RPO: Zakaz wyprowadzania psów na plaży - sprzeczny z prawem

Burmistrz Środy Wielkopolskiej odpowiada Rzecznikowi Praw Obywatelskich, że do końca roku niezgodne z prawem zapisy zakazujące wprowadzania zwierząt domowych na określone tereny, zostaną poprawione. Można uchwalić takie zasady, aby pobyt psów i kotów na plaży nie był uciążliwy i nikomu nie zagrażał - np. zobowiązać właścicieli, by trzymali je na smyczy i po nich sprzątali.

Całkowity zakaz ogranicza swobodę przebywania właścicieli zwierząt domowych w danym miejscu - uważa rzecznik.

Skarga na regulamin miasta

Problem powstał w związku ze skargą mieszkańca Środy Wielkopolskiej  do Rzecznika Praw Obywatelskich. Twierdził, że zakaz wyprowadzania psów na plaży i kąpielisku nad Jeziorem Średzkim jest sprzeczny z prawem.

Zakaz ustanowiono w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy - załączniku do uchwały Rady Miejskiej z 7 kwietnia 2016 r. Zakaz wprowadzania psów zawiera również regulamin korzystania z tego kąpieliska.

Czytaj: WSA: Gmina nie może nakazać wyprowadzania psa na smyczy

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest jednolite stanowisko, zgodnie z którym w kompetencjach rady gminy - wynikających z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - nie mieści się wprowadzenie całkowitego zakazu wprowadzania wszelkich zwierząt domowych na określone tereny i do określonych miejsc. Przepis ustawy upoważnia radę gminy jedynie do ustalenia takiego postępowania ze zwierzętami domowymi, aby ich pobyt na tych terenach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom. A zakaz wyprowadzania psów nadmiernie ogranicza swobodę poruszania i przebywania w określonym miejscu właścicieli zwierząt domowych i wykracza poza materię ustawy.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Uprawnienie rad gmin do nakładania na właścicieli psów, w drodze aktu prawa miejscowego, obowiązku rejestracji psów oraz udostępnienia tym samym swoich danych osobowych >

Bez delegacji ustawowej

W orzecznictwie zwraca się także uwagę, że skoro art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy zobowiązuje organ samorządu do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem przez nie  terenów do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (na jego podstawie gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej).

A ten przepis ustawy o samorządzie gminnym obejmuje tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej. Innymi słowy, zakres delegacji określony art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłącza wydawanie aktów prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.

W świetle orzecznictwa postanowienia regulaminu Środy Wielkopolskiej są sprzeczne z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Nie uprawnia on bowiem rady gminy do ustanowienia w akcie prawa miejscowego całkowitego zakazu wprowadzania wszelkich zwierząt domowych na określone tereny. Za niezgodne z prawem należy także uznać regulacje regulaminu korzystania z kąpieliska w Środzie Wielkopolskiej o zakazie wprowadzania psów na jego teren. Skoro bowiem obowiązki właścicieli zwierząt domowych powinny zostać ustanowione w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), to niedopuszczalne jest regulowanie tej samej materii w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminny.

W związku z tym zastępca RPO Maciej Taborowski zwrócił się do burmistrza Piotra Mielocha o podjęcie działań legislacyjnych w celu wyeliminowania niezgodnych z prawem regulacji prawa miejscowego ustanawiających zakaz wprowadzania zwierząt domowych na plaże.

Sprawdź w LEX: Czy w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie można dodać zapis o obowiązkowej rejestracji psów w urzędzie gminy? >

Odpowiedź burmistrza

Analiza przywołanego w piśmie Rzecznika orzecznictwa sądów administracyjnych, potwierdza jednolite stanowisko, zgodnie z którym w ustawowych kompetencjach rady gminy nie mieści się wprowadzenie całkowitego zakazu wprowadzania wszelkich zwierząt domowych na określone tereny i do określonych miejsc - przyznaje burmistrz.

I obiecuje, że zostaną podjęte stosowne działania legislacyjne w terminie do 31 grudnia 2021 r. w celu wyeliminowania z obrotu prawnego obowiązujących regulacji prawa miejscowego ustanawiających zakaz wprowadzania zwierząt domowych, w tym psów, na plaże, kąpieliska i miejsca zwyczajowo przyjęte do kąpieli, w tym na teren kąpieliska przy ul. Plażowej 4 w Środzie Wielkopolskiej.