Jedność Narodu to prawicowe ugrupowanie polityczne o charakterze narodowym, założone 7 marca 2015 roku, głównie przez byłych działaczy Ligi Polskich Rodzin. W latach 2015–2017 i od 2019 zarejestrowane jako partia. Postanowienie SN jest wskazówką dla partii politycznych, które będą startować w najbliższych wyborach parlamentarnych, na jesieni 2023 roku.
Po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych 18 października 2022 r. oddalił skargę na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie partii politycznej Jedność Narodu na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z 4 lipca 2022 r. w sprawie sprawozdania tej partii.
Czytaj w LEX: Informacja o działalności partii politycznych jako informacja publiczna >>>
Sprawozdanie finansowe po terminie
Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła sprawozdanie partii politycznej Jedność Narodu o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania, związanych z udziałem w wyborach do Sejmu i Senatu przeprowadzonych 13 października 2019 r. z powodu naruszenia art. 35 ust. 2 ustawy o partiach politycznych. Według tego przepisu partia polityczna składa Państwowej Komisji Wyborczej, nie później niż do 31 marca każdego roku, sprawozdanie o źródłach pozyskania środków finansowych.
W uzasadnieniu uchwały wskazano, że partia polityczna Jedność Narodu przedłożyła PKW sprawozdanie finansowe 4 czerwca 2020 r., tj. po upływie terminu, co stanowi przesłankę do jego odrzucenia, lecz prowadzi do wystąpienia przez PKW z wnioskiem o wykreślenie partii z ewidencji.
Czytaj w LEX: Kilka uwag o zgodności z Konstytucją przepisów art. 38a ust. 2 oraz art 38d ustawy o partiach politycznych >>>
W dalszej części uzasadnienia uchwały wyjaśniono, że z przedłożonych przez partię dokumentów finansowych oraz sprawozdania biegłego rewidenta wynika, że partia Jedność Narodu uzyskała w 2019 r. wpływy i przychody - 22 tys. zł, w tym:
- 550,00 zł ze składek członkowskich (nieprzekraczających wartości, oraz
- 21 835,00 zł z tytułu darowizn pieniężnych.
W dalszej części uzasadnienia uchwały wskazano, że partia oświadczyła jakoby w badanym okresie sprawozdawczym nie pozyskała innych środków pieniężnych, niż wskazane w jego treści, ani nie została beneficjentem żadnych wartości niepieniężnych.
Nieścisłości w sprawozdaniu
Tymczasem sprawozdanie finansowe partii za 2019 r. pozostawało w sprzeczności ze stanem faktycznym. Jedność Narodu w 2019 r. przyjęła bowiem wartości niepieniężne w postaci usług świadczonych na jej rzecz nieodpłatnie, a polegających na sfinansowaniu i administrowaniu domeną tej partii przez obywatela polskiego mającego stałe miejsce zamieszkania w Polsce.
Ich wartość wynosiła 200 zł. Zatem Jedność Narodu w sprawozdaniu za 2019 r. wykazała zaniżone o 200,00 zł przychody, które w rzeczywistości odpowiadały kwocie 22 585,00 zł. Partia winna była wartość tych usług wykazać.
To uchybienie zakwalifikowane zostało przez PKW jako naruszenie obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 38 ust. 1 u.p.p. i rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych, jednak nie stanowiło ono podstaw do odrzucenia sprawozdania.
Podstawa odrzucenia
PKW wskazała, że podstawą do odrzucenia sprawozdania finansowego partii za 2019 r. były natomiast dwa uchybienia, których dopuścił się Komitet Wyborczy Jedności Narodu w takcie wyborów z 13 października 2019 r.
Polegały one na przyjęciu niedozwolonej korzyści majątkowej w postaci strony internetowej o wartości wycenionej na 100,00 zł oraz uczynieniu użytku z lokalu udostępnionego przez osobę fizyczną na siedzibę Komitetu Wyborczego (wartość usługi to 200,00 zł). W rezultacie Komitet Wyborczy przyjął korzyści majątkowe o charakterze niepieniężnym.
Z uwagi na okoliczność, że łączna wartość przyjętych niedozwolonych świadczeń (300,00 zł) przekroczyła 1 procent ogólnej kwoty przychodów Komitetu Wyborczego, ich przyjęcie skutkowało odrzuceniem sprawozdania finansowego Komitetu Wyborczego.
Nieznani darczyńcy
Inną przyczyną odrzucenia sprawozdania finansowego partii za 2019 r. były także dwa uchybienia, których dopuścił się Komitet Wyborczy partii Jedność Narodu w takcie wyborów do Parlamentu Europejskiego, mających miejsce 26 maja 2019 r. Utworzony na potrzeby tamtejszych wyborów Komitet Wyborczy pozyskał przychody lub wpływy w kwocie 4 920,00 zł, które w całości pochodziły od osób fizycznych. Tym samym, wszystkie środki pochodziły z niedozwolonego źródła, gdyż środki finansowe komitetu wyborczego partii politycznej mogą pochodzić wyłącznie z Funduszu Wyborczego danej partii, tj. pochodzić z wpłat własnych partii politycznej oraz darowizn, spadków i zapisów.
Ponadto, Komitet Wyborczy nie wskazał, jakie podmioty udostępniały mu nieodpłatnie miejsce do ekspozycji materiałów wyborczych, w konsekwencji nie było możliwe poczynienie ustaleń, czy były to wyłącznie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy czy inne niedozwolone prawem podmioty.
Oddalenie skargi mimo kwarantanny
Sąd Najwyższy oddalił skargę partii, gdyż nie zasługiwała na uwzględnienie. Uznał, że argumenty w niej przedstawione miały jedynie polemiczny charakter i nie odnosiły się do rzeczywistych przyczyn odrzucenia sprawozdania finansowego partii za 2019 r. - wskazał sędzia sprawozdawca Maria Szczepaniec.
Okolicznością przyznaną przez pełnomocnika partii jest fakt złożenia spornego sprawozdania finansowego z przekroczeniem ustawowego terminu do jego przedstawienia Państwowej Komisji Wyborczej. Jedynym argumentem skarżącego, mającym w jego ocenie świadczyć o niezasadności uchwały PKW były konsekwencje związane ze stanem epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Skarżący odwołał się w szczególności do faktu obowiązywania regulacji prawnych ograniczających poruszanie się, a także ograniczeń wynikających z instytucji kwarantanny.
Wykreślenie partii z ewidencji
Sąd Najwyższy odstąpił od przeprowadzenia analizy regulacji prawnych mających przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2, czynienie ustaleń, czy przepisy prawne obowiązujące w dacie upływu terminu do przedstawienia sprawozdania finansowego partii, stanowiły rzeczywistą przeszkodę.
Dlatego, że PKW w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały wprost wskazała, że przedłożenie sprawozdania finansowego 4 czerwca 2020 r., tj. po 31 marca nie stanowiło przesłanki do jego odrzucenia.
PKW zaznaczyła przy tym, że PKW występuje z wnioskiem o wykreślenie partii z ewidencji partii politycznych prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie.
Zatem z uwagi na treść uzasadnienia zaskarżonej uchwały, jak i jednoznaczną redakcję art. 38c u.p.p., wskazać należy, że skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
