Sąd Rejonowy w Końskich oddalił wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach małoletnich dzieci. Sprawa dotyczyła ustalenia miejsca pobytu dzieci oraz uczęszczania do szkoły i przedszkola. Z rozstrzygnięciem sądu nie zgodziła się wnioskodawczyni i wniosła apelację. Uczestnik postępowania domagał się oddalenia apelacji. Sąd Okręgowy w Kielcach uchylił zaskarżone postanowienie sądu rejonowego. Jednocześnie sąd odwoławczy przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Kielcach. W ocenie sądu odwoławczego w sprawie doszło do nieważności postępowania.

Rozpoznawanie żądań w toku procesu o rozwód

Sąd drugiej instancji zwrócił uwagę, że przed kieleckim sądem okręgowym było prowadzone postępowanie o rozwód małżonków – rodziców małoletnich dzieci. W toku tego postępowania matka dzieci złożyła wniosek o wydanie rozstrzygnięcia o istotnych sprawach dzieci. Sąd okręgowy wyłączył ten wniosek i przekazał go do rozpoznania do Sądu Rejonowego w Końskich. Orzeczenie sądu o przekazaniu sprawy nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się. Jednocześnie w czerwcu 2020 r. zapadł nieprawomocny wyrok, na mocy którego orzeczono o rozwodzie małżonków. W wyroku orzeczono też o powierzeniu władzy rodzicielskiej nad dziećmi obojgu rodzicom, ustalając opiekę naprzemienną.

Sprawdź w LEX: Skutki majątkowe separacji i rozwodu >

Sąd odwoławczy zwrócił uwagę, że gdy trwa proces o rozwód, nie prowadzi się odrębnych postępowań dotyczących władzy rodzicielskiej. Jak wynika z art. 445(1) § 1 k.p.c. jeżeli sprawa o rozwód jest w toku, nie może być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron. W razie potrzeby orzeczenia o władzy rodzicielskiej stosuje się przepisy o postępowaniu zabezpieczającym. Sąd okręgowy podkreślił, że podczas orzekania w sprawie o rozwód, należy określić zasady wykonywania władzy rodzicielskiej nad dziećmi małżonków.

Sprawdź w LEX: Zawieszenie postępowania w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów z dziećmi w związku ze sprawą o rozwód lub o separację >

Władza rodzicielska to ogół praw i obowiązków rodziców, którzy mają za zadanie zapewnić należytą pieczę dzieciom. Rodzice o istotnych sprawach dzieci powinni decydować wspólnie, natomiast jeśli nie mogą porozumieć się – decyzję podejmuje sąd w trybie art. 97 § 2 k.r.o. Tym samym, gdy trwa proces o rozwód, żądanie dotyczące rozstrzygnięcia o istotnych sprawach dziecka powinno być rozpoznane w toku tego postępowania – na podstawie przepisów o postępowaniu zabezpieczającym. Takie zapatrywanie wyraził w szczególności Sąd Apelacyjny w Poznaniu w postanowieniu z dnia 30 września 2013 r. w sprawie I ACz 1586/13 (LEX nr 1416262). Rozwiązanie przewidziane w art. 445(1) k.p.c. pozwala na wydanie orzeczenia o sytuacji rodziny w sposób spójny – podkreślił Sąd Okręgowy w Kielcach.

Sprawdź w LEX: Jakie dokumenty powinni przedstawić partnerzy i małżonkowie rodziców dziecka, aby szkoła mogła im udzielić informacji o uczniu w czasie nieobecności rodzica biologicznego?  >

Orzekanie przez niewłaściwy sąd

Sąd odwoławczy wskazał, że doszło do nieważności postępowania, skoro sąd rejonowy rozpoznawał sprawę, która podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy. Zgodnie z art. 379 pkt 6 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi, jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu. Tego rodzaju naruszenie prawa procesowego jest brane przez sąd odwoławczy z urzędu, zgodnie z art. 378 k.p.c. Należało więc uchylić zaskarżone postanowienie wydane przez Sąd Rejonowy w Końskich i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania – tym razem do właściwego sądu tj. do Sądu Okręgowego w Kielcach. To ten sąd, jako sąd pierwszo-instancyjny, jest władny rozpoznać zgłoszone żądanie w toku trwającego procesu o rozwód – podsumował sąd odwoławczy.  

Postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach z 24 czerwca 2020 r., II Ca 630/20, LEX nr 3028350.

Sprawdź w LEX: Czy udzielanie informacji o dziecku konkubentce ojca, bez zgody matki będzie zgodne z prawem?  >