Powód Piotr W. wniósł o zasądzenie od pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego 600 tys. zł wraz z odsetkami tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz renty w wysokości 5400 zł miesięcznie w związku ze szkodą na osobie doznaną wskutek wypadku komunikacyjnego.
Nieznany sprawca wyrządza krzywdę
Sąd Okręgowy w W. zasądził na rzecz powoda 225 tys. zł z odsetkami tytułem zadośćuczynienia oraz 2000 zł miesięcznie tytułem renty, a następnie, wyrokiem uzupełniającym z 26 stycznia 2018 r., oddalił powództwo w pozostałej części.
W zakresie istotnym dla rozpoznania skargi kasacyjnej Sąd Okręgowy ustalił, że 1 czerwca 2011 r. powód został poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego. Powód jechał motocyklem, poruszając się drogą z pierwszeństwem przejazdu, gdy nieznany sprawca kierujący samochodem osobowym, nadjeżdżający tą samą drogą z przeciwnego kierunku jazdy, podjął manewr skrętu w lewo i nie ustąpił powodowi pierwszeństwa przejazdu. Powód, zbliżając się do skrzyżowania, przekroczył dozwoloną prędkość o około 20 km/h, a gwałtowne hamowanie spowodowało, że utracił panowanie nad motocyklem.
We krwi powoda została wykryta ketamina - substancja psychotropowa w stężeniu terapeutycznym.
Czytaj w LEX: Koncepcje przyczynienia się poszkodowanego do wypadku komunikacyjnego prezentowane w doktrynie i orzecznictwie >>>
Powód okaleczony do końca życia
Wskutek wypadku powód doznał poważnych obrażeń ciała, w tym wielopoziomowego złamania kręgosłupa piersiowego oraz stłuczenia rdzenia z porażeniem kończyn dolnych, co skutkowało doznaniem krzywdy i spowodowało zwiększenie się potrzeb życiowych powoda.
Powód, który w chwili wypadku miał 25 lat, jest trwale niepełnosprawny, porusza się na wózku inwalidzkim, cierpi z powodu zaburzenia funkcji fizjologicznych. Pokrycie kosztów zaspokojenia zwiększonych potrzeb powoda wymagało wydatkowania średniomiesięcznie kwoty 4000 zł. Ustalono również, że pozwany wypłacił wcześniej powodowi 150 tys. zł tytułem zadośćuczynienia oraz przyznał mu ok. 6 000 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i przystosowania mieszkania do potrzeb poszkodowanego.
Powód otrzymuje z ZUS rentę w wysokości 960 zł miesięcznie.
Omówienie orzeczenia: Włączenie kierunkowskazu to za mało by przypisać odpowiedzialność za wypadek >>>
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że nieznany sprawca wypadku odpowiada za poniesioną przez powoda szkodę zgodnie z art. 436 par. 2 k.c., natomiast pozwany UFG ponosi w sprawie odpowiedzialność na podstawie art. 98 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Pozew o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu szkody wyrządzonej ruchem mechanicznego środka komunikacji >
- Wyrok oddalający powództwo o zadośćuczynienie - przyczynienie się małoletniego poszkodowanego do wypadku >
- Odpowiedź na pozew z zarzutem przyczynienia się do szkody (sprawa dotycząca roszczenia z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej) >
- Wyrok zasądzający zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę, ustalający odpowiedzialność ubezpieczyciela (potrącenie pieszego, przyczynienie się poszkodowanego) >
Czytaj też: NS: Za małe zadośćuczynienie za nielegalny eksperyment ze szczepionkami na grypę>>
Wysokie zadośćuczynienie i renta
Zdaniem sądu pierwszej instancji zasadne było przyznanie powodowi zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - 750 tys. zł oraz renty z tytułu zwiększonych potrzeb (art. 444 par. 2 k.c.) w kwocie 4 tys. zł miesięcznie.
W ocenie Sądu Okręgowego oba te roszczenia podlegały jednak zmniejszeniu o 50 procent na podstawie art. 362 k.c., z uwagi na przyczynienie się powoda do powstania szkody. W czasie zdarzenia powód przekroczył bowiem dozwoloną prędkość o prawie 20 km/h, zbliżając się do skrzyżowania, nie zachował należytej ostrożności, a w chwili wjechania na drogę nieustalonego samochodu osobowego utracił panowanie nad motocyklem.
Wypadek, któremu uległ powód, był na tyle poważny, że nawet jazda z prędkością dozwoloną nie zapewniłaby mu uniknięcia wszystkich obrażeń, z pewnością jednak dałaby mu więcej czasu na właściwą reakcję i zapanowanie nad pojazdem, a w konsekwencji prawdopodobnie także rozmiar doznanej szkody byłby mniejszy.
Sąd Apelacyjny 27 sierpnia 2019 r. oddalił w zasadniczej części apelację powoda od wyroku uzupełniającego, zmieniając jedynie rozstrzygnięcie dotyczące odsetek. Od tego wyroku skargę kasacyjną złożył pełnomocnik powoda.
Związek przyczynowy był ważny
Sąd Najwyższy 17 lutego 2022 r. uwzględnił skargę kasacyjną powoda. W uzasadnieniu wyroku sędzia sprawozdawca Beata Janiszewska wskazała, że na tle art. 362 k.c. sformułowane zostały cztery stanowiska w kwestii tego, kiedy ma miejsce przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody.
U podstaw każdego z nich leży ustalenie wystąpienia adekwatnego związku przyczynowego między zachowaniem poszkodowanego i doznaną przezeń szkodą. Przy czym koncepcja, która została zaaprobowana w sprawie, ogranicza się wyłącznie do istnienia tego związku, natomiast w kolejnych trzech koncepcjach formułowane są ponadto dalsze przesłanki, m.in. obiektywnej nieprawidłowości lub quasi-zawinionego zachowania się poszkodowanego.
Odnosząc się do procesu stosowania art. 362 k.c. podniesiono, że zmniejszenie odszkodowania z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego wymaga zbadania dwóch kwestii: wystąpienia przyczynienia się oraz oceny „odpowiedniego zmniejszenia” obowiązku naprawienia szkody. Badanie to odbywa się sekwencyjnie, tzn. drugi z etapów staje się aktualny wyłącznie w razie w razie uprzedniego ustalenia, że w okolicznościach sprawy doszło do przyczynienia się poszkodowanego w rozumieniu art. 362 k.c.
Sąd podkreślił, że użycie w art. 362 k.c. słowa „ulega” nie oznacza obligatoryjności zmniejszenia odszkodowania, lecz odnosi się do wskazania czynników istotnych w badaniu „odpowiedniości” takiego zmniejszenia.
Ketamina to wątek uboczny
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej zauważył, że ketamina jest szybkodziałającym środkiem o działaniu anestezjologicznym, stosowanym w ratownictwie medycznym, m.in. z uwagi na możliwość bardzo szybkiego uśmierzania bólu. Ta okoliczność powinna być uwzględniona w ramach oceny związku zależności, a to w celu rozważenia, czy - w opisanych uwarunkowaniach - za dostatecznie pewny może być uznany wniosek o zażyciu przez powoda przed wypadkiem środków o działaniu odurzającym. Uwagi te mają jednak charakter jedynie uboczny względem rozważań dotyczących art. 362 k.c
Dlatego SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę sądowi apelacyjnemu w do ponownego rozpoznania. W składzie zasiadali sędziowie: Mariusz Łodko, przewodniczący, Kamil Zaradkiewicz i Beata Janiszewska (sprawozdawca).
Sygnatura akt II CSKP 333/22, wyrok Izby Cywilnej SN z 17 lutego 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
