaczenie nieruchomości – MPZP lub jego zmiany[10].


We wskazanym 5-letnim terminie właściwy organ jest zobligowany doręczyć zbywcy zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej. Datą wszczęcia przedmiotowego postępowania jest bowiem data doręczenia stronie zawiadomienia o jego podjęciu[11]. Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej jest zatem warunkowane doręczeniem zbywcy zawiadomienia o jego podjęciu, przy czym skutek doręczenia może nastąpić nawet po upływie 14 dni od ekspediowania przedmiotowego zawiadomienia. Zgodnie bowiem z regulacją ujętą w art. 44 kodeksu postępowania administracyjnego[12] w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 k.p.a.[13] i art. 43 k.p.a.[14] operator pocztowy[15] przechowuje pismo przez 14 dni w swojej placówce pocztowej lub – w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy lub miasta albo upoważnioną osobę lub organ – pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie właściwej gminy lub miasta. We wskazanych przypadkach doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia opisanego 14-dnniowego terminu, a pismo pozostawia się w aktach sprawy[16].
 

Określony w art. 37 ust. 3 w zw. z ust. 4 u.p.z.p. termin 5 lat od dnia, w którym MPZP albo jego zmiana stały się obowiązujące, jest terminem zawitym i jako taki nie podlega przywróceniu, a jego upływ powoduje niedopuszczalność wszczęcia postępowania w sprawie[17]. W związku z powyższym zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej zredagowane po upływie wskazanego 5-letniego terminu, a także doręczenie po tym terminie zbywcy zawiadomienia sporządzonego i ekspediowanego przez organ jeszcze przed upływem powyższego terminu, nie może uruchomić postępowania w sprawie. Gdyby jednak organ takie postępowanie podjął, to podlega ono – jako bezprzedmiotowe – umorzeniu na podstawie art. 105 § 1 k.p.a.[18]


2. Termin, w którym możliwe jest wydanie decyzji w sprawie ustalenia opłaty planistycznej

Wskazany 5-letni termin liczony od dnia wejścia w życie MPZP lub jego zmiany należy rozumieć wyłącznie jako maksymalny okres, w którym możliwe jest wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej, a nie jako termin ograniczający wydanie rozstrzygnięcia w sprawie[19]. Oznacza to, że ustawodawca nie obwarował tym terminem możliwości wydania decyzji ustalającej opłatę planistyczną. Rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie może zatem zapaść – przy założeniu, że postępowanie zostało wszczęte w zakreślonym przez ustawodawcę terminie – już po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie MPZP lub jego zmiany, a w związku z tym okoliczność ta nie może stanowić podstawy wzruszenia decyzji ustalającej opłatę planistyczną.


Należy wprawdzie wskazać, że w art. 37 ust. 6 u.p.z.p. ustawodawca zobowiązał wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) do wydania decyzji ustalającej opłatę planistyczną bezzwłocznie po otrzymaniu od notariusza wypisu z aktu notarialnego obejmującego umowę, której przedmiotem jest zbycie nieruchomości, przy czym notariusz jest zobligowany przesłać wypis z takiego aktu w terminie 7 dni od dnia sporządzenia umowy[20]. Należy wyjaśnić jednak, że regulacja ta jest skierowana do organu wykonawczego gminy, a jej celem jest zapewnienie niezbędnej szybkości działania administracji publicznej. Intencja ustawodawcy sprowadza się bowiem do zdyscyplinowania organów właściwych w przedmiocie ustalenia opłaty planistycznej w zakresie szybkości dochodzenia należności budżetowych gminy, tak aby następowało to w możliwie najkrótszym terminie. Termin wskazany w art. 37 ust. 6 u.p.z.p. ma zatem charakter wyłącznie procesowy, a w związku z tym jego naruszenie nie może mieć wpływu ani na zasadność rozstrzygnięcia w sprawie ustalenia opłaty planistycznej, ani na jego treść. Nie jest to bowiem termin prawa materialnego, z upływem którego można byłoby wiązać jakiekolwiek skutki prawne[21].


Należy jednak zauważyć, że przyjęcie przez ustawodawcę rozwiązania stanowiącego ograniczenie czasowe wyłącznie dla czynności wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej nie oznacza możliwości prowadzenia przedmiotowego postępowania bez ograniczeń czasowych.

Sprawa ustalenia opłaty planistycznej powinna być bowiem załatwiona w terminie określonym na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego[22], a ewentualna zwłoka w tym zakresie może być kwestionowana przez złożenie do samorządowego kolegium odwoławczego zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie lub na przewlekłe prowadzenie postępowania[23] – przez każdą ze stron postępowania. W miejscu tym należy jednak zwrócić uwagę, że późniejsze wydanie decyzji w sprawie ustalenia opłaty planistycznej nie pogarsza sytuacji prawnej podmiotu zobowiązanego do uiszczenia tej opłaty, jest ona bowiem ustalana na dzień zbycia nieruchomości[24], czyli na podstawie poziomu cen transakcyjnych ze ściśle określonego przedziału czasowego[25].



Dowiedz się więcej z książki
Finanse Komunalne - PRENUMERATA
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



@page_break@

 Artykuł pochodzi z miesięcznika Finanse Komunalne>>>

3. Termin zbycia nieruchomości a możliwość ustalenia opłaty planistycznej

 

W ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie ma przepisu, który wprost wskazywałby przedział czasu, w którym zbycie nieruchomości wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty planistycznej. Ustawodawca ograniczył się bowiem do wskazania, że opłata planistyczna może zostać ustalona w odniesieniu do nieruchomości, która została zbyta po – spowodowanym uchwaleniem MPZP lub jego zmianą – wzroście jej wartości, ale tylko wówczas, gdy postępowanie w sprawie zostało wszczęte w terminie 5 lat od dnia wejścia w życie MPZP lub jego zmiany. Mając na uwadze powyższe, rozważenia wymaga, czy we wskazanym 5-letnim terminie powinno nastąpić również zbycie nieruchomości. Dla legalności postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej konieczne jest bowiem precyzyjne określenie przedziału czasowego, w którym zbycie nieruchomości determinuje możliwość wszczęcia przedmiotowego postępowania.


Zbycie nieruchomości może nastąpić w jednym z czterech przedziałów czasowych, a to: 1) przed uchwaleniem MPZP lub jego zmiany, 2) po uchwaleniu planu miejscowego lub jego zmiany, ale przed wejściem w życie tych regulacji, 3) do 5 lat po wejściu w życie MPZP lub jego zmiany, 4) po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie planu miejscowego lub jego zmiany.


Mając powyższe na uwadze, trzeba wskazać, że zbycie nieruchomości w trzech z wymienionych przedziałów czasowych zasadniczo nie wzbudza wątpliwości interpretacyjnych. I tak, ustalenie opłaty planistycznej nie jest możliwe w przypadkach, gdy zbycie nieruchomości nastąpiło albo przed uchwaleniem MPZP lub jego zmiany, albo po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie planu miejscowego lub jego zmiany. W pierwszym z wymienionych przedziałów czasowych nie nastąpiło jeszcze bowiem uchwalenie nowych regulacji w przedmiocie gminnego ładu przestrzennego, a – zgodnie z przesłanką ustalenia opłaty planistycznej – wzrost wartości nieruchomości musi być spowodowany przyjęciem tych regulacji. Natomiast zbycie nieruchomości po upływie 5 lat od dnia wejścia w życie MPZP lub jego zmiany powoduje, że niemożliwe staje się ziszczenie kolejnej przesłanki ustalenia opłaty planistycznej wymagającej, aby postępowanie w przedmiotowej sprawie zostało wszczęte w terminie 5 lat od dnia, w którym stały się obowiązujące nowe regulacje w zakresie gminnego ładu przestrzennego.


Wątpliwości nie budzi również możliwość ustalenia opłaty planistycznej związanej ze zbyciem nieruchomości, które nastąpiło w terminie do 5 lat po wejściu w życie MPZP lub jego zmiany z zastrzeżeniem, że w tym okresie nastąpiło wszczęcie postępowania w sprawie. Należy przy tym zauważyć, że możliwa jest sytuacja, w której wprawdzie zbycie nieruchomości nastąpiło we wskazanym terminie, ale – z uwagi na ograniczenia czasowe – właściwy w sprawie wójt (burmistrz lub prezydent miasta) nie zdążył podjąć postępowania w sprawie, co dotyczy w szczególności przypadków zbycia nieruchomości w ostatnim miesiącu opisanego 5-letniego terminu[26].


Szerszej analizy wymagają natomiast przypadki, gdy zbycie nieruchomości nastąpiło już po uchwaleniu MPZP lub jego zmiany, ale jeszcze przed wejściem w życie tych regulacji. Plan miejscowy lub jego zmiana[27] przyjmowane są bowiem w formie uchwały rady gminy[28], a MPZP zalicza się do – publikowanych w wojewódzkim dzienniku urzędowym[29] – aktów prawa miejscowego[30]. Uchwała w przedmiocie MPZP obowiązuje zaś od określonego w niej dnia wejścia w życie, jednak nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w dzienniku urzędowym województwa[31], przy czym wojewoda – jako organ odpowiedzialny za wydawanie wojewódzkiego dziennika urzędowego[32] – ma istotny wpływ na moment, w którym zacznie obowiązywać plan miejscowy lub jego zmiana[33]. Oznacza to, że pomiędzy uchwaleniem MPZP lub jego zmiany a wejściem w życie tych regulacji upływa czas co najmniej kilku tygodni, a może być to również – jeśli rada gminy przyjmie długi okres vacatio legis[34] – okres kilku lat.


W tym czasie mogą zaś być zbywane nieruchomości podlegające ustaleniom już uchwalonego, a jeszcze nieobowiązującego, MPZP lub zmiany planu miejscowego i wydaje się, że w tych przypadkach nie jest wykluczone ustalenie opłaty planistycznej. Możliwość ustalenia opłaty planistycznej w takiej sytuacji powinna być jednak ograniczona wyłącznie do przypadków, gdy z analizy ceny zbycia nieruchomości wynika, że została ona ustalona z uwzględnieniem przeznaczenia wskazanego w już uchwalonym, ale w dacie zbycia nieruchomości jeszcze nieobowiązującym, planie miejscowym. Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że – ustalone w MPZP lub jego zmianie – przeznaczenie terenu oraz sposób zagospodarowania i warunki zabudowy terenu zaczynają wywoływać skutki prawne dopiero z chwilą wejścia w życie tego planu lub jego zmiany, a moment ten determinuje możliwość dokonania zmiany sposobu użytkowania nieruchomości. Jednak w odbiorze społecznym zmiana przeznaczenia i warunków zabudowy nieruchomości często następuje jeszcze przed wejściem w życie planu miejscowego – już z chwilą jego uchwalenia. Należy bowiem pamiętać, że procedura planistyczna zmierzająca do uchwalenia MPZP jest długotrwała i toczy się przy udziale społeczeństwa. W jej toku każdy zainteresowany podmiot może bowiem złożyć wniosek do planu, w którym określi swoje oczekiwania w zakresie przeznaczenia konkretnego terenu i sposobu jego zagospodarowania, a następnie może zapoznać się z wyłożonym do publicznego wglądu projektem planu miejscowego i złożyć ewentualne uwagi do jego treści[35]. Już więc samo uchwalenie planu miejscowego jest często postrzegane przez potencjalnych nabywców nieruchomości jako usankcjonowanie oczekiwanej zmiany jej przeznaczenia. Sposób postrzegania nieruchomości przez potencjalnych nabywców determinuje zaś jej wartość. Nie można więc wykluczyć sytuacji, w której wartość nieruchomości wzrośnie jeszcze przed wejściem w życie MPZP lub zmiany planu miejscowego, a będzie to spowodowane wyłącznie podjęciem przez radę gminy uchwały w tym zakresie. Możliwość ustalenia opłaty planistycznej w takiej sytuacji wpisuje się w literalną wykładnię przepisu ujętego w art. 36 ust. 4 u.p.z.p. obejmującego przypadki zbycia nieruchomości, których wartość wzrosła w związku z uchwaleniem MPZP albo jego zmianą. Jest również akceptowalna przy zastosowaniu wykładni celowościowej tego przepisu.

Celem opłaty planistycznej jest bowiem uiszczenie daniny publicznoprawnej w przypadkach, gdy w związku z uchwaleniem MPZP albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbył tę nieruchomość. Opłata planistyczna stanowi więc gwarancję partycypacji gminy w zysku, jaki został osiągnięty w związku ze zbyciem nieruchomości, której wartość wzrosła na skutek uchwalenia planu miejscowego lub jego zmiany[36]. Za przyjęciem takiej interpretacji art. 36 ust. 4 u.p.z.p. przemawia również brzmienie art. 37 ust. 5 u.p.z.p., zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie MPZP, w części lub w całości, opłata planistyczna podlega zwrotowi na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości. Bowiem – związany ze stwierdzeniem nieważności uchwały w sprawie planu miejscowego – zwrot opłaty planistycznej, pobranej w sytuacji gdy zbycie nieruchomości nastąpiło w okresie poprzedzającym wejście w życie tego planu, w części pokrywa uiszczoną przez nabywcę cenę jej zakupu. Cena ta zaś została określona przy założeniu przeznaczenia nieruchomości wskazanego w planie miejscowym, który został następnie wyeliminowany z obrotu prawnego.

Dowiedz się więcej z książki
Finanse Komunalne - PRENUMERATA
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł



@page_break@

 Artykuł pochodzi z miesięcznika Finanse Komunalne>>>

 

4. Podsumowanie

Poczynienie ustalenia, czy w danym przypadku możliwie jest podjęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej, może w praktyce nastręczać problemów. Jak bowiem wynika z regulacji art. 37 ust. 3 w zw. z ust. 4 u.p.z.p., może nastąpić to wyłącznie w terminie 5 lat od dnia, w którym MPZP albo jego zmiana stały się obowiązujące. Podjęcie postępowania w sprawie w zakreślonym przez ustawodawcę terminie stanowi zatem przesłankę ustalenia przedmiotowej opłaty. Niedopuszczalne jest więc ustalenie tej opłaty, jeśli wójt (burmistrz lub prezydent miasta) przed upływem wskazanego terminu skutecznie nie doręczył zbywcy zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie.

Z przytoczonej regulacji nie wynika natomiast obowiązek zakończenia we wskazanym powyżej 5-letnim terminie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej, a w związku z tym również wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Wydanie przez wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) decyzji w przedmiocie ustalenia opłaty planistycznej nie zostało bowiem przez ustawodawcę obwarowane żadnym terminem, a w związku z tym – jeśli tylko organ podjął postępowanie w terminie wskazanym w ustawie – upływ czasu nie może mieć wpływu na możliwość jej wydania.

Ponadto termin 5 lat od dnia, w którym MPZP albo jego zmiana stały się obowiązujące, nie pokrywa się z przedziałem czasowym, w którym zbycie nieruchomości może wiązać się z ustaleniem opłaty planistycznej. Jeśli bowiem zbycie następuje w ostatnich dniach tego terminu, to – z uwagi na konieczność doręczenia zbywcy stosownego zawiadomienia – właściwie niemożliwe jest podjęcie postępowania w czasie zakreślonym przez ustawodawcę, co powoduje, że łącznie nie zachodzą wszystkie przesłanki ustalenia opłaty planistycznej. Nie można natomiast wykluczyć przypadków, gdy wzrost nieruchomości nastąpi przed wejściem w życie MPZP lub jego zmiany, a w związku z tym zbycie nieruchomości po uchwaleniu tego planu lub zmiany planu, ale jeszcze przed rozpoczęciem obowiązywania tych przepisów, będzie się wiązać z ustaleniem opłaty planistycznej.


Przypisy:
[1] Zob. art. 154 ust. 1 ustawy z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.); dalej: u.g.n.
[2] Zbycie praw do nieruchomości przez jej właściciela lub użytkownika wieczystego po uchwaleniu planu miejscowego może wiązać się również z mniejszym przysporzeniem po stronie zbywającego w stosunku do tego, które powstałoby przy niewprowadzeniu zmiany w przeznaczeniu nieruchomości. To może zaś prowadzić do powstania po stronie gminy obowiązku zrekompensowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu straty, którą poniósł. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 3 ustawy z 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.); dalej: u.p.z.p., jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.
[3] Zob. art. 36 ust. 4 u.p.z.p.
[4] Por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie z 28.03.2013 r. (VIII SA/Wa 1134/11), LEX nr 1139892.
[5] Zob. art. 37 ust. 6 u.p.z.p. Por. również: Z. Niewiadomski (red.), K. Jaroszyński, A. Szmytt, Ł. Złakowski, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2011, s. 299; M. Szewczyk, w: Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Kruś, Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012, s. 185; I. Zachariasz, w: H. Izdebski, I. Zachariasz, Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2013, s. 232; I. Pietrzak--Abucewicz, Glosa do wyroku NSA z 8.01.2013 r.,
II OSK 1630/11, „Finanse Komunalne” 2013/9, s. 69.
[6] Szerzej na ten temat zob. K. Małysa-Sulińska, Wzrost wartości nieruchomości spowodowany uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako przesłanka ustalenia opłaty planistycznej, „Finanse Komunalne” 2014/3, s. 42 i n.
[7] Na temat tej przesłanki zob. K. Małysa-Sulińska, Wzrost wartości nieruchomości…, s. 42 i n.
[8] Na temat tej przesłanki zob. K. Małysa-Sulińska, Zbycie nieruchomości jako przesłanka ustalenia opłaty planistycznej, „Finanse Komunalne” 2014/6, s. 38 i n.
[9] Por.: wyrok WSA we Wrocławiu z 25.03.2009 r. (II SA/Wr
478/08), LEX nr 495398; wyrok WSA we Wrocławiu z 25.03.2009 r. (II SA/Wr 479/08), LEX nr 530479. Zob. też K. Małysa-Sulińska, Wzrost wartości nieruchomości…, s. 42 i n.
[10] Zob. wyrok WSA w Białymstoku z 10.01.2008 r.
(II SA/Bk 706/07), LEX nr 480468. Por. też: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z 4.02.2011 r. (II OSK 207/10), LEX nr 753419; wyrok NSA z 4.02.2011 r. (II OSK 250/10), LEX nr 1071222; wyrok WSA w Krakowie z 1.08.2007 r. (II SA/Kr 276/06), LEX nr 507640; wyrok WSA w Poznaniu z 2.10.2009 r. (II SA/Po 812/08), LEX nr 573832; wyrok WSA w Krakowie z 6.12.2012 r. (II SA/Kr 496/12), LEX nr 1235067.
[11] Por. wyrok NSA z 3.09.2008 r. (II OSK 984/07),
LEX nr 466020.
[12] Ustawa z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.); dalej: k.p.a.
[13] Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 42 § 1 k.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być doręczone również – jak wskazano w art. 42 § 2 k.p.a. – w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Natomiast w razie niemożności doręczenia pisma zarówno w sposób określony w art. 42 § 1 k.p.a., jak i wskazany w art. 42 § 2 k.p.a., a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się – o czym mowa w art. 42 § 3 k.p.a. – w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie. Na temat doręczenia właściwego pisma w postępowaniu administracyjnym zob.: J. Borkowski, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 250 i n.; A. Wróbel,
w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2013, s. 370 i n.; G. Łaszczyca, w: G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 2010, s. 446 i n.
[14] Natomiast w przypadku nieobecności adresata – zgodnie z regulacją ujętą w art. 43 k.p.a. – pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi, a o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania. Na temat doręczenia zastępczego pisma w postępowaniu administracyjnym zob.: J. Borkowski, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks…, s. 252–253; A. Wróbel, w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks…, s. 372 i n.; G. Łaszczyca, w: G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks…, s. 449 i n.
[15] Zgodnie z art. 3 pkt 12 ustawy z 23.11.2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529) operatorem pocztowym jest przedsiębiorca uprawniony do wykonywania działalności pocztowej na podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
[16] Zob. art. 44 § 4 k.p.a. Na temat doręczenia pisma przez awizo, a także fikcji prawnej jego doręczenia zob.: J. Borkowski, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks…, s. 254 i n.; A. Wróbel, w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks…, s. 376 i n.; G. Łaszczyca, w: G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks…, s. 454 i n..
[17] Por. Z. Niewiadomski (red.), K. Jaroszyński, A. Szmytt, Ł. Złakowski, Planowanie…, s. 307. Zob. też wyrok NSA z 11.03.2011 r. (II CSK 321/10), LEX nr 846556.
[18] Zob. wyrok WSA w Szczecinie z 19.03.2008 r.
(II SA/Sz 1113/07), LEX nr 566194. Na temat instytucji umorzenia postępowania administracyjnego zob.: J. Borkowski, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks…, s. 408 i n.; A. Wróbel, w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks…, s. 623 i n.; G. Łaszczyca, w: G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Kodeks…, s. 28 i n..
[19] Por.: wyrok NSA z 4.02.2011 r. (II OSK 207/10), LEX nr 753419; wyrok NSA z 4.02.2011 r. (II OSK 250/10), LEX nr 1071222.
[20] Zob. art. 37 ust. 5 u.p.z.p. brzmiący: „Notariusz, w terminie 7 dni od dnia sporządzenia umowy, której przedmiotem jest zbycie nieruchomości, w formie aktu notarialnego, jest zobowiązany przesłać wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta wypis z tego aktu”. Z brzmienia tego przepisu wynika, że notariusz jest zobowiązany przesłać wójtowi (burmistrzowi lub prezydentowi miasta) wypis z aktu notarialnego także w sytuacji, gdy zbyta nieruchomość jest położona na terenie, na którym nie obowiązuje jeszcze MPZP. Należy jednak wskazać, że w literaturze prezentowane jest również stanowisko, zgodnie z którym „notariusz w praktyce jest zobowiązany do przesłania wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wypisu każdej umowy, której przedmiotem jest zbycie nieruchomości położonej w obszarze objętym ustaleniami MPZP albo jego zmianą, które weszły w życie w ostatnich 5 latach, do dnia zawarcia umowy” (tak T. Bąkowski, Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Kraków 2004, s. 147).
[21] Por.: wyrok NSA z 27.10.2004 r. (OSK 774/04),
LEX nr 837736; wyrok NSA z 17.09.2008 r. (II OSK 1048/07), LEX nr 516783; wyrok NSA z 25 stycznia 2010 r.
(II OSK 182/09), LEX nr 597394; wyrok WSA w Lublinie z 4.11.2010 r. (II SA/Lu 483/10), LEX nr 753852.
[22] Zgodnie z regulacją art. 35 § 3 k.p.a. załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania, przy czym – jak wskazano w art. 35 § 5 k.p.a. – do terminów tych nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. Ponadto – zgodnie z art. 36 § 1 k.p.a. – o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym na podstawie art. 35 k.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy, a – jak wskazano w art. 36 § 2 k.p.a. – obowiązek ten ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.
[23] Zgodnie bowiem z regulacją art. 37 § 1 k.p.a. na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a. bądź ustalonym w myśl art. 36 k.p.a., a także na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, którym w stosunku do wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) jest – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 17 pkt 1 k.p.a. – właściwe miejscowo samorządowe kolegium odwoławcze. Kolegium, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza – o czym mowa w art. 37 § 2 k.p.a. – dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości, stwierdzając jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa (na ten temat zob.: J. Borkowski, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks…, s. 236 i n.; A. Wróbel, w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks…, s. 346 i n.; M. Szalewska, Bezczynność organu a przewlekłość postępowania administracyjnego – o próbie rozróżnienia pojęć, „Administracja. Teoria – Dydaktyka – Praktyka” 2013/3 s. 52 i n.).
[24] Por. wyrok WSA w Poznaniu z 2.10.2009 r.
(II SA/Po 812/08), LEX nr 573832.
[25] Na temat sposobu określania wzrostu wartości nieruchomości stanowiącego podstawę dla ustalenia opłaty planistycznej zob. K. Małysa-Sulińska, Wzrost wartości nieruchomości…, s. 43 i n.
[26] Jak już bowiem wskazano, wójt (burmistrz lub prezydent miasta) nabywa wiedzę o zbyciu nieruchomości po otrzymaniu przesłanego przez notariusza wypisu z aktu notarialnego obejmującego umowę, której przedmiotem jest zbycie nieruchomości, przy czym w art. 37 ust. 5 u.p.z.p. ustawodawca zakreślił notariuszowi 7-dniowy termin na dopełnienie tego obowiązku. Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej jest natomiast warunkowane doręczeniem zbywcy zawiadomienia o jego podjęciu, przy czym skutek doręczenia może nastąpić nawet po upływie 14 dni po ekspediowaniu przedmiotowego zawiadomienia (zob. pkt 1 niniejszego artykułu).
[27] Zgodnie z art. 27 u.p.z.p. zmiana MPZP następuje w takim trybie, w jakim jest on uchwalany.
[28] Zob. art. 20 ust. 1 u.p.z.p.
[29] Zob. art. 13 pkt 2 ustawy z 20.07.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 ze zm.); dalej: u.o.a.n.
[30] Zob. art. 14 ust. 8 u.p.z.p.
[31] Zob. art. 29 ust. 1 u.p.z.p. Por. również rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z 3.08.2009 r. (LEX.I.0911/68/09), LEX nr 553963, w którym wskazano, że uchwała zmieniająca plan wchodzi w życie w takim terminie, jak uchwała w sprawie uchwalenia planu.
[32] Zob. art. 23 u.o.a.n.
[33] Na temat ogłaszania aktów prawa miejscowego w wojewódzkim dzienniku urzędowym zob. D. Dąbek, Prawo miejscowe, Warszawa 2007, s. 230 i n. Zob. również G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2009.
[34] Wprowadzenie liczonego w latach terminu wejścia w życie MPZP może być związane z możliwościami gminy w zakresie realizacji przewidzianych planem inwestycji publicznych oraz z koniecznością podjęcia działań odszkodowawczych (tak I. Zachariasz, w: H. Izdebski, I. Zachariasz, Ustawa o planowaniu…, s. 222).
[35] Na temat procedury sporządzania i uchwalenia MPZP, w tym udziału społeczeństwa w tym postępowaniu planistycznym, zob. K. Małysa-Sulińska, Normy kształtujące ład przestrzenny, Warszawa 2008, s. 244 i n.
[36] Szerzej na ten temat zob. K. Małysa-Sulińska, Wzrost wartości nieruchomości…, s. 42–43.