SN: Zakaz prowadzenia pojazdów - zawsze, gdy kierowca pił alkohol

Sądy nadal popełniają fundamentalne błędy przy orzekaniu kar za prowadzenie pojazdu przez nietrzeźwych kierowców. Jedną z takich rażących spraw było wymierzenie kierowcy, który jechał samochodem po spożyciu alkoholu, tysiąca złotych grzywny. Sąd przeoczył, że przepis kodeksu wykroczeń nakazuje w takiej sytuacji obowiązkowo zakazać prowadzenia pojazdów.

Kasacja została wniesiona przez Prokuratora Generalnego, na niekorzyść Sławomira S. Sąd Rejonowy 4 grudnia 2020 r., zaocznie uznał oskarżonego za winnego tego, że prowadził  samochód będąc w stanie po użyciu alkoholu.  Wynik pierwszego badania to 0,24 mg/l, drugiego tyle samo, a trzecie badanie wykazało - 0,21 mg/l.

Sąd za to wykroczenie wymierzył Sławomirowi S. karę 1000 złotych grzywny. Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się z dniem 24 grudnia 2020 r.

Czytaj:  SN: Odszkodowanie za zakaz wyjazdu z kraju i poręczenie majątkowe zniknęły z kpk

Kasacja Prokuratora Generalnego

Prokurator zaskarżył wyrok zaoczny w części dotyczącej orzeczenia o karze i zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 87 § 3 k.w. w zw. z art. 29 § 1 i 2 k.w.. Błąd sądu polegał na nieorzeczeniu wobec obwinionego obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, do czego zgodnie z brzmieniem powołanych przepisów sąd był zobowiązany.

Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Motorower jako pojazd mechaniczny >

Uchylenie prawomocnego wyroku

Sąd Najwyższy uznał kasację Prokuratora Generalnego za oczywiście zasadną. Zgodnie z treścią art. 87 § 3 kodeksu wykroczeń, w razie prowadzenia auta po spożyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, obligatoryjne jest orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Czytaj w LEX: Prowadzenie roweru po spożyciu alkoholu w prawie polskim i niemieckim  >

Zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat (według art. 29 kodeksu wykroczeń). Tymczasem w zaskarżonym kasacją wyroku zaocznym zaniechano orzeczenia tego środka karnego, nie realizując nałożonego ustawą obowiązku.

Wobec obligatoryjnego brzmienia przepisu art. 87 § 3 k.w., uchybienie zawarte w zaskarżonym kasacją wyroku ma charakter rażący i w sposób oczywisty wywarło wpływ na jego treść.

- Uchybienie to powoduje, że w istotnym stopniu wadliwe jest orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Orzeczenie o karze i środkach karnych stanowi bowiem swego rodzaju całość -zespół dolegliwości wymierzanych sprawcy i pojawienie się w tej całości nowego rozstrzygnięcia może wpłynąć na inne elementy składowe tej części finalnej decyzji Sądu - przypomniał sędzia Jacek Błaszczyk.

- Przy ponownym rozpoznaniu sprawy w zakresie przekazanym sądowi pierwszej instancji, Sąd ten uwzględnić powinien prawny wymóg wynikający z art. 87 §3 k.w. i orzec łącznie o karze oraz środku karnym, uwzględniając dyrektywy wynikające m. in. z treści art. 33 k.w - dodał sędzia sprawozdawca.

Sprawdź w LEX: Czy sądowy zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych dotyczy także wózków jezdniowych? >

Dyrektywy wymiaru kary

Wymierzając karę, organ orzekający bierze pod uwagę w szczególności rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób działania, stosunek do pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.

Jako okoliczności łagodzące uwzględnia się:

• działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych;
• działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego krzywdzącym stosunkiem do niego lub do innych osób;
• działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie;
• prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem wykroczenia i wyróżnianie się spełnianiem obowiązków, zwłaszcza w zakresie pracy;
• przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia szkodliwych następstw swego czynu.

Sprawdź w LEX: Czy jazda pod wpływem środków odurzających stanowi podstawę do rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym? >

Jako okoliczności obciążające uwzględnia się w szczególności:

• działanie sprawcy w celu osiągnięcia bezprawnej korzyści majątkowej;
• działanie w sposób zasługujący na szczególne potępienie;
• uprzednie ukaranie sprawcy za podobne przestępstwo lub wykroczenie;
• chuligański charakter wykroczenia;
• działanie pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka;
• popełnienie wykroczenia na szkodę osoby bezradnej lub osoby, której sprawca powinien okazać szczególne względy;

Sygn. akt IV KK 107/21, wyrok z 30 marca 2021 r.